Konspekt ćwiczeń z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych dla aplikantów. I roku blok III r. Grupy: A - D

Transkrypt

1 Konspekt ćwiczeń z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych dla aplikantów I roku blok III r. Grupy: A - D I. Charakter prawny i forma odwołania od decyzji ZUS Wnioskodawca Antoni K. zwrócił się w dniu 19 sierpnia 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w G. z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) dotyczącej stosowania przepisu art. 18a ust. 2 pkt 2 w związku z art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz ze zm.), przez określenie, czy art. 18a ust. 1, określający podstawę wymiaru składek ma zastosowanie do ustalenia podstawy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą Kancelaria Radcy Prawnego Antoni K., począwszy od dnia 18 października 2013 r. Decyzją z dnia 16 września 2013 r. organ rentowy uznał za nieprawidłowe stanowisko wnioskodawcy zawarte we wniosku odnośnie do prawa opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej, uznając że skoro wnioskodawca wykonuje działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy Kancelarii Radcowskiej LEX s.c. w R., u którego przed dniem rozpoczęcia działalności wykonywał w ramach stosunku pracy czynności "wchodzące w zakres wykonywanej działalności", nie może skorzystać z preferencyjnej stawki składek na ubezpieczenie społeczne, stosownie do art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Według ZUS czynności, które wykonywał wnioskodawca na rzecz kancelarii i patrona jako aplikant radcowski pokrywają się z czynnościami wykonywanymi przez niego jako radcy prawnego, w ramach usług świadczonych na rzecz spółki. Proszę przygotować projekt odwołania od przedstawionej decyzji 2. Wymogi formalne odwołania 3. Odpowiedź na odwołanie 4. Procedury wstępne

2 5. Możliwe konsekwencje stwierdzonych braków decyzji 6. Skarga na milczenie organu rentowego II. Zasady orzekania o niezdolności do pracy Orzeczeniem z dnia 13 sierpnia 2013 r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że Karol S. jest zdolny do pracy. W orzeczeniu tym ubezpieczony został prawidłowo pouczony o terminie i sposobie wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej ZUS. Karol S. nie wniósł sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS. Decyzją z dnia 23 września 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił Karolowi S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwagi na niespełnienie przez ubezpieczonego warunku pozostawania osobą niezdolną do pracy. Karol S. zamierza wystąpić z odwołaniem od zaprezentowanej decyzji, twierdząc, że nie zgadza się z decyzją ponieważ jest chory na zaawansowaną cukrzycę, ma bóle kręgosłupa, drętwienie kończyn, zawroty głowy i laseroterapię oczu. Przedstaw głównie tezy opinii prawnej dla Karola S. 2. Tryb orzekania o niezdolności do pracy 3. Konsekwencje zaniechania złożenia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS III. Orzekanie o prawie do renty rodzinnej Wnioskodawca Karol D. (urodzony 4 września 1986 r.) złożył w dniu 9 listopada 2009 r. wniosek o rentę rodzinną po zmarłym ojcu Jerzym D., który - postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 7 sierpnia 2009 r. - został uznany za zmarłego. Chwila jego śmierci została oznaczona na dzień 26 sierpnia 2007 r. W dniu tym uległ nieszczęśliwemu wypadkowi podczas rejsu po Bałtyku. Organ rentowy decyzją z dnia 27 listopada 2009 r. przyznał wnioskodawcy prawo do dochodzonego świadczenia od dnia 1 listopada 2009 roku. Powyższą decyzję zaskarżył wnioskodawca, wnosząc o przyznanie mu prawa do renty rodzinnej od dnia 26 sierpnia 2007 r., gdyż taka data została wskazana jako data śmierci jego ojca, a do dnia wydania postanowienia o uznaniu ojca za zmarłego nie mógł złożyć skutecznie wniosku o rentę rodzinną.

3 Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni wyrokiem z dnia 4 maja 2010 r. oddalił odwołanie, wskazując w uzasadnieniu, że w rozpoznawanej sprawie niesporne są okoliczności zgonu ojca wnioskodawcy, w tym konieczność przeprowadzenia przez wnioskodawcę postępowania o uznanie ojca za zmarłego oraz data wydania stosownego postanowienia przez sąd. Biorąc pod uwagę datę wydania tego postanowienia oraz datę złożenia wniosku o rentę rodzinną, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że wniosek ten został złożony w najszybszym możliwym terminie. Tym samym istota sporu sprowadzała się do rozważenia, czy wnioskodawcy przysługuje prawo do renty rodzinnej od dnia śmierci ojca oznaczonego w postanowieniu sądu o uznaniu za zmarłego, czy też od miesiąca, w którym wnioskodawca zgłosił wniosek o rentę rodzinną. Sąd uznał, że art. 129 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS nie pozwala zrealizować żądania wnioskodawcy i wypłaty renty rodzinnej już od dnia 26 sierpnia 2007 r., tj. dnia śmierci ojca, a więc za okres sprzed złożenia wniosku o świadczenie do organu rentowego. Proszę przedstawić zarzuty i wnioski apelacji. 2. Prawo materialne do wykorzystania przy rozwiązywaniu kazusu Art. 129 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach wyraża zasadę, że świadczenie wypłaca się od dnia powstania do niego prawa, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, uzależniając początkową datę wypłaty świadczenia od daty złożenia o nie wniosku. Zgodnie z ustępem 2 art. 129 ustawy, w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny. VI. Odstąpienie od zwrotu nienależnie pobranego świadczenia Rozwiązywanie kazusu Antoni W. (wnioskodawca) od 26 marca 1996 r. był zatrudniony w ZH "C." Spółce z o.o. w R. na podstawie umowy o pracę i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniom społecznym. Od dnia 9 lutego 2006 r. stał się jedynym udziałowcem Spółki, przy czym nadal utrzymywał pracownicze zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego. Decyzją z dnia 5 maja 2008 r. organ rentowy stwierdził, że Antoni W. w okresie od 9 lutego 2006 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek

4 ZH "C." Spółki z o.o. nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Jednocześnie organ rentowy objął wnioskodawcę jako osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą (wspólnik jednoosobowej spółki ZH "C.") obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym i wypadkowym - od dnia 9 lutego 2008 r. Odwołanie Antoniego W. od powyższej decyzji oddalone zostało wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 15 października 2008 r. [...], a Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 22 stycznia 2009 r. [...] oddalił apelację. Kolejną decyzją z dnia 28 maja 2008 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do zasiłku chorobowego za okresy niezdolności do pracy przypadające w latach , zobowiązując równocześnie Antoniego W. do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego wraz z odsetkami w łącznej kwocie ,45 zł. Odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 2 kwietnia 2009 r. [...], a Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie oddalił apelację Antoniego W. wyrokiem z dnia 15 października 2008 r. [...]. W dniu 20 czerwca 2008 r. Antoni W. przekazał część udziałów w Spółce swojej żonie Barbarze O.-W. i od tej też pory przestał być jedynym wspólnikiem Spółki. Do chwili obecnej zatrudniony jest w Spółce na stanowisku prezesa zarządu na podstawie umowy o pracę. W rozpoczynającym sprawę niniejszą wniosku Antoni W. wystąpił o odstąpienie przez organ rentowy od żądania zwrotu należności z tytułu pobranych zasiłków chorobowych, na podstawie art. 84 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Alternatywnie wniósł o ograniczenie odpowiedzialności przez zastosowanie art. 84 ust. 3 i art. 84 ust. 11 ustawy systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa systemowa). Decyzją z dnia 8 marca 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w R. stwierdził, że nie odstępuje od żądania od wnioskodawcy Antoniego W. zwrotu należności wskazanych w decyzji z dnia 28 maja 2008 r. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powołano art. 83 ust. 1 pkt 4 oraz art. 84 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz ze zm.; dalej jako: "ustawa systemowa"). W uzasadnieniu podniesiono, że rozpatrzony wniosek o odstąpienie od żądania zwrotu w całości lub w części nienależnie pobranego zasiłku chorobowego nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na sytuację materialną wnioskodawcy i jego rodziny, jak również z uwagi na to, że do wypłaty nienależnego świadczenia doszło z winy zainteresowanego. Proszę przygotować główne tezy opinii prawnej na temat celowości złożenia odwołania od opisanej decyzji. Informacje pomocnicze: Zgodnie z art. 84 ust. 8 pkt 1 ustawy systemowej organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, odroczyć termin ich płatności albo rozłożyć je na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności. Kompetencja organu rentowego w tym przedmiocie, chociaż osadzona w konstrukcji tzw. "uznania administracyjnego",

5 podlega kontroli sądowej, w trybie przewidzianym w art. 83 ust. 2 ustawy systemowej. Zakres kognicji sądu ubezpieczeń społecznych odnosi się także do zasadności decyzji organu rentowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2009 r., II UK 147/09, LEX nr ; uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 9 marca 2006 r., II UZP 1/06, OSNP 2006 nr 13-14, poz. 217; z dnia 3 czerwca 2000 r., III ZP 15/00, OSNAPiUS 2000 nr 23, poz. 864). V. Zmiana decyzji przez ZUS Postanowieniem z dnia 9 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu umorzył postępowanie w sprawie z odwołania Stanisława B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w W. z dnia 19 października 2009 r., którą stwierdzono, że decyzja z dnia 22 sierpnia 2008 r. w przedmiocie podwyższenia składki na ubezpieczenie wypadkowe została wydana z naruszeniem prawa, jednakże w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że decyzją z dnia 1 grudnia 2009 r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - po rozpatrzeniu odwołania wnioskodawcy w trybie postępowania administracyjnego - uchylił decyzję organu pierwszej instancji i orzekł co do istoty sprawy poprzez odmówienie wznowienia podstępowania. Decyzja ta nie została przez wnioskodawcę zaskarżona do sądu powszechnego. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, skoro decyzja z dnia 19 października 2009 r. została uchylona prawomocną decyzją z dnia 1 grudnia 2009 r., postępowanie w sprawie z odwołania wnioskodawcy podlegało umorzeniu z uwagi na zaistnienie przesłanek określonych w art k.p.c. Proszę przedstawić odpowiednią formę, zarzuty i wnioski środka zaskarżenia od postanowienia z dnia 9 grudnia 2010 r. 2. Zakres badania wadliwości decyzji