WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE SPÓ KA AKCYJNA

Transkrypt

1 Biologia Plansze interaktywne 2.0 Gimnazjum WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE SPÓ KA AKCYJNA

2 Informacja o publikacji Biologia. Plansze interaktywne 2.0. Gimnazjum Autor testów i komentarzy: Anna Sternicka Na potrzeby przygotowania plansz nr: 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 29, 32, 33, 35, 36, 38, 41, 43, 44, 45, 46, 47, 49, 50 wykorzystano plansze z Programu Biologia. Plansze interaktywne dla nauczycieli gimnazjum, WSiP, Warszawa 2005 autorstwa Ewy K os i Wawrzyƒca Kofty Konsultacja merytoryczna: Monika PoÊpiech Ilustracje: evangelist Arkadiusz Jadczak Posterus Sp. z o. o. Lektor: OVERTIME Studio Reklamy i Dêwi ku s.c. Realizacja dêwi ku: OVERTIME Studio Reklamy i Dêwi ku s.c. Platforma multimedialna i integracja VM Sp. z o. o. Opieka merytoryczna oraz koordynacja projektu Think Global Sp. z o. o. Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó ka Akcyjna Warszawa

3 Spis plansz 1. Pierwiastki biogenne, makro i mikroelementy 2. Woda i jej znaczenie dla ycia 3. Zwiàzki organiczne 4. Fotosynteza i oddychanie komórkowe 5. Komórka elementy budowy i ich funkcje 6. Zasady klasyfikacji biologicznej organizmów 7. Wirusy 9. Grzyby, w tym grzyby porostowe 10. Glony wielokomórkowe i przedstawiciele roêlin làdowych 11. Bezkr gowce i kr gowce 12. Czynniki Êrodowiska wodnego i làdowego 13. Konkurencja wewnàtrzgatunkowa i mi dzygatunkowa 14. Przystosowania ssaków roêlino ernych do zdobywania pokarmu 15. Cechy paso ytów 16. Ekosystem 17. Tkanki roêlinne budowa i funkcje 18. Organy roêlinne budowa i funkcje 19. Organizm cz owieka 20. Uk ad ruchu 21. Uk ad pokarmowy 22. Budowa i funkcje uk adu oddechowego 23. Wymiana gazowa 24. Uk ad krwionoêny i limfatyczny 25. Rola sk adników krwi 26. Reakcje obronne organizmu 27. Grupy krwi 28. Transplantologia narzàdów 29. Uk ad wydalniczy 30. Uk ad nerwowy 31. Wspó czulny i przywspó czulny uk ad nerwowy 32. Rdzeƒ kr gowy 3

4 33. Gruczo y dokrewne i hormony 34. Budowa i funkcje skóry 35. Budowa i funkcje oka 36. Budowa i funkcje ucha 37. Narzàdy czucia chemicznego 38. Narzàdy p ciowe 39. Cykl miesiàczkowy 40. Dzia anie substancji psychoaktywnych 41. Choroby wywo ane przez wirusy 42. Czynniki wywo ujàce choroby nowotworowe 43. Budowa i rola DNA i RNA 44. Budowa i rola chromosomu 45. Krzy ówki jednogenowe 46. Krzy ówki jednogenowe krzy ówka testowa 47. Dziedziczenie cechy sprz onej z p cià 48. Mutacje 49. Ewolucja ycia 50. Problemy Êrodowiska naturalnego 4

5 Zakres materia u oraz przyk adowe tematy lekcji mo liwe do realizacji z u yciem plansz Plansza 1 Tytu : Pierwiastki biogenne, makro i mikroelementy Celem planszy jest poznanie sk adu chemicznego organizmów. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje najwa niejsze pierwiastki budujàce cia a organizmów. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematu: Zwiàzki chemiczne budujàce organizmy. ogólnego dla gimnazjum( ), obowiàzujàcej od roku szkolnego 2009/2010 zgodnie z zapisem: Pkt I.1, I.3, VI.3.3 Uczeƒ wymienia najwa niejsze pierwiastki budujàce cia a organizmów i wskazuje kluczowà rol w gla dla istnienia ycia, (..) wyró nia sole mineralne. Plansza 2 Tytu : Woda i jej znaczenie dla ycia Celem planszy jest poznanie warunków ycia w wodzie. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ przedstawia znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów: Znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów; Obieg wody w przyrodzie. Pkt I.2 Uczeƒ przedstawia znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów. Plansza 3 Tytu : Zwiàzki organiczne Celem planszy jest poznanie budowy i funkcji zwiàzków organicznych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wyró nia podstawowe grupy zwiàzków chemicznych wyst pujàcych w ywych organizmach: w glowodany, bia ka, t uszcze, kwasy nukleinowe (...) oraz przedstawia ich funkcje. 5

6 Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów: Sk ad chemiczny organizmów; Budowa komórki. Pkt I.3, VI.3.2 Uczeƒ wyró nia podstawowe grupy zwiàzków chemicznych (...) oraz przedstawia ich funkcje, przedstawia ich êród a i wyjaênia znaczenie (...). Plansza 4 Tytu : Fotosynteza i oddychanie komórkowe Celem planszy jest znajomoêç podstawowych procesów biologicznych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ przedstawia fotosyntez, oddychanie tlenowe (...) jako procesy dostarczajàce energii. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów zwiàzanych z metabolizmem komórki. Pkt I.4 Uczeƒ przedstawia fotosyntez, oddychanie tlenowe (...). Plansza 5 Tytu : Komórka elementy budowy i ich funkcje Celem planszy jest poznanie elementów budowy komórki oraz ich funkcji. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ dokonuje obserwacji mikroskopowej komórek, rozpoznaje na schemacie elementy jej budowy. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematu o budowie komórki oraz do porównania komórek: roêlinnej, zwierz cej, bakteryjnej. Pkt II.1, 2, 3 Uczeƒ dokonuje obserwacji mikroskopowych komórki, rozpoznaje pod mikroskopem, na schemacie, zdj ciu lub po opisie podstawowe elementy budowy ( ), przedstawia podstawowe funkcje podstawowych elementów komórki, porównuje budow komórki: bakterii, roêlin i zwierzàt wskazujàc cechy umo liwiajàce ich rozró nienie. 6

7 Plansza 6 Tytu : Zasady klasyfikacji biologicznej organizmów Celem planszy jest znajomoêç ró norodnoêci biologicznej i zasad klasyfikacji. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ uzasadnia potrzeb klasyfikowania organizmów. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematu dotyczàcego systematyki organizmów. Pkt III.1 Uczeƒ uzasadnia potrzeb klasyfikacji organizmów i przedstawia zasady systemu klasyfikacji biologicznej organizmów (...). Plansza 7 Tytu : Wirusy Celem planszy jest poznanie cech budowy wirusów i chorób przez nie wywo ywanych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ identyfikuje i dokonuje przeglàdu ró nych organizmów. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematu o czynnikach wywo ujàcych choroby u cz owieka, roêlin, zwierzàt. Pkt III.3 Uczeƒ wymienia cechy, którymi wirusy ró nià si od organizmów zbudowanych z komórek. Plansza 8 Tytu : Organizmy jednokomórkowe Celem planszy jest znajomoêç ró norodnoêci biologicznej organizmów i uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ dokonuje klasyfikacji organizmów na Prokarionta i Protista, podaje przyk ady gatunków i charakteryzuje je. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z zakresu ró norodnoêci biologicznej organizmów i ich cech budowy. 7

8 Pkt III.4, 5, 6 Uczeƒ podaje znaczenie czynnoêci yciowych organizmów jednokomórkowych (...), przedstawia czynnoêci yciowe organizmu jednokomórkowego na przyk adzie (...), przedstawia miejsce wyst powania bakterii i protestów oraz ich znaczenie w przyrodzie i dla cz owieka. Plansza 9 Tytu : Grzyby, w tym grzyby porostowe Celem planszy jest poznanie cech budowy ró norodnoêci biologicznej organizmów. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia cechy grzybów i charakteryzuje je, okreêla miejsce wyst powania i ich znaczenie. Plansz mo na wykorzystaç do tematów zwiàzanych z ró norodnoêcià biologicznà organizmów oraz do okreêlania stanu czystoêci powietrza za pomocà skali porostowej. Pkt III.7, 11 Uczeƒ wymienia cechy umo liwiajàce zaklasyfikowanie organizmu do grzybów oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela grzybów na podstawie obecnoêci tych cech, wskazuje miejsca wyst powania grzybów (w tym grzybów porostowych), przedstawia ich znaczenie. Plansza 10 Tytu : Glony wielokomórkowe i przedstawiciele roêlin làdowych Celem planszy jest poznanie ró norodnoêci gatunkowej glonów wielokomórkowych oraz cech roêlin làdowych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ obserwuje okazy i porównuje cechy budowy glonów wielokomórkowych i roêlin làdowych. Plansz mo na wykorzystaç do tematów zwiàzanych z ró norodnoêcià biologicznà organizmów i poznaniem ich cech budowy. 8

9 Pkt III.8, 11 Uczeƒ obserwuje okazy i porównuje cechy morfologiczne glonów i ro- Êlin làdowych (...), przedstawia ich znaczenie. Plansza 11 Tytu : Bezkr gowce i kr gowce Celem planszy jest poznanie ró norodnoêci biologicznej organizmów zwierz cych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ stosuje zasady klasyfikacji organizmów, charakteryzuje je. Plansz mo na wykorzystaç do przeglàdu systematycznego bezkr gowców i kr gowców. Pkt III.9, 10, 11 Uczeƒ wymienia cechy umo liwiajàce zaklasyfikowanie organizmu do okreêlonej grupy (...), porównuje grupy kr gowców, porównuje ich cechy morfologiczne i ich Êrodowisko ( ), przedstawia ich znaczenie (...). Plansza 12 Tytu : Czynniki Êrodowiska wodnego i làdowego Celem planszy jest znajomoêç czynników Êrodowiska wodnego i làdowego. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ przedstawia czynniki Êrodowiska niezb dne do prawid owego funkcjonowania organizmów w Êrodowisku wodnym i làdowym. Plansza mo e byç wykorzystana do realizacji zagadnieƒ z ekologii oraz zagadnieƒ zwiàzanych z przystosowaniem organizmów do warunków ycia. Pkt IV.1 Uczeƒ przedstawia czynniki Êrodowiska niezb dne do prawid owego funkcjonowania organizmów w Êrodowisku wodnym i làdowym. 9

10 Plansza 13 Tytu : Konkurencja wewnàtrzgatunkowa i mi dzygatunkowa Celem planszy jest zrozumienie na czym polega konkurencja w przyrodzie. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ na przyk adzie wyja- Ênia, na czym polega konkurencja mi dzy organizmami w przyrodzie. Plansz mo na wykorzystaç do zagadnieƒ z ekologii w zakresie zale noêci pokarmowych w ekosystemie. Pkt IV.2 Uczeƒ wskazuje na przyk adzie dowolnie wybranego gatunku zasoby, o które konkurujà jego przedstawiciele mi dzy sobà i z innymi gatunkami, przedstawia skutki konkurencji (...). Plansza 14 Tytu : Przystosowania ssaków roêlino ernych do zdobywania pokarmu Celem planszy jest poznanie przystosowaƒ ssaków roêlino ernych do zdobywania pokarmu. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ podaje przyk ady ssaków roêlino ernych i charakteryzuje ich przystosowania do ywienia si pokarmem roêlinnym. Plansz mo na wykorzystaç przy realizacji tematów o sposobach od ywiania si organizmów. Pkt IV.3 Uczeƒ przedstawia na przyk adzie poznanych ssaków roêlino ernych adaptacje zwierzàt do od ywiania si pokarmem roêlinnym (...). Plansza 15 Tytu : Cechy paso ytów Celem planszy jest poznanie przystosowania si niektórych organizmów do paso ytniczego trybu ycia. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ podaje przyk ady paso ytów i charakteryzuje ich przystosowanie si do ycia. 10

11 Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematu z zakresu ekologii i przystosowania do Êrodowiska, a tak e o sposobach od ywiania si organizmów. Pkt IV.5 Uczeƒ przedstawia na przyk adzie poznanych paso ytów, ich adaptacje do paso ytniczego trybu ycia. Plansza 16 Tytu : Ekosystem Celem planszy jest wyjaênienie zale noêci przyczynowo skutkowych w Êrodowisku. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje ywe i nieo ywione elementy ekosystemu, wykazuje ich powiàzania oraz zale no- Êci pokarmowe. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z ekologii. Pkt IV.8, 9 Uczeƒ wskazuje ywe i nieo ywione elementy ekosystemu, wykazuje, e sà one powiàzane ró nymi zale noêciami, opisuje zale noêci pokarmowe (...), rozró nia producentów, konsumentów, destruentów i wskazuje ich rol (...). Plansza 17 Tytu : Tkanki roêlinne budowa i funkcje Celem planszy jest rozró nianie tkanek roêlinnych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje przystosowania tkanek do pe nienia ró nych funkcji. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z botaniki i cytologii roêlin. Pkt V.3 Uczeƒ wskazuje cechy adaptacyjne w budowie tkanek roêlinnych do pe nienia okreêlonych funkcji (tkanka twórcza, okrywajàca, mi kiszowa, wzmacniajàca, przewodzàca). 11

12 Plansza 18 Tytu : Organy roêlinne budowa i funkcje Celem planszy jest poznanie budowy organów roêlinnych i ich funkcji oraz rozumienie cyklu rozwojowego roêliny okrytozalà kowej. Zgodnie z wymaganiami szczegó- owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje organy roêlinne i charakteryzuje ich przystosowanie do pe nienia okreêlonych funkcji. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z botaniki, do przeglàdu systematycznego roêlin i znaczenia roêlin. Pkt V.2, 4 Uczeƒ identyfikuje na schemacie, fotografii (...) i opisuje organy roêliny okrytonasiennej (...), przedstawia ich funkcje, rozró nia elementy budowy kwiatu ( ). Plansza 19 Tytu : Organizm cz owieka Celem planszy jest poznanie budowy i funkcjonowania organizmu cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje plan budowy organizmu cz owieka. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z anatomii cz owieka. Pkt VI.1 Uczeƒ opisuje hierarchicznà budow organizmu cz owieka (tkanki, narzàdy, uk ady narzàdów). Plansza 20 Tytu : Uk ad ruchu Celem planszy jest pokazanie wspó dzia ania pracy mi Êni i koêci. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje wspó dzia anie w uk adzie ruchu. 12

13 Pkt VI.1.3, 2.2 Uczeƒ opisuje budow i funkcje, wspó dzia anie elementów w uk adzie ruchu (...), wymienia i rozpoznaje (...) elementy szkieletu. Plansza 21 Tytu : Uk ad pokarmowy Celem planszy jest poznanie planu budowy uk adu pokarmowego cz owieka i jego funkcji w poszczególnych odcinkach. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje budow i funkcje odcinków uk adu pokarmowego. Pkt VI.1.3, 3.1, 3.2 Uczeƒ podaje funkcje poszczególnych cz Êci uk adu pokarmowego. Plansza 22 Tytu : Budowa i funkcje uk adu oddechowego Celem planszy jest poznanie budowy i funkcji uk adu oddechowego, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje budow i funkcje odcinków uk adu oddechowego. Pkt VI.4.1, 4.2 Uczeƒ opisuje budow i funkcje, wspó dzia anie poszczególnych elementów w uk adzie oddechowym ( ), przedstawia czynniki wp ywajàce na prawid owe funkcjonowanie uk adu oddechowego ( ). Plansza 23 Tytu : Wymiana gazowa Celem planszy jest zrozumienie istoty wymiany gazowej oraz roli krwi w transporcie gazów. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje wymian gazowà w tkankach i p ucach. 13

14 Pkt VI.4.2 Uczeƒ opisuje wymian gazowà w tkankach i p ucach oraz przedstawia rol krwi w transporcie gazów (...). Plansza 24 Tytu : Uk ad krwionoêny i limfatyczny Celem planszy jest poznanie budowy i rozumienie funkcji uk adu krà enia, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje budow serca, naczyƒ krwionoênych oraz ich prac, a tak e budow i funkcj uk adu limfatycznego, przedstawia zasady ich higieny. ogólnego dla gimnazjum ( ), obowiàzujàcej od roku szkolnego 2009/2010 zgodnie z zapisem: Pkt VI.5.1, 5.4 Uczeƒ opisuje budow i funkcje narzàdów uk adu krwionoênego i limfatycznego, przedstawia znaczenie aktywnoêci fizycznej (...). Plansza 25 Tytu : Rola sk adników krwi Celem planszy jest zrozumienie funkcji elementów morfotycznych krwi i procesu krzepni cia. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje sk adniki krwi, wyjaênia proces krzepni cia. ogólnego dla gimnazjum ( ), obowiàzujàcej od roku szkolnego 2009/2010, zgodnie z zapisem: Pkt VI. 5.3 Uczeƒ przedstawia rol g ównych sk adników krwi ( ). Plansza 26 Tytu : Reakcje obronne organizmu Celem planszy jest wyjaênienie reakcji obronnych organizmu, funkcji szczepieƒ ochronnych, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje uk ad odpornoêciowy. 14

15 Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z anatomii, fizjologii cz owieka oraz zagadnieƒ zwiàzanych ze zdrowiem. Pkt VI.6.2, 6.3 Uczeƒ rozró nia odpornoêç swoistà i nieswoistà, naturalnà, sztucznà, czynnà, biernà (...) opisuje dzia anie szczepionki (...). Plansza 27 Tytu : Grupy krwi Celem planszy jest poznanie grup krwi, roli krwiodawstwa oraz rozumienie istoty konfliktu serologicznego. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia grupy krwi, wyjaênia w jakiej sytuacji dochodzi do konfliktu serologicznego. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z anatomii, fizjologii cz owieka oraz zagadnieƒ zwiàzanych ze zdrowiem. Pkt VI.5.3, 5.5 Uczeƒ (...) wymienia grupy krwi (...), przedstawia spo eczne znaczenie krwiodawstwa. Plansza 28 Tytu : Transplantologia narzàdów Celem planszy jest rozumienie sensu transplantacji narzàdów w aspekcie ratowania ycia. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wyja- Ênia istot transplantacji narzàdów cz owieka w aspekcie moralnym, etycznym. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z anatomii, fizjologii cz owieka oraz zagadnieƒ zwiàzanych ze zdrowiem. ogólnego dla gimnazjum ( ), obowiàzujàcej od roku szkolnego 2009/2010, zgodnie z zapisem: Pkt VI.6.5, 6.6 Uczeƒ wyjaênia, na czym polega transplantacja narzàdów, podaje przyk ady narzàdów, które mo na przeszczepiaç, przedstawia znaczenie przeszczepów (...). 15

16 Plansza 29 Tytu : Uk ad wydalniczy Celem planszy jest poznanie budowy i funkcji uk adu wydalniczego oraz rozumienie procesu powstawania moczu, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje uk ad wydalniczy, wyjaênia jego funkcje. Pkt VI.7.1, 7.2 Uczeƒ opisuje budow i funkcje g ównych struktur uk adu wydalniczego (...), podaje przyk ady substancji, które sà wydalane z organizmu cz owieka, oraz wymienia narzàdy bioràce udzia w wydalaniu. Plansza 30 Tytu : Uk ad nerwowy Celem planszy jest poznanie budowy i funkcji oêrodkowego i obwodowego uk adu nerwowego. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje oêrodkowy i obwodowy uk ad nerwowy. Pkt VI.8.1 Uczeƒ opisuje budow i funkcje oêrodkowego i obwodowego uk adu nerwowego. Plansza 31 Tytu : Wspó czulny i przywspó czulny uk ad nerwowy Celem planszy jest zrozumienie istoty wspó dzia ania uk adu wspó czulnego i przywspó czulnego. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ podaje przyk ady wspó dzia ania uk adu wspó czulnego i przywspó czulnego. 16

17 Pkt VI.8.2 Uczeƒ porównuje rol wspó czulnego i przywspó czulnego uk adu nerwowego. Plansza 32 Tytu : Rdzeƒ kr gowy Celem planszy jest poznanie budowy rdzenia kr gowego oraz wyjaênienia i zrozumienia poj ç: uk odruchowy, rodzaje odruchów. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje rdzeƒ kr gowy, charakteryzuje odruchy. Pkt VI.8.3 Uczeƒ opisuje uk odruchowy, wymienia rodzaje odruchów oraz przedstawia rol odruchów warunkowych w uczeniu si. Plansza 33 Tytu : Gruczo y dokrewne i hormony Celem planszy jest poznanie topografii gruczo ów dokrewnych oraz zrozumienie ich roli w regulacji procesów yciowych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje topografi gruczo ów dokrewnych, wyjaênia rol wybranych hormonów. Pkt VI.10.1, 10.2 Uczeƒ wymienia gruczo y dokrewne, wskazuje ich lokalizacj, przedstawia rol w regulacji procesów yciowych, przedstawia biologicznà rol hormonu wzrostu, tyroksyny, insuliny, adrenaliny, testosteronu, estrogenów oraz antagonistyczne dzia anie insuliny i glukagonu. Plansza 34 Tytu : Budowa i funkcje skóry Celem planszy jest poznanie budowy i funkcji skóry oraz rozpoznawanie zmian skórnych, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje skór i rozpoznaje zmiany skórne. 17

18 Pkt VI.11.1, 11.2 Uczeƒ podaje funkcje skóry, rozpoznaje elementy jej budowy (...), przedstawia jej cechy adaptacyjne do pe nienia funkcji ( ), opisuje stan zdrowej skóry oraz rozpoznaje niepokojàce zmiany na skórze (...). Plansza 35 Tytu : Budowa i funkcje oka Celem planszy jest poznanie budowy i funkcji oka, wad wzroku i higieny oka, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje budow i funkcje oka. Pkt VI.9.1, 9.3, 9.5 Uczeƒ przedstawia budow oka ( ), wyjaênia sposób dzia ania, przedstawia przyczyny powstawania oraz sposób korygowania wad wzroku (...), przedstawia podstawowe zasady higieny (...). Plansza 36 Tytu : Budowa i funkcje ucha Celem planszy jest poznanie budowy, funkcji ucha, zasad higieny, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje budow i funkcje ucha. Pkt VI.9.1, 9.3, 9.5 Uczeƒ przedstawia budow ucha (...), wyjaênia sposób dzia ania, przedstawia przyczyny powstawania, wp yw ha asu na zdrowie (...), przedstawia podstawowe zasady higieny (...). 18

19 Plansza 37 Tytu : Narzàdy czucia chemicznego Celem planszy jest poznanie funkcjonowania narzàdu smaku i w chu. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje budow i funkcje narzàdu smaku i w chu. Pkt VI.9.1, 9.3, 9.5 Uczeƒ przedstawia rol zmys u smaku i w chu (...), wskazuje lokalizacj odpowiednich narzàdów i receptorów. Plansza 38 Tytu : Narzàdy p ciowe Celem planszy jest poznanie budowy i funkcji narzàdów p ciowych oraz roli gamet. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ charakteryzuje budow i funkcje narzàdów rozrodczych, wyjaênia poj cie gamet. Pkt VI.9.1, 9.3, 9.5 Uczeƒ przedstawia budow i funkcje narzàdów p ciowych (...) oraz rol gamet (...). Plansza 39 Tytu : Cykl miesiàczkowy Celem planszy jest poznanie faz cyklu miesiàczkowego, przebiegu cià y i etapów dojrzewania cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje etapy cyklu miesiàczkowego, przedstawia przebieg cià y i proces dojrzewania. 19

20 Pkt VI.9.1, 9.3, 9.5 Uczeƒ opisuje etapy cyklu miesiàczkowego, przedstawia przebieg cià y, wyjaênia wp yw ró nych czynników na prawid owy rozwój zarodka i p odu, przedstawia cechy i przebieg (...) dojrzewania cz owieka. Plansza 40 Tytu : Dzia anie substancji psychoaktywnych Celem planszy jest znajomoêç czynników uzale niajàcych, skutków ich dzia ania, etapów uzale nienia, uwarunkowaƒ zdrowia cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ przedstawia ujemny wp yw czynników psychoaktywnych na zdrowie. ogólnego dla gimnazjum ( ), obowiàzujàcej od roku szkolnego 2009/2010 zgodnie z zapisem: Pkt VII.2 Uczeƒ przedstawia negatywny wp yw na zdrowie cz owieka niektórych substancji psychoaktywnych (...), narkotyków, Êrodków dopingujàcych ( ) kofeiny, niektórych leków. Plansza 41 Tytu : Choroby wywo ywane przez wirusy Celem planszy jest poznanie zagro eƒ chorobami wywo anymi przez wirusy oraz zasad profilaktyki. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ zna choroby wywo ane przez wirusy, potrafi opisaç ich objawy i zna zasady profilaktyki. ogólnego dla gimnazjum ( ), obowiàzujàcej od roku szkolnego 2009/2010 zgodnie z zapisem: Pkt VII.3 Uczeƒ wymienia najwa niejsze choroby cz owieka wywo ywane przez wirusy (...), przedstawia drogi zaka enia wirusami (...) oraz zasady profilaktyki (...). Plansza 42 Tytu : Czynniki wywo ujàce choroby nowotworowe Celem planszy jest poznanie czynników wywo ujàcych choroby nowotworowe oraz zasad profilaktyki. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia czynnik ryzyka chorób nowotworowych oraz okreêla zasady ich profilaktyki. 20

21 Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z anatomii, fizjologii cz owieka, higieny. Pkt VII.4 Uczeƒ przedstawia czynniki sprzyjajàce rozwojowi choroby nowotworowej np. niew aêciwa dieta, tryb ycia (...), przedstawia zasady profilaktyki (...), uzasadnia koniecznoêç wykonywania podstawowych badaƒ kontrolnych (...). Plansza 43 Tytu : Budowa i rola DNA i RNA Celem planszy jest poznanie budowy kwasów nukleinowych, ich roli. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia sk adniki budujàce kwasy nukleinowe, wyjaênia rol tych kwasów. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z cytologii, genetyki. Pkt VIII.2 Uczeƒ przedstawia struktur podwójnej helisy DNA i wykazuje jej rol w przechowywaniu informacji genetycznej i powielaniu ( ) DNA. Plansza 44 Tytu : Budowa i rola chromosomu Celem planszy jest poznanie budowy chromosomu oraz znaczenia podzia ów komórkowych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ analizuje przebieg podzia ów komórkowych. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z cytologii, genetyki. Pkt VIII.2 Uczeƒ przedstawia znaczenie biologiczne mitozy i mejozy, rozró nia komórki haploidalne i diploidalne, opisuje budow chromosomu (...). 21

22 Plansza 45 Tytu : Krzy ówki jednogenowe Celem planszy jest pos ugiwanie si symbolami s u àcymi do rozwiàzywania krzy- ówek genetycznych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ rozwiàzuje krzy ówki jednogenowe. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z genetyki. Pkt VIII.5 Uczeƒ przedstawia dziedziczenie cech jednogenowych, pos ugujàc si podstawowymi poj ciami genetyki fenotyp, genotyp, gen, allel, homozygota, heterozygota, dominacja, recesywnoêç. Plansza 46 Tytu : Krzy ówki jednogenowe krzy ówka testowa Celem planszy jest umiej tnoêç rozwiàzywania krzy ówek jednogenowych (krzy owanie heterozygoty z homozygotà recesywnà oraz homozygoty dominujàcej z homozygotà recesywnà). Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ rozwiàzuje krzy ówki jednogenowe. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z genetyki. Pkt VIII.5 Uczeƒ przedstawia dziedziczenie cech jednogenowych, pos ugujàc si podstawowymi poj ciami genetyki (...). Plansza 47 Tytu : Dziedziczenie cechy sprz onej z p cià Celem planszy jest wyjaênienie poj cia cech sprz onych i analizowanie przyk adów dziedziczenia cech sprz onych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ rozwiàzuje krzy ówk ilustrujàcà dziedziczenie cech sprz onych. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z genetyki. ogólnego dla gimnazjum ( ), obowiàzujàcej od roku szkolnego 2009/2010 zgodnie z zapisem: Pkt VIII.7 Uczeƒ podaje przyk ady cech cz owieka sprz onych z p cià (...). 22

23 Plansza 48 Tytu : Mutacje Celem planszy jest wyjaênienie poj cia mutacji, jej przyczyn, podanie przyk adów. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia czynniki mutagenne i podaje przyczyny i przyk ady mutacji. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z genetyki. Pkt VIII.8, 9 Uczeƒ podaje ogólnà definicj mutacji, wymienia przyczyny ich wystàpienia (...), podaje przyk ady czynników mutagennych, rozró nia mutacje genowe (...), chromosomowe, podaje przyk ady chorób cz owieka warunkowanych takimi mutacjami (...). Plansza 49 Tytu : Ewolucja ycia Celem Planszy jest zrozumienie istoty ewolucji jako procesu. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ analizuje przebieg ewolucji, wyja- Ênia poj cia doboru naturalnego i sztucznego. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z ewolucjonizmu. Pkt IX.1, 2 Uczeƒ wyjaênia pojecie ewolucji organizmów (...), wyjaênia na odpowiednich przyk adach na czym polega dobór naturalny i sztuczny (...). Plansza 50 Tytu : Problemy Êrodowiska naturalnego Celem planszy jest kszta towanie ÊwiadomoÊci ekologicznej w zakresie ochrony Êrodowiska naturalnego. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wyjaênia poj cia: efekt cieplarniany i dziura ozonowa, ocenia stan Êrodowiska naturalnego. Plansz mo na wykorzystaç do realizacji tematów z zakresu ochrony Êrodowiska naturalnego. 23

24 Pkt X.1, 2 Uczeƒ przedstawia przyczyny i analizuje skutki globalnego ocieplenia klimatu, uzasadnia koniecznoêç segregowania odpadów w gospodarstwie domowym (...). 24

25 Licencja jednostanowiskowa na u ytkowanie oprogramowania: 1. Przyznanie licencji Biologia Plansze interaktywne 2.0 Gimnazjum 1. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó ka Akcyjna, zwane dalej Wydawnictwami, niniejszym przyznajà niewy àcznà licencj na u ytkowanie oprogramowania na jednym komputerze. 2. U ytkownik nabywa prawa w asnoêci do fizycznego noênika oprogramowania. Prawo w asnoêci do oprogramowania nie jest przenoszone na U ytkownika. 3. W zakresie u ytku szkolnego Wydawca wyra a zgod na: drukowanie materia ów przeznaczonych w tym programie do wydruku, zwielokrotnianie otrzymanych wydruków. 2. Ograniczona gwarancja 1. Oprogramowanie dostarczone jest w formie takie jakie jest. Wydawnictwa nie gwarantujà, e oprogramowanie spe ni wymagania i oczekiwania U ytkownika oraz e dzia anie oprogramowania b dzie wolne od b dów i wad. 2. Wydawnictwa gwarantujà, e noênik z oprogramowaniem jest wolny od wad technicznych uniemo liwiajàcych w aêciwà eksploatacj. Je eli stwierdzone zostanà wady noênika z oprogramowaniem u ytkowanego w warunkach normalnej eksploatacji oraz zgodnie z jego przeznaczeniem, Wydawnictwa dokonajà bezp atnej wymiany noênika na wolny od wad pod warunkiem, e wadliwy noênik z oprogramowaniem zostanie dostarczony do miejsca zakupu, w terminie 90 dni od daty jego nabycia wraz z dowodem zakupu z datà sprzeda y. 3. Wydawnictwa i ich autoryzowani dystrybutorzy nie odpowiadajà wobec U ytkownika i osób trzecich za jakiekolwiek straty i szkody powsta e w wyniku u ycia lub niemo noêci u ycia oprogramowania, w tym w szczególnoêci za utrat dochodów lub innych korzyêci, zak ócenia w pracy przedsi biorstwa, utraty informacji handlowych lub innych danych. 4. Ca kowita odpowiedzialnoêç Wydawnictw nie mo e przekroczyç ceny zakupu oprogramowania. 25

26 3. Zmiany w licencjonowanym oprogramowaniu U ytkownik nie mo e zmieniç ani rozszerzaç kodu wynikowego licencjonowanego oprogramowania. 4. Nieautoryzowane u ycie U ytkownik zobowiàzuje si do podj cia kroków majàcych na celu zapewnienie nienaruszalnoêci licencjonowanego oprogramowania przez osoby trzecie, w szczególnoêci zabroni u ycia jakiejkolwiek jego cz Êci w celu otrzymania kodu êród owego. 5. Prawa autorskie i prawa w asnoêci U ytkownikowi zabrania si bez pisemnego zezwolenia Wydawnictw: rozpowszechniania w jakiejkolwiek formie licencjonowanego oprogramowania w cz Êci bàdê w ca oêci; tworzenia opracowaƒ b dàcych pochodnà licencjonowanego oprogramowania i towarzyszàcej mu dokumentacji. 6. Uniewa nienie licencji W wypadku naruszenia warunków licencji Wydawnictwa mogà uniewa niç licencj, przesy ajàc U ytkownikowi stosowne zawiadomienie na piêmie. Z chwilà uniewa nienia licencji U ytkownik traci prawo do korzystania z uprawnieƒ okreêlonych w licencji, a ponadto Wydawnictwa b dà dochodziç roszczeƒ wynikajàcych z ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24 poz. 83). 26