Warunkiem odliczenia wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej jest posiadanie przez osobę niepełnosprawną, której dotyczy wydatek:

Transkrypt

1 Odliczeniu mogą podlegać określone w zamkniętym katalogu wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Zasady dotyczące możliwości skorzystania i sposób rozliczenia ulgi rehabilitacyjnej w stosunku do roku poprzedniego nie uległy zmianie. W ramach cyklu artykułów dotyczących rozliczenia za 2009 r. przedstawiamy zagadnienia dotyczące właśnie tej ulgi. Prawo do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej wynika z przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof). Jest to preferencja podatkowa przeznaczona dla podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne, czyli opiekuna osoby niepełnosprawnej". Warunkiem odliczenia wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej jest posiadanie przez osobę niepełnosprawną, której dotyczy wydatek: - orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub - decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną lub - orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów lub - orzeczenia o niepełnosprawności, wydanego przez właściwy organ na podstawie 1 / 8

2 odrębnych przepisów obowiązujących do r. Zgodnie z przepisami ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. O niepełnosprawności w zależności od celu bądź statusu osoby ubiegającej się o takie orzeczenie, decyzję w tym zakresie wydają: 1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) dla celów rentowych, 2. Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności (PZON) przy powiatowych centrach pomocy rodzinie, 3. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) - orzeczenie o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, 4. Ministerstwo Obrony Narodowej (MON) lub Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) - orzeczenie o niezdolności w przypadku służb mundurowych. Ustawodawca nie wskazał wprost żadnego z powyższych organów, dlatego niezależnie od organu wszystkie ww. orzeczenia uprawniają do skorzystania z ulgi na warunkach określonych w updof. Należy jednak zwrócić uwagę, iż niektóre z możliwych odliczeń dotyczą tylko osób z niepełnosprawnością I lub II grupy. 2 / 8

3 W przypadku podatnika, na którego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne może on skorzystać z ulgi, jeżeli osobą niepełnosprawną pozostającą na jego utrzymaniu jest: - współmałżonek, - są dzieci własne i przysposobione, - dzieci obce przyjęte na wychowanie, - pasierbowie, rodzice, - rodzice współmałżonka, - rodzeństwo, - ojczym, macocha, - zięciowie i synowe. Istnieje jednak warunek, aby w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczały kwoty limitu 9120 zł. Należy podkreślić fakt, iż odliczeniu mogą podlegać określone w zamkniętym katalogu wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Zgodnie z katalogiem zawartym w art. 26 ust. 7a updof są to wydatki dotyczące: 1. adaptacji i wyposażenia mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, 2. przystosowania pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, 3. zakupu i naprawy indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego, 4. zakupu wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, 5. odpłatności za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, 6. odpłatności za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatności za zabiegi rehabilitacyjne, 7. opłacenia przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa - w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł, 8. utrzymania przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa, psa przewodnika - w 3 / 8

4 kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł, 9. opieki pielęgniarskiej w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usług opiekuńczych świadczonych dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa, 10. opłacenia tłumacza języka migowego, 11. koloni i obozów dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia, 12. leków - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą limitu 100,00 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo, 13. odpłatnego, koniecznego przewozu na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne: - osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego, - osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż karetką transportu sanitarnego, - używania samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł, - odpłatnych przejazdów środkami transportu publicznego związanych z pobytem: - na turnusie rehabilitacyjnym, - w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, - na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 lat. Powyższy katalog jest zamkniętym zbiorem wydatków możliwych do rozliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Katalog ten określa również limity kwotowe w odniesieniu do niektórych wydatków, które można rozliczyć w roku podatkowym. Zatem wydatki uprawniające do odliczeń dzielą się na: - wydatki limitowane, w których kwotę przysługującego odliczenia oblicza się z uwzględnieniem górnego bądź dolnego limitu kwotowego, 4 / 8

5 - wydatki nielimitowane, w przypadku których odliczeniu podlega cała kwota faktycznie poniesiona. Należy wskazać, iż w sytuacji, gdy zarówno podatnik, jak i jego małżonek są osobami niepełnosprawnymi, każdemu z nich odrębnie przysługuje odliczenie w granicach limitu 2280 zł wydatków na używanie samochodu osobowego na konieczne przejazdy na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Ustawodawca nie zastrzegł, że limit ten jest łączny dla obojga małżonków. Podwójny limit odliczenia nie przysługuje natomiast rodzicom będącym współwłaścicielami samochodu osobowego, którym dowożą niepełnosprawne dziecko na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Warunkiem odliczenia wyżej wymienionych wydatków jest to, aby nie zostały one sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie. Jeżeli wydatki te były częściowo dofinansowane z tych funduszy, to odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą dofinansowaną lub zwróconą w jakiejkolwiek formie. Jak wynika z art. 26 ust. 1 updof, podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot m.in. wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. 5 / 8

6 Odliczenia z tytułów wymienionych enumeratywnie w ustawie wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej dokonuje się: - od dochodu podlegającego opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej, bądź - od przychodu podlegającego opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych. Wszystkie odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne przysługujące w danym roku podatkowym należy zsumować i odliczyć jedną kwotę, wykazując ją w załączniku PIT/O Informacja o odliczeniach od dochodu (przychodu) i od podatku" w części B rubryce 3 Wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych". PIT/O jest załącznikiem do zeznania rocznego PIT-36, PIT-37, PIT-28. Nie mogą odliczyć tej ulgi podatnicy rozliczający się na formularzu PIT-36L (podatek liniowy), PIT-38 (podatek od dochodów kapitałowych) oraz PIT-39 (dochody ze zbycia nieruchomości i praw majątkowych). Kwota ulgi podlega odliczeniu od dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania. Podatnicy, którzy podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych uzyskujących dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, najmu lub umów o podobnym charakterze mogą rozliczyć ulgę rehabilitacyjną już w trakcie roku podatkowego przy obliczaniu zaliczki na podatek. W takim przypadku podatnicy ci są zobowiązani wykazać dokonane odliczenia w zeznaniu podatkowym PIT-36, PIT-37 lub PIT-28. Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż na podatnikach korzystających z ulgi rehabilitacyjnej w trakcie roku podatkowego spoczywa obowiązek ostatecznego rozliczenia tej ulgi w rocznym zeznaniu podatkowym. 6 / 8

7 Należy również zaznaczyć, iż odliczeniu od dochodu podlegają te wydatki, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. I odwrotnie, na podstawie ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, odliczeniu podlegają wyłącznie te wydatki, które nie zostały odliczone od dochodu lub zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Kwota przysługującego odliczenia, w części, w jakiej nie znalazła pokrycia w dochodach (przychodach) podatnika w danym roku podatkowym, nie podlega odliczeniu w kolejnych latach. Aby dany wydatek można było rozliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, musi on być odpowiednio udokumentowany. Dokumentami potwierdzającymi poniesienie wydatku mogą być na przykład rachunki lub faktury, opinia lekarska itp. Podkreślenie wymaga to, iż jeżeli podatnik nie posiada odpowiednich dokumentów, nie może skorzystać z ulgi. Wyjątek w zakresie posiadania odpowiedniej dokumentacji stanowią wydatki na: 1. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, 2. utrzymanie przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika, 3. używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Ustawodawca zezwala wprost w przepisach updof na rozliczenie ww. wydatków bez konieczności posiadania dokumentów potwierdzających ich poniesienie w ramach 7 / 8

8 przysługującego podatnikowi limitu. Odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne można dokonać jedynie wówczas, gdy spełnione są wszystkie warunki określone w przepisach przez ustawodawcę. 8 / 8