Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015

Transkrypt

1 Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015

2 Źródła prawa konstytucyjnego to źródła, które zawierają normy zaliczane do tej gałęzi prawa Koncepcja paostwa prawnego zakłada oparcie systemu źródeł prawa o hierarchiczną budowę. Źródła prawa mają dualistyczny charakter! Prawo powszechnie obowiązujące Konstytucja Ustawa, rozporządzenie z mocą ustawy Ratyfikowana umowa międzynarodowa Rozporządzenie Akt prawa miejscowego ZAMKNIĘTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA Prawo wewnętrznie obowiązujące Np. zarządzenie, uchwała OTWARTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA

3 ( )ustrojodawca w sposób w pełni zamierzony i jednoznacznie wyrażony przyjął w konstytucji przedmiotowo i podmiotowo zamknięty system źródeł prawa powszechnie obowiązującego. (wyrok TK z , sygn. wyroku K 25/99)

4 art. 87 Konstytucji!

5 Źródła prawa powszechnie obowiązującego 1) KONSTYTUCJA 2) RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE ZA UPRZEDNIĄ ZGODĄ WYRAŻONĄ W USTAWIE 3) USTAWA + ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY 4) ROZPORZĄDZENIE 5) AKT PRAWA MIEJSCOWEGO

6 Źródła prawa powszechnie obowiązującego NA SZCZEBLU CENTRALNYM: 1) KONSTYTUCJA 2) RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE ZA UPRZEDNIĄ ZGODĄ WYRAŻONĄ W USTAWIE 3) USTAWA + ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY 4) ROZPORZĄDZENIE NA SZCZEBLU LOKALNYM: 5) AKT PRAWA MIEJSCOWEGO

7 Konstytucja- najwyższa moc prawna jako jedna z cech charakterystycznych wszystkie inne akty prawne nie mogą byd z nią sprzeczne NEGATYWNY ASPEKT OBOWIĄZKU REALIZACJI KONSTYTUCJI wszystkie akty muszą byd z nią spójne POZYTYWNY ASPEKT OBOWIĄZKU REALIZACJI KONSTYTUCJI przysięga na wiernośd Konstytucji- art. 130

8 Pozostałe cechy szczególne Konstytucji to tryb uchwalania i zmiany (art. 235) nazwa treśd forma systematyka (ogólna i szczególna)

9 OBOWIĄZYWANIE KONSTYTUCJI Konstytucja to akt normatywny, powszechnie obowiązujący Wiąże zarówno organy władzy publicznej, jak i wszystkich obywateli Tworzywo do budowy norm prawnych STOSOWANIE KONSTYTUCJI stosowanie vs przestrzeganie stosowanie SAMOISTNE np. art. 128/120/154/191 stosowanie NIESAMOISTNE- np. art. 129/137/152

10 Gwarancje zgodności prawa z Konstytucją: a) kontrola parlamentarna - przejaw samokontroli parlamentu a) kontrola pozaparlamentarna głowa paostwa władza sądownicza np. weto prezydenckie kontrola rozproszona (zdekoncentrowana) kontrola nierozproszona (skoncentrowana)

11 1) Konstytucja (+) 2) Ustawa najwyższa po Konstytucji moc prawna brak definicji konstytucyjnej domniemanie na rzecz parlamentu (nie)ograniczony zasięg przedmiotowy, zasada wyłączności zasada prymatu ustawy akt normatywny uchwalany w szczególnej procedurze

12 Ustawa jest aktem prawnym ustanawiającym normy prawne o charakterze generalnym (kierowanym do pewnej klasy adresatów wyróżnionych ze względu na jakąś ich wspólną cechę) i abstrakcyjnym. Konsekwencją abstrakcyjności normy jest jej powtarzalnośd- to, że nie ulega umorzeniu lub skonsumowaniu przez jednorazowe zastosowanie. ( wyrok TK z dnia , sygn. wyroku U 5/04)

13

14 2) ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY art. 234 Prezydent, na wniosek RM Wyłącznie w czasie stanu wojennego Gdy Sejm nie może zebrad się na posiedzenie

15 1) Konstytucja (+) 2) Ustawa + rozporządzenie z mocą ustawy (+) 3) Rozporządzenie art. 92 powszechnie obowiązujące akt wykonawczy do ustawy wydawane na podstawie ustawowego upoważnienia szczegółowego: a) podmiotowo(zamknięty katalog!): -Prezydent RP - art. 142 u.1 -Prezes Rady Ministrów - art. 148 u.3 -Minister kierujący określonym działem administracji rządowej lub przewodniczący komitetów, o których mowa w art. 147 u. 4 - art. 149 u. 2 oraz u. 3 - Rada Ministrów art. 146 u. 4 pkt. 2 - KRRiT art. 213 u.2 b) przedmiotowo c) treściowo podlegające ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw

16 1) Konstytucja (+) 2) Ustawa + rozporządzenie z mocą ustawy (+) 3) Rozporządzenie (+) 4) AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO art. 94 Powszechnie obowiązujące, ale nie na całym obszarze paostwa, lecz na szczeblu terenowym! w granicach i na podstawie upoważnienia ustawowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej 1. Przepisy wykonawcze do ustaw 2. Przepisy porządkowe na podstawie ogólnej kompetencji (ochrona zdrowia, życia, spokoju, bezpieczeostwa publicznego ) rada gminy/powiatu, wojewoda wyjątkowo: organ władzy wykonawczej

17 MIEJSCE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO W SYSTEMIE ŹRÓDEŁ PRAWA ART Istnieją dwie koncepcje w zakresie relacji prawa danego paostwa do prawa międzynarodowego: koncepcja monistyczna; koncepcja dualistyczna. art. 9 Konstytucji RP przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego???

18 MIEJSCE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO W SYSTEMIE ŹRÓDEŁ PRAWA Umowa międzynarodowa nieratyfikowana - NIE JEST źródłem prawa powszechnie obowiązującego- a contrario art.91! ratyfikowana duża ratyfikacja (ustawa akceptująca) art. 91 PRZED USTAWĄ ZWYKŁĄ- art.89 u. 1 oraz art. 91 u. 2 mała ratyfikacja POD USTAWĄ ZWYKŁĄ

19 Pozostałe źródła prawa międzynarodowego normy prawa zwyczajowego ogólne zasady prawa międzynarodowego Obowiązek ich przestrzegania wynika ze wspomnianego art. 9 Konstytucji.

20 Art.88 stanowi o obowiązku OGŁOSZENIA AKTU NORMATYWNEGO

21 3 DZIENNIKI URZĘDOWE 1) Dziennik Ustaw 2) Monitor Polski 3) Monitor Polski B

22 Źródła prawa konstytucyjnego to źródła, które zawierają normy zaliczane do tej gałęzi prawa Koncepcja paostwa prawnego zakłada oparcie systemu źródeł prawa o hierarchiczną budowę. Źródła prawa mają dualistyczny charakter! Prawo powszechnie obowiązujące Konstytucja Ratyfikowane umowy międzynarodowe Ustawa, rozporządzenie z mocą ustawy Rozporządzenie Akt prawa miejscowego ZAMKNIĘTY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA Prawo Prawo wewnętrznie obowiązujące obowiązujący Np. Np. zarządzenie, uchwała OTWARTY OTWARTY SYSTEM SYSTEM ŹRÓDEŁ ŹRÓDEŁ PRAWA PRAWA

23 AKTY PRAWA WEWNĘTRZNEGO art. 93 (akty kierownictwa wewnętrznego) Ich istotą jest ograniczony zasięg obowiązywania, tzn. obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. Zarządzenia nie mogą stanowid podsatwy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów (art.92 u.3) Np. Uchwały RM lub zarządzenia PRM Uwaga! Katalog podmiotów upoważnionych do wydania aktów prawa wewnętrznego oraz katalog form tych aktów jest otwarty! Prawo wewnętrzne musi byd zgodne z prawem powszechnie obowiązującym.

24 Kontrowersje dotyczące miejsca określonych aktów w systemie źródeł prawa I. Regulaminy Sejmu i Senatu II. Uchwały Sejmu III. Układy zbiorowe pracy IV. Przepisy administracyjne V. Akty wydawane przez NBP

25 Prezentacja powstała na podstawie pozycji: L. Garlickiego Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2010 B. Banaszaka Prawo konstytucyjne, Warszawa 2008 P. Winczorka Komentarz do Konstytucji RP, Warszawa 2010 Dziękuję za uwagę!