Polityka klastrowa i wsparcie inicjatyw klastrowych doświadczenia i perspektywa

Transkrypt

1 2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polityka klastrowa i wsparcie inicjatyw klastrowych doświadczenia i perspektywa Seminarium CATI Warszawa, 24 czerwca 2013 roku

2 Klastry = współpraca + konkurowanie geograficzna koncentracja i świadomość terytorialnej tożsamości klastra konkurencja, ale i współpraca koncentracja wokół dominującej branży trwałość współpracy wspólne inicjatywy klastry mogą być formalnie zarejestrowane, jak i nieposiadające formy organizacyjno-prawnej

3 Korzyści z funkcjonowania klastrów niższe koszty transakcyjne - wyspecjalizowanych zasobów, nieformalnych powiązań i przepływu informacji. Wewnętrzna konkurencja podmiotów w klastrze stymuluje innowacyjność i jest siłą napędową jego rozwoju. przestrzenna bliskości licznej grupy niezależnych podmiotów, skupienie określonej wiedzy i kwalifikacji, specjalizacji; łatwość znalezienia pracowników i partnerów biznesowych (podwykonawców i usługodawców) oraz realizacji wspólnych działań w pewnych obszarach. dostępne lokalnie, wyspecjalizowane i unikalne zasoby w tym wiedza i kapitał ludzki oraz odpowiednia infrastruktura. klaster staje się atrakcyjnym rynkiem pracy przyciągającym wykwalifikowanych pracowników i absolwentów (talenty). Niższe koszty pozyskiwania i szkolenia nowych pracowników. oprócz konkurencji występuje także współpraca, czy też współdziałanie (często niesformalizowane i nieuświadomione), zwłaszcza pomiędzy sektorem przedsiębiorstw, administracją i sektorem badawczo-rozwojowym.

4 Klastry w badaniu benchmarkingowym PARP Rok klastrów. Rok klastrów. Spośród 35 klastrów uczestniczących w badaniu w 2012 roku, 20 brało również udział w poprzedniej edycji. Klastry biorące udział w benchmarkingu w 2010 r. Klastry biorące udział w benchmarkingu w 2012 r.

5 Prccentowy udział przedsiębiorstw liczba klastrów Procentowy udział podmiotów w klastrach Struktura klastrów w Polsce Benchmarking klastrów 2012 r. 100% 90% 80% 70% 74% 72% Struktura podmiotów w klastrze 60% Benchmarking klastrów 2010 r. 50% 40% 30% 20% 10% 7% 9% 10% 7% 9% 12% 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 45% 39% 26% 27% Struktura przedsiębiorstw w klastrach 21% 23% 0% Przedsiębiorstwa Instytucje wsparcia Sektor B+R Inne podmioty Forma organizacyjnoprawna klastrów 19 15% 12% % 5% 8% % Do 9 zatrudnionych Od 10 do 49 zatrudnionych Od 50 do 249 zatrudnionych Powyżej 250 zatrudnionych Stowarzyszenie Sp. z o.o. Fundacja Sp. S.A. Konsorcjum Inna forma

6 Silne strony klastrów w Polsce Powiązanie klastrów z potencjałem, zasobami naturalnymi, tradycjami gospodarczymi środowiska lokalnego; silne interakcje klastra względem otoczenia zewnętrznego; Silna pozycja koordynatora w klastrach oraz aktywność koordynatora na rzecz animacji współpracy w klastrach; wysoka aktywność w sferze komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej; Dobra dostępność laboratoriów dla członków klastra; bardzo dobra dostępność biur i sal konferencyjnych na potrzeby klastra; Największy postęp w stosunku do roku 2010 dokonał się w obszarze internacjonalizacja klastrów Klastry, które aktywnie pracują z instytucjami otoczenia biznesu lepiej i szybciej się rozwijają Najbardziej efektywne są klastry: utworzone oddolnie, posiadające powyżej 60 członków, posiadające w swych strukturach więcej instytucji otoczenia biznesu, jednostek naukowych i badawczych, W ciągu ostatnich dwóch lat klastry zauważalnie poprawiły swoje wyniki w obszarze realizowanych procesów biznesowych W stosunku do roku 2010 odnotowano, że nowo powstające klastry są efektem współdziałania sektorów prywatnego i publicznego oraz instytucji B+R

7 Słabe strony klastrów w Polsce Niska innowacyjność przedsiębiorstw w klastrze; mała liczba innowacji objętych ochroną prawną wprowadzonych w klastrze w ostatnich dwóch latach; słabe efekty współpracy z sektorem nauki (np. mała liczba spin offów w klastrach). Niewielka liczba klastrów realizujących wspólną aktywność rynkową, jak np. wspólne zamówienia, zaopatrzenie na rzecz firm w klastrze. Słaba aktywność klastra w przygotowywaniu ofert dla odbiorców z zewnątrz oraz w pozyskiwaniu zewnętrznych środków finansowych na projekty klastrowe. Niewystarczająca współpraca z innymi podmiotami regionalnych systemów innowacji, w tym instytucjami otoczenia biznesu.

8 WSPARCIE BEZPOŚREDNIE KREAOWANIE POLITYKI KLASTROWEJ SZKOLENIA DORADZTWO WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARO DOWA NA RZECZ KLASTRÓW PROMOCJA UPOWSZECHNIA NIE BADANIA ANALIZY

9 Grupa robocza ds. polityki klastrowej CEL: wypracowanie kierunków i założeń polityki klastrowej do 2020 roku, na podstawie wniosków i rekomendacji wynikających z obecnie realizowanej polityki, z uwzględnieniem doświadczeń i dobrych praktyk zagranicznych oraz zaleceń Komisji Europejskiej. >> wsparcie instytucji kształtujących politykę klastrową<<

10 Cel: Przyszła polityka klastrowa w Polsce wzmocnienie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki w oparciu o: intensyfikację współpracy, interakcji i przepływów wiedzy (czyli wzmacnianie rozwoju istniejących i powstających klastrów) wspieranie rozwoju strategicznych specjalizacji gospodarczych (czyli wybór kluczowych klastrów krajowych i regionalnych oraz skoncentrowanie na nich części wsparcia publicznego) Zasady wdrażania polityki: I. wspieranie sieciowania i współpracy; łączenie podejścia oddolnego i odgórnego przy wspieraniu rozwoju klastrów, II. tworzenie ekosystemu instytucji na rzecz rozwoju klastra, III. koncentracja wsparcia na klastrach o największym potencjale rozwoju i tworzenia inteligentnych specjalizacji, IV. koordynacja polityk i instrumentów publicznych wokół kluczowych klastrów, V. rozwój klastrów - inwestycje prywatne firm, ale także inwestycje publiczne (infrastruktura, wiedza, kapitał ludzki), te ostatnie stopniowo wygaszane,

11 Rekomendacje dla przyszłej polityki klastrowej (1) 1. wspieranie inicjatyw klastrowych oraz koordynatorów klastrów, 2. ukierunkowanie wsparcia także bezpośrednio do aktorów klastrów (poziom krajowy i regionalny), 3. wystandaryzowane wsparcie koordynatorów klastrów we wszystkich regionach, 4. priorytetyzacja regionalnej polityki rozwojowej poprzez wskazanie kluczowych klastrów regionalnych koncentracja i koordynacja środków na poziomie regionalnym, 5. wprowadzenie mechanizmów skutkujących ukierunkowaniem różnego rodzaju nakładów publicznych alokowanych w gospodarce system przyznawania projektom zgłaszanym przez podmioty z klastrów kluczowych dodatkowych punktów w systemie oceny,

12 Rekomendacje dla przyszłej polityki klastrowej (2) Proces selekcji i wsparcia krajowych klastrów kluczowych Przygotowanie aplikacji Przygotowanie aplikacji w tym: analizy (masa krytyczna, benchmarking) strategia i plan działania wstępny opis projektów kluczowych instytucjonalizacja inicjatywy potencjał koordynatora przykłady dotychczasowej współpracy Wybór krajowych klastrów kluczowych Dokonanie wyboru przez Komisję i przyznanie statusu krajowego klastra kluczowego na okres od 3-5 lat Alokacja wsparcia Koordynacja i sieciowanie (dla koordynatora jeżeli jeszcze nie ma dofinansowania; poziom regionalny) Internacjonalizacja (dla koordynatora; poziom krajowy) Projekty realizowane przez konsorcja aktorów klastra (lub koordynatora) w zakresie: B+R / innowacji Inwestycji infrastrukturalnych edukacji/szkoleo ekspansji międzynarodowej doradztwa innowacyjnego transferu technologii

13 Mapa klastrów w Polsce 2020 (wizja) klastry o największym potencjale konkurencyjnym i znaczeniu dla gospodarki regionu powiązane i konkurencyjne w skali regionu/ kraju wpisują się w regionalne inteligentne specjalizacje Kluczowe klastry krajowe Kluczowe klastry regionalne Klastry lokalne/ regionalne mobilizacja oddolnego powstawania i angażowania się aktorów klastrów w procesy wspólnego, strategicznego planowania rozwoju oraz definiowania wspólnych przedsięwzięć klastry o największym potencjale konkurencyjnym i znaczeniu dla polskiej gospodarki powiązane i konkurencyjne w skali międzynarodowej posiadające znaczący potencjał naukowo-technologiczny Wielkość wsparcia publicznego a klasyfikacja klastrów

14 Klastry Powstawanie nowych inicjatyw Transformacja /ewolucja Rozwój Klastry worldclass System monitoringu i ewaluacji klastrów Inicjatyw y klastrowe Organizacja i koordynacja Strategia Klastry lokalne Wdrożenie strategii Wspólne produkty i projekty Regional ne KK Ekspansja i internacjonali zacja Wsparcie w ramach regionalnych IS Krajowe KK Internacjona lizacja Wsparcie w ramach krajowych IS RPO PO

15 Aktualne wyzwania: Wspieranie powstawania klastrów klasy światowej (worldclass clusters), Dążenie do profesjonalizacji organizacji zarządzających klastrami, Promowanie internacjonalizacji klastrów i internacjonalizacji MSP, Uwzględnienie klastrów w inteligentnych specjalizacjach, Dążenie do lepszej integracji polityki klastrowej pomiędzy poszczególnymi poziomami (poziom UE, poziom krajowy, poziom regionalny), Dążenie do lepszej integracji różnych obszarów polityki gospodarczej w kontekście wspierania klastrów.

16 2013 Dziękuję za uwagę