Chwalebnym jest zginąć za Ojczyznę... Mogiła Powstańców Styczniowych w Szadku. Szadek kwiecień 2016 roku.

Transkrypt

1 Chwalebnym jest zginąć za Ojczyznę... Mogiła Powstańców Styczniowych w Szadku Szadek kwiecień 2016 roku.

2 Chodząc ścieżkami cmentarza św. Wawrzyńca w Szadku (zwanego również cholerycznym ) możemy przy głównej alei zauważyć mogiłę powstańców styczniowych. Jaka jest jej historia? - Zapraszamy do obejrzenia prezentacji!!

3 Bitwa Powstańców z Moskalami 6 października 1863 roku w Szadkowicach koło Szadku, pluton powstańców dowodzony przez porucznika Powidzkiego stoczył walkę z rosyjskim oddziałem. W wyniku potyczki wielu powstańców poległo na polu walki bądź zmarło w wyniku odniesionych ran.

4 Akt zgonu jednego z powstańców... Działo się w Szadku dnia 8 października tysiąc osiemset sześćdziesiątego trzeciego roku o godzinie dziesiątej przed południem. Stawili się Jakób Borzęcki stolarz lat czterdzieści i Walenty Błachowicz organista lat pięćdziesiąt mający obydwaj w Szadku zamieszkali i oświadczyli, iż dnia szóstego bieżącego miesiąca i roku o godzinie drugiej po południu umarł wskutek odniesionych ran w bitwie z Wojskami Rosyjskimi pod Szadkowicami Wincenty Żelisławski Garncarz lat dwadzieścia jeden mający urodzony z Tomasza i Teofili z Łazuchów w Szadku zamieszkałych Garncarzy. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Wincentego akt ten stawiającym świadkom przeczytany przez Nas i jednego świadka podpisany został. Źródło: Archiwum Diecezji Włocławskiej, Akta parafii Szadek, Księgi metrykalne akta zgonu, nr 135/1863.

5 Powstańcy pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu w Szadku... JAN SZTORCH WINCENTY ŻELISŁAWSKI FRANCISZEK ŁUKASZEWICZ KACPER PAWLIKOWSKI WŁADYSŁAW KOLASIŃSKI FERDYNAND WICENS JÓZEF MIKULSKI STANISŁAW ŻELISŁAWSKI JAN GERLIC NEPOMUCEN SULIŃSKI ORAZ TRZEJ NIEZNANI Z NAZWISKA

6 Kim byli polegli powstańcy? Do oddziałów powstańczych walczących w regionie przedzierali się młodzi rzemieślnicy, inteligenci, uczniowie. Wincenty Żelisławski lat 21, garncarz; Jan Sztorch lat 27, stolarz; Ludwik Popławski lat 16, terminator; Franciszek Łukaszewicz lat 21, lokaj; Kacper Pawlikowski lat 21, bednarz; Władysław Kolasiński lat 20, aplikant biura naczelnika powiatu.

7 Kim mogli być trzej nieznani powstańcy pochowani w mogile? Powstańcy zmarli po bitwie pod Szadkowicami na skutek odniesionych ran? Julian Jerlic zmarły 8 października 1863 roku; Jan Mikulski zmarły 14 października 1863 roku; Maciej Sowalski zmarły 15 października 1863 roku. Zmarli powstańcy spoza Szadku leczeni w szadkowskim szpitalu powstańczym? Szymon Kaszuba lat 42 zmarły 7 lipca 1863 roku; Józef Stysiński lat 41 zmarły 11 czerwca 1863 roku.

8 Powstańcy straceni na szadkowskim rynku przez zaborcę za udział w powstaniu? Franciszek Palkowski mieszczanin, dowódca partii, powieszony 14 stycznia 1864 roku; Franciszek Polkowski stracony na szubienicy w 1863 roku ; Józef Kozłowski woźny sądu pokoju w Szadku i dowódca oddziału powstańczego rozbitego w okolicach Sieradza, powieszony 14 października 1864 roku.

9 Mogiła powstańców w czasie zaborów Do końca lat zaborów grób walczących o niepodległość przedstawiał się skromnie pryzma ziemi z wbitym drewnianym krzyżem bez tablicy z nazwiskami poległych. Dopiero po kilkunastu miesiącach czterej młodzi szadkowianie pod osłoną nocy ogrodzili mogiłę drewnianym płotem i ustawili wysoki, drewniany krzyż. Mogiła powstańców zdjęcie z 1915 roku.

10 Mogiła powstańców okres międzywojenny W 1935 roku powołany Społeczny Komitet przeprowadził renowację mogiły ziemną mogiłę otoczono sześcioma słupami betonowymi złączonymi żeliwnym łańcuchem. Nazwiska poległych wyryto na zwieńczonej krzyżem epitafijnej, prostokątnej tablicy umieszczonej na zbiorowej mogile. Fotografia mogiły wykonana w okresie międzywojennym

11 Treść epitafijnej tablicy umieszczonej na mogile powstańców w 1935 roku.

12 Setna rocznica powstania... W 1963 roku z okazji stulecia wybuchu powstania styczniowego zmieniono wygląd mogiły poległych powstańców. Usunięto żeliwny łańcuch zamontowany w 1935 roku, a w jego miejsce zamontowano metalowy płotek. Zdjęcie mogiły powstańców wykonane po 1963 roku.

13 Mogiła powstańców dzisiaj... Ostatecznego kształtu pomnik nabrał w 1983 roku kiedy to mogiłę porośniętą paprociami nakryto lastrykową płytą. Ostatnie prace renowacyjne i konserwacyjne przeprowadzono kilka lat temu z okazji 150 rocznicy wybuchu zrywu.

14 Pamięć o powstańcach... Bezimienna mogiła pozostała w pamięci mieszkańców Szadku, a dla wielu była symbolem dążeń niepodległościowych poprzednich pokoleń. Mogiła poległych powstańców jest lokalnym miejscem pamięci narodowej. Dowodem na istnienie tego miejsca w pamięci mieszkańców Szadku i okolic są uroczystości rocznicowe organizowane przy mogile. Obchody upamiętniające styczniowy zryw organizowano zarówno w okresie międzywojennym jak i współcześnie.

15 Pamięć o powstańcach w okresie międzywojennym... Zdjęcie z obchodów 70 rocznicy bitwy pod Szadkowicami W 70 rocznicę bitwy pod Szadkowicami członkowie lokalnych organizacji, władz oraz społeczeństwo zaciągnęło przy mogile wartę honorową. Ustawiono wówczas napis CZEŚĆ BOHATEROM 1863 R.

16 Pamięć o powstańcach współcześnie... W październiku 2003 roku w 140 rocznicę bitwy i w 64 rocznicę utworzenia SZP lokalne organizacje a także społeczność szkolna zorganizowały uroczystą akademię oraz wmurowanie tablicy pamiątkowej upamiętniającej żołnierzy Armii Krajowej. Te dwie rocznice według autorów uroczystości miały stanowić Długi łańcuch ludzkich istnień połączonych prostą myślą: [ ] żeby Polska była Polską...

17 W ostatnich latach corocznie w jedną z styczniowych niedziel odbywają się uroczystości rocznicowe. Rozpoczynają się one mszą świętą w kościele parafialnym, po której uczestnicy maszerują na cmentarz św. Wawrzyńca aby złożyć kwiaty i oddać cześć powstańcom przy ich mogile. W obchodach zawsze biorą udział mieszkańcy, samorządowcy oraz uczniowie klas wojskowych z Zespołu Szkół im. K. Kałużewskiego i J. Sylli w Zduńskiej Woli Zaproszenie Starosty Zduńskowolskiego na obchody 150 rocznicy wybuchu powstania.

18 Rocznicowe obchody przy mogile powstańców...

19 Utwór Hej Strzelcy wraz oraz Pieśń powstańców 1863 pobrane ze strony Publikacje: Materiały wykorzystane do opracowania prezentacji Dorota Stefańska, Tradycja powstańczych mogił w Szadku, Biuletyn Szadkowski, T. 9, s Jan Milczarek, Powstanie styczniowe w sieradzkiem, Sieradz Materiały ikonograficzne: Zbiory szkolnej Izby Pamięci Podkłady muzyczne: Piosenka W krwawym polu srebrne ptaszę w wykonaniu szkolnego chóru pod kierunkiem p. Anny Mielczarek.

20 Dziękujemy za obejrzenie prezentacji... Pamiętajmy o naszych szadkowskich powstańcach, przekazujmy pamięć o nich nowym pokoleniom... CZEŚĆ BOHATEROM POLEGŁYM W BITWIE POD SZADKOWICAMI 6 PAŹDZIERNIKA 1863 roku. Prezentację wykonali uczniowie Zespołu Publicznego Gimnazjum i Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Szadku Małgorzata Sójka oraz Mateusz Kowalczyk pod kierunkiem p. Łukasza Filipczaka