Warszawa, dnia 18 października 2013 r. Sejm RP Komisja Spraw Wewnętrznych

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 18 października 2013 r. Sejm RP Komisja Spraw Wewnętrznych PROPOZYCJE ZMIAN DO PROJEKTU USTAWY O CUDZOZIEMCACH Projekt skierowany do Sejmu w dniu 3 lipca 2013 r., wersja z 9 października 2013 r. przyjęta przed Podkomisję Nadzwyczajną do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o cudzoziemcach (druk nr 1526) Brzmienie przepisu w projekcie Proponowana zmiana Uzasadnienie zmiany Art Zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności można udzielić cudzoziemcowi, jeżeli: Brak odpowiedniej regulacji w obecnej wersji projektu Art ust Zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności można udzielić cudzoziemcowi, jeżeli: 9) bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy przebywał nieprzerwanie na Niniejsza zmiana stanowi modyfikację pierwotnie zgłoszonej uwagi do art. 99 projektu ustawy i dotyczącej wprowadzenia stałego mechanizmu legalizacji cudzoziemców przebywających długotrwale na terytorium RP bez dokumentów uprawniających ich do tego pobytu (tzw. stały mechanizm abolicyjny) Obecna propozycja polega na dodaniu kolejnej podstawy do ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy, którego udzielenie jest fakultatywne. 1

2 Art. 188 ust W przypadkach, o których mowa w art. 187, zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności można udzielić, jeżeli cudzoziemiec, o którym mowa w art. 187: 1) pkt 1 3, 5 lub 8, posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) pkt 1 lit. b, pkt 2 lub 8, posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i przez okres nie krótszy niż 5 lat, za udzieleniem mu zezwolenia przemawiają więzi o charakterze osobistym lub społecznym, a cudzoziemiec przebywa na terytorium RP nielegalnie 2. Do ustalenia, że pobyt cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1 pkt 9, na jest nieprzerwany, stosuje się przepis art. 195 ust. 4. Art. 188 ust W przypadkach, o których mowa w art. 187, zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności można udzielić, jeżeli cudzoziemiec, o którym mowa w art. 187: 1) pkt 1 3, 5, 8 lub 9 posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na ; 2) pkt 1 lit. b, pkt 2 lub 8, posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i Przesłankami, na podstawie których udzielane byłoby zezwolenie byłyby: długoletni (co najmniej 5 lat) nieprzerwany pobyt na terytorium RP oraz więzi łączące cudzoziemca z Polską, czyli przesłanki wskazujące na zintegrowanie cudzoziemca z polskim społeczeństwem. Niniejsza forma legalizacji pobytu - zezwolenie na pobyt czasowy - jest analogiczna do formy zastosowanej podczas ostatniej akcji legalizacyjnej, która miała miejsce w 2012 r. Niniejsza propozycja jest konsekwencją zmiany powyższej, tj. wprowadzenia stałego mechanizmu legalizacyjnego w indywidualnych sprawach. Wedle propozycji cudzoziemiec ubiegający się o zalegalizowanie jego pobytu na podstawie przesłanek abolicyjnych powinien posiadać ubezpieczenie zdrowotne, miejsce zamieszkania oraz utrzymanie. 2

3 członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu; 3) pkt 1 lit. a, posiada wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów nauki, utrzymania i powrotu; 4) pkt 1 3, 5 lub 8, ma zapewnione na miejsce zamieszkania; 5) pkt 5, ma zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utrzymanie. Art Zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności cudzoziemcowi udziela się na okres: Brak odpowiedniej regulacji w obecnej wersji projektu członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu; 3) pkt 1 lit. a, posiada wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów nauki, utrzymania i powrotu; 4) pkt 1 3, 5, 8 lub 9 ma zapewnione na miejsce zamieszkania; 5) pkt 5 lub 9 ma zapewnione na utrzymanie. Art Zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności cudzoziemcowi udziela się na okres: 4) 2 lat - w przypadku, o którym mowa w art. 187 pkt 9) Niniejsza propozycja jest konsekwencją zmiany powyższej, tj. wprowadzenia stałego mechanizmu legalizacyjnego w indywidualnych sprawach. Propozycja określa okres, na który udziela się zezwolenia na podstawie przesłanek abolicyjnych, tj. 2 lata. Okres ten jest tożsamy z okresem, na który udzielane było zezwolenie podczas ostatniej akcji abolicyjnej, w 2012 r. Ponadto w dokumencie Ocena skutków abolicji dla cudzoziemców z 2003 roku opracowanego przez Departament Polityki Migracyjnej MSW wskazano, że decydujące dla utrzymania legalnego statusu pobytowego cudzoziemców okazują się dwa pierwsze lata po wyjściu z szarej strefy Art Do odmowy udzielenia cudzoziemcowi Art Do odmowy udzielenia cudzoziemcowi Niniejsza propozycja jest konsekwencją zmiany powyższej, tj. wprowadzenia stałego mechanizmu 3

4 zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności nie stosuje się przepisów: 1) art. 100 ust. 1 pkt 9 w przypadku, o którym mowa w art. 186 ust. 1 pkt 2 lub art. 187 pkt 4; Art. 195 ust. 1 pkt 5 Zezwolenia na pobyt stała udziela się cudzoziemcowi na czas nieoznaczony, na jego wniosek, jeżeli: [ ] 5) jest ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art Kodeksu karnego i: a) przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi, b) współpracował z organami ścigania w postepowaniu karnym w sprawie o przestępstwo, o którym mowa w art. 189a zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności nie stosuje się przepisów: 1) art. 100 ust. 1 pkt 9 w przypadku, o którym mowa w art. 186 ust. 1 pkt 2, art. 187 pkt 4 lub 9; Art. 195 ust. 1 pkt 5 Zezwolenia na pobyt stała udziela się cudzoziemcowi na czas nieoznaczony, na jego wniosek, jeżeli: [ ] 5) jest ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu art Kodeksu karnego i: a) przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 1 rok na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy. b) współpracował z organami ścigania w postepowaniu karnym w sprawie o przestępstwo, o którym mowa w art. 189a legalizacyjnego w indywidualnych sprawach. Propozycja ta polega na wprowadzeniu rozwiązania, wedle którego cudzoziemcowi, który ubiega się o zezwolenie na pobyt czasowy na podstawie przesłanek abolicyjnych nie odmawia się wszczęcia postępowania w sytuacji, gdy przebywa on na terytorium RP nielegalnie. Propozycja wynika z faktu, że o pobyt na podstawie przesłanki abolicyjnej ubiegać się będą zazwyczaj właśnie cudzoziemcy przebywający na terytorium RP nielegalnie. Proponujemy, aby zrezygnować (przy staraniach o uzyskanie zezwolenia na pobyt stały) z wymagania od cudzoziemców ofiar handlu ludźmi dokumentowania, że przebywają na terytorium RP przez okres nie krótszy niż 2 lata i ograniczyć ten wymóg do 1 roku. Stoimy na stanowisku, że z dobrodziejstwa przepisu art. 195 ust. 1 pkt 5 powinna móc skorzystać jak największa liczba osób pokrzywdzonych przestępstwem handlu ludźmi. Pozostanie przy obecnym brzmieniu omawianego przepisu oznaczałoby, że w przypadku, gdy postępowanie karne prowadzone w sprawie o tego rodzaju czyn zabroniony zostałoby zakończone przed upływem 2 lat (co jest możliwe zwłaszcza z kontekście przyznania Straży Granicznej uprawnień do ścigania tego rodzaju przestępstw), cudzoziemiec nie mógłby uzyskać zezwolenia na pobyt stały. Jednocześnie, obok propozycji przedstawionej powyżej i niezależnie od ustosunkowania się do niej, postulujemy, aby okres pobytu wymagany przy staraniach o uzyskanie zezwolenia na pobyt stały powiązać również z innymi poza zezwoleniem na pobyt czasowy dla ofiar handlu 4

5 1 Kodeksu karnego, 1 Kodeksu karnego, ludźmi podstawami pobytowymi w Polsce. c) ma uzasadnione obawy przed powrotem do państwa pochodzenia, potwierdzone przez prokuratora prowadzącego postepowanie w sprawie przestępstwo, o którym mowa w art. 189a 1 Kodeksu karnego, lub c) ma uzasadnione obawy przed powrotem do państwa pochodzenia, potwierdzone przez prokuratora prowadzącego postepowanie w sprawie przestępstwo, o którym mowa w art. 189a 1 Kodeksu karnego, lub Stoimy na stanowisku, że sztywne powiązanie możliwości uzyskania zezwolenia na pobyt stały z wcześniejszym pobytem czasowym na podstawie zezwolenia wydawanego ofiarom handlu ludźmi mogłoby doprowadzić do zjawiska, tzw. odwrotnej dyskryminacji osób, które jakkolwiek będąc ofiarami takiego przestępstwa, współpracując z polskimi organami ścigania i żywiąc uzasadnioną obawę przed powrotem do kraju nie musiały uzyskiwać zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi, ponieważ, np. zostało im wcześniej udzielone zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, i z tego zezwolenia nadal korzystają. Celem zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi jest bowiem przede wszystkim udzielenie ochrony prawnej osobom, które znalazły się w skrajnie niekorzystnej sytuacji faktycznej. Nie powinno się natomiast w naszej ocenie w sposób mniej korzystny regulować sytuacji innych ofiar przestępstwa handlu ludźmi, które jednakże zdołały niejako samodzielnie ustabilizować swój pobyt w Polsce. Innymi słowy, uważamy, że okres pobytu w Polsce, którego wykazanie będzie warunkiem koniecznym udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały winien być powiązany nie tyle z konkretną podstawą pobytową, co ze specyficznym statusem danej osoby (ofiara handlu ludźmi). Art Art Propozycja ta polega na dodaniu prawa do życia 5

6 Cudzoziemcowi udziela się zgody na pobyt ze względów humanitarnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zobowiązanie go do powrotu: 2) naruszałoby jego prawo do życia rodzinnego, w rozumieniu przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub Cudzoziemcowi udziela się zgody na pobyt ze względów humanitarnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zobowiązanie go do powrotu: 2) naruszałoby jego prawo do życia prywatnego lub rodzinnego, w rozumieniu przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub prywatnego jako kolejnej przesłanki udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych. Przepis ten odnosi się do treści art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka, zgodnie z którym każdy ma prawo do poszanowania życia zarówno prywatnego jak i rodzinnego. Przepisu tego dotyczy orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (m.in. Slivenko przeciwko Łotwie z , Maslov przeciwko Austrii ) wskazujące na to, że całość powiązań społecznych między migrantami a społecznością, w której żyją, jest częścią koncepcji życia prywatnego w rozumieniu art. 8 Konwencji, a wydalenie migrantów, którzy nawiązali trwałe więzi o charakterze osobistym, społecznym i gospodarczym, naruszyło ich prawo do życia prywatnego Koncepcja ta znalazła także odzwierciedlenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych (m.in. WSA w Warszawie, wyrok z r., sygn. akt V SA/Wa 2038/05) 6