Wniosek o wpis do rejestru zabytków dawnego szpitala Bethanien przy ul. Traugutta i Żabiej Ścieżce

Transkrypt

1 Wrocław, Aleksandra Zienkiewicz Towarzystwo Benderowskie Adres do korespondencji: Barbara Nowak-Obelinda Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków ul. Łokietka Wrocław Wniosek o wpis do rejestru zabytków dawnego szpitala Bethanien przy ul. Traugutta i Żabiej Ścieżce W imieniu Towarzystwa Benderowskiego i Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia, zgodnie z art Kodeksu postępowania administracyjnego, zwracamy się o wszczęcie postępowania w sprawie wydania z urzędu decyzji o wpisaniu do rejestru zabytków zespołu budynku dawnego szpitala Bethanien przy ul. Traugutta i ul. Żabia Ścieżka 3, a także - poszczególnych trzech budynków należących do zespołu, wraz z zabytkowym ogrodem. Granice zespołu oraz budynki, których dotyczy, przedstawia dołączona mapa (załącznik nr 1). Na podstawie art pkt 2 k.p.a. wnosimy o dopuszczenie Towarzystwa Benderowskiego do udziału w postępowaniu. UZASADNIENIE 1. Artykuł 31 Kodeksu postępowania administracyjnego upoważnia organizacje społeczne, nawet te nieposiadające osobowości prawnej (art. 28 Kodeksu), do występowania z żądaniem wszczęcia postępowań administracyjnych. Towarzystwo Benderowskie to stowarzyszenie rejestrowe o numerze KRS Do celów statutowych Towarzystwa Benderowskiego należy m.in. rozwój kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego, w szczególności dorobku architektonicznego ( 7. pkt. 9 statutu TB). Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia to stowarzyszenie zwykłe, zgłoszone w Urzędzie Miejskim Wrocławia i wpisane do prowadzonej przez ten urząd ewidencji. Do celów statutowych Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia należą m.in. ochrona i kształtowanie ładu przestrzennego, w tym architektury i urbanistyki oraz polityka tożsamości miasta Wrocławia, biorąc w szczególności pod uwagę dziedzictwo kulturowe i ochronę środowiska ( 2 ust. 1 Regulaminu działalności TUMW). 1

2 Uznajemy, że ochrona zabytków nieruchomych jest naturalnym obszarem realizacji celów statutowych obu stowarzyszeń. Wspólnie z Towarzystwem Upiększania Miasta Wrocławia, Towarzystwo Benderowskie prowadzi projekt Przestrzeń Wrocławia i wydaje czasopismo internetowe Hipermiasto (hipermiasto.com). Ochrona zabytków jest niewątpliwym interesem publicznym Narodu Polskiego i społeczeństwa Wrocławia, co w wielu miejscach podkreśla ustawodawca, m.in. uznając ją za cel publiczny (art. 6 pkt 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami) oraz za zadanie własne gminy jako element zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty (art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o samorządzie gminnym). Omawiany zespół szpitalny przestał pełnić swoje funkcje (poza budynkiem Pogotowia Ratunkowego) po tym, jak szpital został przeniesiony do nowego gmachu na Stabłowicach. Urząd Marszałkowski planuje wystawić kompleks na sprzedaż. Obawiamy się, że przyszły inwestor mógłby chcieć wyburzyć te cenne budynki, podobnie jak to miało miejsce w przypadku byłego szpitala im. Babińskiego. Dlatego uważamy, że działanie organizacji społecznych w kierunku objęcia najwyższą formą ochrony tego historycznego zespołu należy uznać za działanie w interesie publicznym. 2. We Wrocławiu jest ponad 10 tys. obiektów zabytkowych (ujętych w ewidencji lub rejestrze), a tylko 978 z nich wpisanych jest do rejestru. Uważamy, że zespół szpitalny, jako unikatowy w skali miasta przykład zachowanej architektury szpitalnej, powinien podlegać ochronie nie tylko przez ewidencję, ale również przez rejestr, który jest właściwą formą ochrony zabytków. Nakłada na właściciela obowiązki, ale z drugiej strony - umożliwia korzystanie ze środków budżetu państwa, samorządów terytorialnych czy funduszy Unii Europejskiej. Zespół dawnego ewangelickiego szpitala powstawał od 1852 r, gdy urządzono go w budynku zajazdu Pod cesarzem austriackim, jednak obiekty zgłaszane do ochrony powstawały specjalnie w tym celu. Są one świadectwem wieloletniego rozwoju szpitalnictwa, a także najistotniejszym elementem urbanistycznym tej części Przedmieścia Oławskiego. 3. Obiekty godne ochrony i wpisu na rejestr stanowią według nas: - Budynek A (Pogotowie Ratunkowe) Ten dwupiętrowy gmach z poddaszem w stylu wczesnego neogotyku niemieckiego z elementami angielskimi, zwany Marienhausem, zaprojektowany został przez Friedricha Illnera i Hermanna Wolframma, i wybudowany w roku Budynek B Zaprojektowany przez Hermanna Wolframma szpital główny, powstał w latach Jego wystrój nawiązuje do stylów historycznych, z elementami stylu arkadowego. - Budynek C (budynek główny), wraz z dobudówką (portiernia z kostnicą) przy ul. Traugutta od strony południowo-wschodniej (D) 2

3 To największy i najbardziej majestatyczny szpitalny gmach. Masywna czterokondygnacyjna budowla z lat nakryta jest wielospadowym dachem i ma nowoczesną jak na swój czas formę. Dekoracja architektoniczna nawiązuje do klasycyzmu, m.in. przez stylizowany portyk przy wejściu, górne piętra spięte lizenami czy też wyodrębniony cokół parteru z zamkniętym łukiem pełnym wnękami okiennymi. W pewnym sensie kojarzyć się może także z barokowymi pałacami. Projekt wykonali: Theodor Grunert i spółka Simon&Halfpaap. Jednopiętrowy budynek portierni (D) z łącznikiem nad wjazdem reprezentuje klasycyzm państwowy z 2. dekady XX w. 4. Ochrona całego zespołu powinna zaś zapewnić, że będzie poszanowana dotychczasowa kubatura budynków, a także zabytkowy ogród. Obecnie ten postulat jest spełniony przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, ten jednak może ulec zmianie. Czasem też, wbrew jego zapisom, na podstawie ekspertyz, można zadecydować o wyburzeniu budynku, jak stało się z elewatorem młyna Sułkowice. Dlatego też stoimy na stanowisku, że pełną ochronę tego kompleksu szpitalnego może zapewnić tylko wpis do rejestru zabytków. Z poważaniem, Aleksandra Zienkiewicz Prezes Zarządu Towarzystwa Benderowskiego Załączniki: 1. Mapka 2. Dokumentacja fotograficzna 3

4 Załącznik nr 1: Załącznik nr 2: Budynek A: 4

5 Budynek B: 5

6 Budynek C: 6

7 Budynek D: 7

8 Założenie ogrodowe: 8