WSTĘP ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU

Transkrypt

1 UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA Przykład analizy opłacalności przedsięwzięcia inwestycyjnego

2 WSTĘP Teoria i praktyka wypracowały wiele metod oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych. Spośród tych metod najpowszechniej wykorzystywane w praktyce są: Okres zwrotu nakładów Księgowa stopa dochodu Teraźniejsza wartość netto (NPV) Wewnętrzna stopa procentowa (IRR) Wskaźnik zyskowności W tym projekcie rozważamy trzy z wyżej wymienionych metod analizy rentowności inwestycji. ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU W celu analizy przyjęliśmy, że stopa podatku dochodowego wynosi 3 %, amortyzacja od maszyn, urządzeń i wyposażenia 16,67 %, amortyzacja budynków i budowli 6,67 %. Okres eksploatacji inwestycji wynosi 6 lat, a stopa dyskontowa wynosi 1 %. Inwestycja jest finansowana w całości ze środków własnych wypracowanych przez ostatnie lata działalności przedsiębiorstwa. Wydatki na inwestycje wynoszą odpowiednio w kolejnych latach: Tabela 1 Wydatki inwestycyjne razem Grunty 1 8, zł - zł - zł 1 8, zł Budynki 8, zł 2, zł 2, zł 12, zł Wartości niematerialne i prawne - zł - zł Wyposażenie 2, zł 3, zł 1, zł 15, zł Aktywa trwałe razem 11 8, zł 5, zł 12, zł 28 8, zł Kapitał obrotowy - zł - zł 9 9, zł 9 9, zł Koszt alternatywny 9, zł - zł - zł 9, zł Koszt inwestycji 12 7, zł 5, zł 21 9, zł 39 6, zł Dochody i koszty pieniężne netto w okresie eksploatacji: Tabela 2 Wyszczególnienie Sprzedaż 8, zł 85, zł 9, zł 1, zł 9, zł 9, zł Koszty 74 5, zł 78, zł 81, zł 81, zł 81, zł 81, zł w tym amortyzacja 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł Zysk brutto 5 5, zł 7, zł 9, zł 19, zł 9, zł 9, zł Podatek dochodowy 1 65, zł 2 1, zł 2 7, zł 5 7, zł 2 7, zł 2 7, zł Zysk netto 3 85, zł 4 9, zł 6 3, zł 13 3, zł 6 3, zł 6 3, zł Amortyzacja 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł Przychody pieniężne netto z działalności 7 15, zł 8 2, zł 9 6, zł 16 6, zł 9 6, zł 9 6, zł Zmiany kapitału obrotowego 5, zł 2, zł 2, zł -1 8, zł Przychody pieniężne i zmiany kapitału 6 65, zł 8, zł 9 4, zł 16 6, zł 9 6, zł 2 4, zł

3 Wartość likwidacyjną na koniec okresu określono: Tabela 3 Wyszczególnienie Grunty Budynki Wyposazenie Wart. Niemat. Razem Wartość rynkowa na koniec okresu 1 8, zł 6, zł 2 5, zł - zł 1 3, zł Koszty nabycia 1 8, zł 12, zł 15, zł - zł 28 8, zł Wartość księgowa na koniec okresu 1 8, zł 7 2, zł - zł - zł 9, zł Zysk kapitałowy - zł - zł 2 5, zł - zł 2 5, zł Strata kapitałowa - zł - 1 2, zł - zł - zł - 1 2, zł Podatki - zł 36, zł - 75, zł - zł - 39, zł Wartość likwidacyjna 1 8, zł 6 36, zł 1 75, zł - zł 9 91, zł Wartość rynkowa majątku wykorzystanego podczas inwestycji na koniec okresu została oszacowana na podstawie średnich cen rynkowych. Zysk kapitałowy obliczyliśmy odejmując od wartości rynkowej wartość księgową. Jeżeli wartość ta jest ujemna to mamy do czynienia ze stratą kapitałową i jest ona uwidoczniona w wierszu poniżej. Kwoty te są nam potrzebne, aby obliczyć wartość podatku, którą w zależności czy uzyskaliśmy zysk czy stratę kapitałową przy obliczaniu wartości likwidacyjnej odejmujemy lub dodajemy. NPV Teraźniejsza wartość netto pozwala w sposób właściwy uwzględnić czynnik czasu. Jest także metodą, której wyniki są zbieżne z interesami właścicieli przedsiębiorstw. Jeżeli teraźniejsza wartość netto projektu inwestycyjnego jest dodatnia - tym samym projekt ten przyczyni się do zwiększenia wartości firmy i w rezultacie tego do zwiększenia stanu posiadania właścicieli firmy. Dlatego też przyjmuje się, że jest to najbardziej odpowiednia metoda oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych. Najprościej ujmując przedsięwzięcie jest opłacalne, gdy wartość zdyskontowanych przepływów pieniężnych w czasie realizacji i eksploatacji inwestycji jest większa od zera. t NCFi NPV = (1 + r) i= i > Gdzie: NPV bieżąca wartość netto NCF bieżące przepływy pieniężne r stopa dyskontowa i = t kolejne okresy dla których określane są przepływy i stopa dyskontowa Dla prezentowanego przykładu wynosi ona: NPV= (1+,1) (1 +,1) (1 +,1) (1 +,1) (1 +,1) (1+,1) (1 +,1) (1+,1) 1 = 9388,81

4 Tabela 4 suma Wyszczególnienie Nakład ogółem -39 6, zł , zł - 5, zł , zł - zł - zł - zł - zł - zł - zł - zł Wartość likwidacyjna 9 91, zł - zł - zł - zł - zł - zł - zł - zł - zł 9 91, zł - zł Zysk brutto - zł - zł - zł 5 5, zł 7, zł 9, zł 19, zł 9, zł 9, zł - zł Podatek dochodowy - zł - zł - zł 1 65, zł 2 1, zł 2 7, zł 5 7, zł 2 7, zł 2 7, zł - zł Zysk netto - zł - zł - zł 3 85, zł 4 9, zł 6 3, zł 13 3, zł 6 3, zł 6 3, zł - zł Amortyzacja - zł - zł - zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł 3 3, zł - zł Zmiany kapitału obrotowego - zł - zł - zł 5, zł 2, zł 2, zł - zł - zł -1 8, zł - zł Przepływy pieniężne netto , zł - 5, zł , zł 6 65, zł 8, zł 9 4, zł 16 6, zł 9 6, zł 3 31, zł - zł Współczynnik dyskontujący 1,99999, , , , , , , , Dyskontowane przepływy netto 9 388,81 zł , zł ,45 zł ,17 zł 4 996,24 zł 5 464,11 zł 5 836,66 zł 9 37,27 zł 4 926,32 zł ,84 zł Nakłady ogółem, wartość likwidacyjna oraz przychody pieniężne przyjęliśmy z tabel 1, 2 i 3. 1 Wskaźnik dyskontowy jest obliczany wg wzoru: i (1 + r) Oznaczenia jak przy pierwszym wzorze. Przepływy pieniężne netto są obliczane przez zsumowanie nakładu na inwestycje, wartości likwidacyjnej, zysku netto i amortyzacji oraz odjęciu zmian wartości kapitałów obrotowych w każdym poszczególnym roku trwania inwestycji i jej eksploatacji.

5 Wartość zakumulowanych zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto można przedstawić na wykresie. NPV 4 3 wartość NPV kolejne lata okresu obliczeniowego Jak można zauważyć NPV osiąga dodatnie wartości w 24 roku. IRR Wewnętrzna stopa procentowa jest to taka stopa procentowa, przy której teraźniejsza wartość netto rozpatrywanych projektów inwestycyjnych równa jest zeru. Inaczej mówiąc, wewnętrzna stopa procentowa jest to taka stopa dyskontowa, która zrównuje zdyskontowany strumień dochodów pieniężnych z wartością nakładów inwestycyjnych. t NCFi NPV = (1 + r) i= i = Według tego kryterium do realizacji powinny być dopuszczone wszystkie projekty, dla których IRR jest wyższa od procentowo wyrażonego kosztu kapitału niezbędnego do ich finansowania (dla przykładu można obliczyć przy użyciu WACC). Dla obliczenia wartości IRR możemy się posłużyć następującym wzorem. Sugerujemy, aby jednak korzystać z kalkulatorów ekonomicznych lub wbudowanych funkcji w arkuszach kalkulacyjnych. NPV1 ( r2 r1 ) IRR = r1 + NPV1 + NPV2 Gdzie: IRR wewnętrzna stopa zwrotu NPV 1 bieżąca wartość netto obliczona przy stopie r 1 NPV 2 bieżąca wartość netto obliczona przy stopie r 2 r 1 (r 2 ) stopa dyskontowa dla której NPV 1 (NPV 2 ) jest dodatnia (ujemna), lecz bardzo bliska zeru

6 W naszym przypadku drogą testowania arkusza w Excel-u otrzymaliśmy następujące dane: r 1 15 % r 2 16 % NPV 1 (76,62 zł) NPV 2 (-676,2 zł) Tak więc: 76,62*(,16 -,15) IRR =,15 + = 15,51% 76, ,2 Zakładając, że koszt kapitału własnego jest równy kosztowi alternatywnemu zainwestowanych kapitałów w formie długoterminowych lokat bankowych oprocentowanych na poziomie 1 % - inwestycja ta jest opłacalna. IRR możemy również wyznaczyć metodą graficzną. Jest to punkt, w którym prosta liniowej zależności pomiędzy NPV i stopą dyskontową przecina oś stopy dyskontowej. Przy wykorzystaniu modelu regresji liniowej możemy określić równanie prostej i wyznaczyć wartość zerową dla y=. Y = x = x X = 26325/ = 15,51 % 1 y = x NPV 4 2,6,7,8,9,1,11,12,13,14,15,16,17-2 stopa dyskontowa

7 OKRES ZWROTU NAKŁADÓW Okres zwrotu nakładów jest to przewidywana liczba lat, jaka jest niezbędna do zrekompensowania wydatków poniesionych na realizację projektu dochodami uzyskanymi w trakcie jego eksploatacji. Metoda ta nie bierze pod uwagę zmienności wartości pieniądza w czasie, w związku z czym nie powinna być jedynym kryterium oceny. Może służyć ocenie wstępnej lub być pomocnicza przy wyborze wariantu projektu inwestycyjnego. W naszym przypadku obliczamy okres zwrotu począwszy od rozpoczęcia inwestycji. Okres zwrotu inwestycji Rok Nadwyżka Skumulowana nadwyżka < zł - zł 22 - zł - zł 23 - zł - zł , zł 7 15, zł , zł 15 35, zł , zł 24 95, zł , zł 41 55, zł , zł 51 15, zł , zł 6 75, zł 21 - zł 6 75, zł zł 6 75, zł zł 6 75, zł zł 6 75, zł zł 6 75, zł Koszt inwestycji wynosi 39 6, zł i zwraca się on już po 6 latach i 1 miesiącu. WNIOSKI Na podstawie powyższego przykładu, analizując trzy zaprezentowane metody, dochodzimy do wniosku, iż nasza inwestycja jest opłacalna. Nie możemy tego jednak stwierdzić jednoznacznie opierając się tylko na jednej z metod. Dla przykładu - inwestycja, która przyjmuje duże dochody w pierwszych latach jej eksploatacji według metody okresu zwrotu nakładów, będzie uważana za lepszą niż inwestycja, która większe dochody przynosi w dalszych okresach, ponieważ szybciej zwrócą się nakłady na nią poniesione. Jeżeli natomiast nasza inwestycja ma przynosić dochody w dalszej przyszłości należy skorzystać z NPV. Za pomocą tej metody dowiadujemy się, jaki wynik osiąga przedsiębiorstwo dzięki dokonanej inwestycji w całym okresie jej eksploatacji. Tak więc nigdy nie należy się kierować tylko jedną metodą w celu uzyskania pożądanych informacji i należy dostosować wybór priorytetowej metody do potrzeb inwestora.