Wybrane metody identyfikacji osób i zwłok

Transkrypt

1 Wybrane metody identyfikacji osób i zwłok

2 Identyfikacja osób i zwłok jest uregulowana w kilku aktach prawnych, które podają konkretne zachowania w określonej sytuacji. 1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 roku w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyn na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych. 2. Kodeks postepowania Karnego z 1997 roku rozdział 23, art. 207 i 209 par.1 i Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi na podstawie art. 20 ust.3 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych (pojęcie zwłok i szczątków ludzkich). USTAWA z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

3 4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 lipca 2016 roku w sprawie przetwarzania informacji przez Policję. 5. Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policje poszukiwania osoby zaginionej oraz postepowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich.

4 Działania podejmowane są na podstawie instrukcji zamieszczonej w zarządzeniu nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. W sytuacji znalezienia nieznanych zwłok należy ( 30): - Zabezpieczyć miejsce znalezienia NN zwłok, - zapewnić przyjazd lekarza celem stwierdzenia zgonu, - skierować na miejsce policjantów grupy operacyjno procesowej celem wykonania czynności w niezbędnym zakresie i wyznaczenia kierownika tej grupy, - Zawiadomić właściwego miejscowo prokuratora. Na miejscu znalezienia NN zwłok należy wykonać czynności:

5 1. Dokonanie oględzin zwłok i miejsca. 2. Zabezpieczenie wszystkich dokumentów i przedmiotów ujawnionych przy zwłokach. 3. Wykonanie zdjęcia NN zwłok ze szczególnym uwzględnieniem blinz, tatuaży, znamion, itp. 4. Pobrać próbki biologiczne, aby przeprowadzić analizy DNA. 5. Daktyloskopowanie zwłok. 6. Przeprowadzić penetrację terenu przyległego do miejsca znalezienia zwłok. 7. Przeprowadzić rozpoznanie posesyjne. 8. Zabezpieczyć zwłoki do czasu ich otwarcia. 9. Uzyskać wstępną ocenę biegłego lekarza co do przyczyny śmierci. 10. W ramach kolejnych czynności związanych ze zwłokami dokonywane są działania szczegółowe: - fotografia ciała i obrażeń, zabezpieczenie odzieży i innych przedmiotów, itd.

6 Jeśli istnieje podejrzenie spowodowania śmierci w wyniku przestępstwa podejmuje się czynności określone w przepisach kpk i zarządzeniu ( 32 i kolejne). Dodatkowo: Zarządzenie nr 26 KGP z dnia 18 listopada 2013 roku zmieniające zarządzenie w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postepowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich (dodany został rozdział 3a Child Alert) Zarządzenie nr 72 z dnia 31 grudnia 2014 roku roku zmieniające zarządzenie w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postepowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich.

7 WYBRANE METODY IDENTYFIKACJI OSÓB I ZWŁOK 1. Oględziny zwłok. 2. Okazanie: - zwłok, - przedmiotów zabezpieczonych przy zwłokach, - dokumentów, - znaków szczególnych. 3. Medyczno biologiczne i kryminalistyczne metody: - porównywanie kodu genetycznego DNA, - porównywanie odbitek linii papilarnych, - identyfikacja stanu uzębienia i innych danych odontologicznych,

8 - porównywanie zdjęć rentgenowskich, - metoda superprojekcji, - implantoskopia (przebyta zabiegi lecznicze i chirurgiczne). 4. Antropometryczne metody: - odtwarzanie wizerunku na podstawie czaszki (metoda Gierasimowa), - odtworzenie przyżyciowego wyglądu twarzy pośmiertnie zniekształconych zwłok (system POL- SIT).

9 WSPÓŁCZESNE METODY IDENTYFIKACJI OSÓB I N.N. ZWŁOK 1. Porównywanie profilu genetycznego DNA. 2. Porównywanie odbitek linii papilarnych. 3. Identyfikacja stanu uzębienia i innych danych odontologicznych. 4. Metoda identyfikacji radiologicznej. 5. Porównywanie zdjęć rentgenowskich elementów ciała. 6. Porównywanie danych medycznych. 7. Badania osteologiczno antropologiczne.

10 8. Metody biometryczne. 9. Metody nienaukowe. 10. Okazanie N.N. zwłok. Powyższą klasyfikację stworzono podczas V Konferencji Komisji Interpolu do spraw Identyfikacji Ofiar Katastrof masowych i Klęsk Żywiołowych w Lyonie w 1993 roku.

11 Stosowane współcześnie w kryminalistyce metody służące identyfikacji nieznanych zwłok i szczątków są w różnym stopniu wiarygodne. NAJBARDZIEJ WIARYGODNE METODY IDENTYFIKACJI 1. Porównanie kodu genetycznego DNA. 2. Porównanie odcisków palców. 3. Badania uzębienia i innych danych odontologicznych. 4. Metoda radiologiczna. 5. Porównanie danych medycznych (przebyte zabiegi).

12 6. Porównanie znaków szczególnych (blizny, tatuaże, znamiona). 7. Porównanie danych rysopisowych (metoda ta bywa zawodna, za jej szczególną odmianę można uznać superprojekcję, która polega na nakładaniu na siebie dwóch negatywów zdjęć fotograficznych. Negatyw zdjęcia zwłok i negatyw zdjęcia osoby zaginionej. Analizie poddaje się punkty antropologiczne). 8. Identyfikacja rzeczy osobistych. 9. Identyfikacja na podstawie dokumentów znalezionych przy zwłokach. 10. Rozpoznanie przez rodzinę.

13 Konsekwencje wynikające z niemożności ustalenia tożsamości nieznanych zwłok, szczątków Konsekwencje natury prawnej, konsekwencje natury emocjonalnej. 1. Z zakresu prawa cywilnego: - Brak możliwości uregulowania spraw spadkowych i rodzinnych, - Dotychczasowe umowy i zobowiązania pozostają aktualne,

14 2. Z zakresu prawa ubezpieczeniowego: - Brak możliwości uzyskania odszkodowania. 3. Z zakresu prawa karnego i procedury: - Problemy z ustaleniem sprawcy czynu, - Dalsze prowadzenie postepowań mimo, że sprawca zmarł (okoliczność kiedy niezidentyfikowane zwłoki należą do przestępcy), - W sytuacji kiedy ofiara jest osobą poszukiwaną przez policję to poszukiwania będą nadal prowadzone, sprawa nie zostanie.

15 Konsekwencje emocjonalne: - Nie pogodzenie się z niepewnym losem zaginionego, ofiary, - Brak możliwości pożegnania się, zorganizowania pogrzebu, - Ciągłe poszukiwania zaginionego, ofiary. Konsekwencje prawne ściśle łączą się z art. 29 k.c., art. 30 k.c.

16 ODONTOLOGIA KRYMINALISTYCZNA ODONTOSKOPIA KRYMINALISTYCZNA ODONTOLOGIA jest dyscypliną zajmująca się naukowym badaniem zębów, ich budową, rozwojem. Zaadaptowana przez kryminalistykę występuje pod nazwą odontologii kryminalistycznej. Podstawą badań jest wykorzystanie stomatologii w medycynie sądowej i prawie. W literaturze można też spotkać określenie ODONTOSKOPIA, które oznacza oglądanie, badanie i porównywanie zębów oraz pozostawionych przez nie śladów.

17 Można zatem stwierdzić, że odontologia kryminalistyczna jest pojęciem szerszym zawierającym w sobie odontoskopię, stomatologię, antropologię, medycynę sądową. W węższym znaczeniu odontologia to gałąź nauki zajmująca się badaniem morfologii oraz wymiarów zębów i wszystkich związanych z tym obiektem elementów.

18 Nie ulega wątpliwości, że przedmiotem obu dziedzin jest badanie uzębienia, jednak odontoskopia zajmuje się śladami zębów w różnej postaci, na różnych obiektach, natomiast odontologia uzębieniem zębem. W ujęciu encyklopedycznym odontologia to nauka o zębach (rozwoju, budowie, fizjologii, patologii zębów i zgryzu).

19 W Polsce obie dziedziny badawcze zajmujące się zębami (odontologia i odontoskopia) wykazują pewne odrębności, która najpełniej można zobrazować poprzez określenie ich możliwości badawczych.

20 Możliwości badawcze odontologii: 1. Ustalenie pochodzenia zębów ludzkie, zwierzęce. 2. Określenie cech uzębienia (człowieka żywego, zwłok). 3. Określenie rodzaju zęba, zębów w sytuacji znalezienia fragmentów czaszki. 4. Identyfikacja zwłok na podstawie uzębienia.

21 5. Określenie wieku przyżyciowego na podstawie zębów. 6. Określenie płci człowieka. 7. Ustalenie DNA na podstawie badań miazgi zębowej. 8. Ustalenie cech leczenia zębów. 9. Określenie cech protetycznych, protezy zębowe, mostki, korony, implanty. 10. Prowadzenie rejestrów stomatologiczych umożliwiających identyfikację zwłok.

22 4 rodzaje/ typy wniosków opartych o badania odontologiczne: 1. Identyfikacja pozytywna, dane zażyciowe i pośmiertne odpowiadają sobie w wystarczającej ilości detali, nie występują rozbieżności. 2. Identyfikacja prawdopodobna dane AM i PM maja cechy zgodne, jednak stan zębów lub karta dentystyczna nie są wystarczające aby wynik był pozytywny. 3. Niewystarczająca ilość dowodów aby ustalić tożsamość (m. in. materiał porównawczy). 4. Wykluczenie dane pośmiertne i zażyciowe są sprzeczne.

23 ODONTOSKOPIA to dział techniki kryminalistycznej zajmujący się identyfikacją człowieka na podstawie śladów zębów, (odontometria). Literatura zagraniczna operuje także nazwami: dentystyka sądowa, odontoskopia sądowa. Nazwy te mogą być używane zamiennie. Możliwości badawcze odontoskopii: 1. Ogólne badania śladów zębów mające na celu ustalenie czy dany ślad pochodzi od zębów człowieka, czy zwierzęcia. Ustalenie jakie zęby odwzorowały się na śladzie i czy ślad nadaje się do identyfikacji.

24 2. Identyfikacja człowieka na podstawie śladów zębów. 3. Ustalenie sposobu pozostawienia śladu zębów rekonstrukcja. 4. Możliwości identyfikacji na podstawie DNA. Wspólną płaszczyzną dla odontologii i odontoskopii kryminalistycznej są nauki medyczne (anatomia człowieka czaszka, fizjologia narządu żucia). Dopełniając rozróżnienie należy dodać, że zęby mogą być wykorzystywane w kryminalistyce także w innych metodach identyfikacji,

25 Ekspertyza odontoskopijna Badania od strony technicznej należy rozpocząć od oględzin materiału przesłanego do badań. 1. Wstępna analiza. 2. Wstępne badanie cech identyfikacyjnych układu zębów. 3. Badania ogólne cech identyfikacyjnych zęba. 4. Badania szczegółowych cech identyfikacyjnych. 5. Ponowne badanie cech identyfikacyjnych układu zębów.

26 METODY NIENAUKOWE Jeśli zawodzą metody wskazane wcześniej, bądź nie można ich zastosować należy wykorzystać metody nienaukowe: - Porównywanie znaków szczególnych na ciele ofiary: tatuaże, piegi, zmarszczki, blizny, brak organów, wady wrodzone, zmiany chorobowe, - Porównywanie danych rysopisowych z zeznań świadków, znajomych, bliskich, - Identyfikacja rzeczy osobistych ujawnionych przy zwłokach: zegarki, biżuteria, części ubioru, itd., - Identyfikacja na podstawie dokumentów znalezionych przy zwłokach.