WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Przedmiot: Wiedza o Społeczeństwie Typ szkoły: technikum Zakres: podstawowy Przygotowała: Ewa Wojakowska

2 Plan wynikowy z wymaganiami na poszczególne oceny Wymagania podstawowe: oceny dopuszczająca i dostateczna Wymagania ponadpodstawowe: oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu. Temat lekcji Wymagania Zagadnienia Poziom podstawowy Poziom ponadpodstawowy 1. Obywatelstwo polskie i unijne - istota obywatelstwa - nabywanie i uzyskiwanie obywatelstwa - obywatelstwo polskie - obywatelstwo unijne - obywatelstwo a narodowość - społeczeństwo obywatelskie - obywatelskie nieposłuszeństwo Rozdział I: Obywatel - wyjaśnia znaczenie terminów: obywatelstwo, społeczeństwo obywatelskie, państwo prawa, - wymienia dwa podstawowe sposoby nabywania obywatelstwa (prawo krwi, prawo ziemi) - wymienia podstawowe prawa i obowiązki obywatela zapisane w Konstytucji RP - wyjaśnia znaczenie terminów: obywatelskość, pluralizm polityczny, decentralizacja władzy państwowej - przedstawia sposób nabywania obywatelstwa w Polsce - wyjaśnia znaczenie posiadania obywatelstwa polskiego i unijnego, - wymienia i opisuje warunki rozwoju społeczeństwa obywatelskiego - wyjaśnia znaczenie terminu: nieposłuszeństwo obywatelskie - wskazuje różnice między obywatelstwem a narodowością - wymienia i opisuje inne niż prawo krwi i prawo ziemi sposoby uzyskania obywatelstwa - charakteryzuje sposób nadawania obywatelstwa polskiego i zrzekania się go - opisuje cechy charakterystyczne społeczeństwa obywatelskiego - wyjaśnia cele, przedstawia cechy charakterystyczne obywatelskiego nieposłuszeństwa - zna postać H.D. Thoreau - wyjaśnia znaczenie terminu: subsydiarność - wskazuje uprawnienia wynikające z posiadania obywatelstwa unijnego - wskazuje przykłady obywatelskiego nieposłuszeństwa - ocenia korzyści płynące z posiadania obywatelstwa, w tym obywatelstwa unijnego - ocenia, czy społeczeństwo polskie spełnia kryteria społeczeństwa obywatelskiego

3 2. Proces wyborczy - relacje władzaobywatel - formy sprawowania władzy przez obywateli - rola wyborów we współczesnej demokracji - prawo wyborcze - cenzus wyborczy - przymiotniki wyborcze - charakterystyka wyborów w Polsce - referendum ogólnokrajowe i lokalne 3. Życie publiczne - życie publiczne - inicjatywa obywatelska - petycja, skarga i list otwarty - manifestacje, demonstracje i pikiety - strajki 4. Jak załatwić sprawę w urzędzie? - administracja publiczna i jej struktura - administracja rządowa - administracja - wyjaśnia znaczenie terminów: demokracja pośrednia, demokracja bezpośrednia, czynne prawo wyborcze, bierne prawo wyborcze - wskazuje różnice między demokracją pośrednią a bezpośrednią - określa cenzus wyborczy obowiązujący w Polsce - wyjaśnia znaczenie terminów: suwerenność narodu, prawo wyborcze, kodeks wyborczy, referendum - wyjaśnia rolę wyborów w państwie demokratycznym - wymienia przymiotniki wyborcze - wymienia rodzaje referendum przyjęte w prawodawstwie polskim - wyjaśnia znaczenie terminów: inicjatywa obywatelska, petycja, list otwarty - pisze petycję według wzoru - wyjaśnia znaczenie terminów: życie publiczne, skarga, zgromadzenie, strajk - opisuje zasady i sposób zalegalizowania zgromadzenia - wymienia cele i rodzaje strajku (ostrzegawczy, zakładowy) - wie, gdzie i w jaki sposób uzyskać dowód osobisty, paszport i prawo jazdy oraz zarejestrować pojazd - wypełnia wniosek o wydanie dowodu osobistego - charakteryzuje zasady przeprowadzania wyborów w Polsce - przedstawia zasady głosowania poza miejscem zamieszkania - charakteryzuje zasady przeprowadzania referendum lokalnego i ogólnokrajowego - wyjaśnia znaczenie terminu: uczestnictwo polityczne - wymienia formy partycypacji obywateli w życiu politycznym państwa - ocenia znaczenie wyborów dla współczesnej demokracji - wskazuje różnice między petycja, skargą i listem otwartym oraz wymienia elementy tych pism - wymienia i charakteryzuje inne niż ostrzegawczy i zakładowy formy strajku - opisuje przebieg procesu legislacyjnego obywatelskiego projektu ustawy - ocenia wpływ aktywności obywatelskiej na kształtowanie się życia publicznego - wyjaśnia znaczenie terminu: służba cywilna - wyjaśnia, jaką funkcję pełni dowód osobisty - charakteryzuje strukturę i zadania administracji rządowej i samorządowej - wymienia rodzaje paszportów i ich cechy

4 5. Informacja publiczna i e- urząd 1. Prawo i jego funkcje samorządowa - kompetencje urzędów w Polsce - podstawowe dokumenty współczesnego obywatela ( dowód osobisty, paszport, prawo jazdy) - zasady rejestracji pojazdu - informacja publiczna i jej charakterystyka - sposoby udostępniania informacji publicznej - prawa obywatela wobec urzędu - skuteczne załatwianie sprawy - odwołanie od decyzji - Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (epuap). - pojęcie i funkcje prawa - charakter i rodzaje norm społecznych - norma prawna a - zna zasady prawidłowego wypełniania formularzy - wyjaśnia znaczenie terminów: administracja publiczna, administracja rządowa, administracja samorządowa - wymienia organy administracji publicznej w Polsce - wyjaśnia znaczenie terminu: informacja publiczna, urząd elektroniczny - wskazuje elementy składowe podania - pisze podanie - opisuje cechy charakterystyczne informacji publicznej - wymienia sposoby udostępniania informacji publicznej - charakteryzuje prawa obywatela wobec rządu - wymienia ułatwienia, jaki niesie obywatelom e-urząd Rozdział II: Prawo - wyjaśnia znaczenie terminów: prawo, praworządność - wymienia rodzaje norm społecznych - wymienia postawy obywateli wobec prawa charakterystyczne - ocenia stopień znajomości procedur podejmowania decyzji administracyjnych - ocenia działalność urzędów w Polsce - wyjaśnia sposób odwoływania się od decyzji urzędu - pisze odwołanie od decyzji urzędu - wymienia przykłady spraw i opisuje sposób ich załatwiania za pośrednictwem epuap - wypełnia wniosek o udostępnienie informacji publicznej - ocenia znaczenie dostępu do informacji publicznej dla funkcjonowanie demokratycznego społeczeństwa - wyjaśnia znaczenie terminów: prawo naturalne, prawo pozytywne, prawo stanowione - opisuje cechy charakterystyczne norm społecznych - charakteryzuje rodziny prawa i podaje ich przykłady

5 2. Źródła i obszary prawa 3. Gałęzie prawa wewnętrznego przepis prawny - prawo naturalne i pozytywne - praworządność - rodziny prawa - cechy systemu prawnego - zasady prawa - kultura prawna i postawy obywateli wobec prawa - źródła prawa - źródła poznania prawa - hierarchia aktów prawnych w Polsce - prawo wspólnotowe jako źródło prawa w Polsce - podział prawa - stosowanie prawa - gałęzie polskiego prawa wewnętrznego - prawo karne i jego zasady - prawo cywilne - prawo administracyjne - inne ważniejsze gałęzie prawa w - wyjaśnia znaczenie terminów: norma prawna, przepis prawny, kultura prawna - opisuje rodzaje norm społecznych - charakteryzuje funkcje prawa - wymienia i opisuje najczęściej stosowane zasady prawa wywodzące się z prawa rzymskiego - charakteryzuje postawy obywateli wobec prawa - wymienia źródła prawa obowiązujące w Polsce - przedstawia podział prawa - wyjaśnia znaczenie terminów: źródła prawa, prawo wewnętrzne, prawo międzynarodowe, prawo publiczne, prawo prywatne, prawo materialne, prawo formalne - opisuje podział prawa - opisuje etapy działalności prawnej - wyjaśnia znaczenie terminów: kodeks, przestępstwo, grzywna - wymienia rodzaje kar przewidzianych w polskim Kodeksie karnym - wyjaśnia znaczenie terminów: osoba fizyczna, osoba prawna, akt administracyjny - wymienia źródła prawa karnego, cywilnego i administracyjnego - przedstawia cechy charakterystyczne prawa - opisuje cechy systemu prawnego - wyjaśnia znaczenie terminów: prawo zwyczajowe, prawo powszechne zwyczajowe - rozpoznaje części składowe normy prawnej - wskazuje różnice między prawem naturalnym a pozytywnym - ocenia postawy obywateli wobec prawa - ocenia kulturę prawną społeczeństwa w Polsce - charakteryzuje źródła prawa obowiązujące w Polsce i zna ich hierarchię - wymienia cechy charakterystyczne prawa wewnętrznego, międzynarodowego, publicznego, prywatnego, materialnego i formalnego - wyjaśnia znaczenie terminu: prawo wspólnotowe - rozróżnia i opisuje źródła prawa wspólnotowego - wskazuje różnice między poszczególnymi rodzajami prawa - ocenia problem zależności między prawem unijnym a prawem polskim - opisuje zasady obowiązujące w prawie karnym - wyjaśnia różnicę między zdolnością prawną a zdolnością do czynności prawnych - opisuje podział prawa cywilnego - charakteryzuje inne niż prawo karne, cywilne i administracyjne gałęzie prawa w Polsce - charakteryzuje relacje prawne przewidziane w prawie administracyjnym - przedstawia podział aktów administracyjnych i

6 4. Władza sądownicza w Polsce 5. Postępowanie sądowe Polsce i ich cechy charakterystyczne. - charakterystyka władzy sądowniczej - dwuinstancyjność sądownictwa - struktura władzy sądowniczej w Polsce - Krajowa Rada Sądownictwa - Sąd Najwyższy - sądy powszechne - sędziowie sądów powszechnych - ławnicy - sądy administracyjne i wojskowe - Trybunał Konstytucyjny - Trybunał Stanu - postępowanie sądowe - sprawy cywilne - sprawy karne -sprawy administracyjne - proces cywilny - pozew w procesie karnego, cywilnego i administracyjnego - wymienia inne niż prawo karne, cywilne i administracyjne gałęzie prawa w Polsce - wyjaśnia znaczenie terminów: sędzia, ławnik - charakteryzuje strukturę władzy sądowniczej w Polsce - wyjaśnia znaczenie terminów: kasacja, apelacja, skarga konstytucyjna - omawia zasady funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce - wyjaśnia, na czym polega immunitet sędziowski oraz konstytucyjne zasady niezawisłości i nieusuwalności sędziów - omawia zadania ławników - wyjaśnia znaczenie terminów: postępowanie sądowe, strona powodowa (powód), strona pozwana (pozwany), - wymienia uczestników procesu cywilnego i procesu karnego - wyjaśnia znaczenie terminów: przestępstwo, wykroczenie, mediacja, sąd polubowny - wskazuje przykłady spraw rozpatrywanych wskazuje ich przykłady - ocenia problem nadmiernej ilości regulacji prawnych w Polsce - ocenia problem zaostrzania kar za najcięższe przestępstwa - omawia zasady, jakimi powinni kierować się sędziowie i członkowie trybunałów - przedstawia warunki, jakie musi spełniać kandydat na ławnika i sposób jego wyboru - opisuje zadania Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych - przedstawia uprawnienia Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu - charakteryzuje skład i zadania Krajowej Rady Sądownictwa - opisuje strukturę Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu - charakteryzuje procedurę wszczynania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i Trybunałem Stanu - ocenia rolę ławników w systemie sądownictwa polskiego - charakteryzuje przebieg procesu cywilnego i procesu karnego - wskazuje różnice między procesem cywilnym i karnym - wyjaśnia sposób postępowania po złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa - wymienia cechy dobrego mediatora - sporządza według wzoru pozew w procesie cywilnym i

7 cywilnym - proces karny - zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa - sądy polubowne 6. Organy ścigania - prokuratura i jej struktury - zadania prokuratury - Krajowa Rada Prokuratury - policja struktura i zadania - działalność i uprawnienia policji - zadania innych służb mundurowych - dzielnicowy - prokuratura i policja w postępowaniu karnym - formy postępowania przygotowawczego - Interpol przez sądy cywilne, karne i administracyjne - wymienia prawa ofiary, świadka i oskarżonego w procesie karnym - omawia cele i strukturę policji - opisuje zadania policji i innych służb mundurowych - wymienia uprawnienia policjantów - omawia cele i strukturę prokuratury - charakteryzuje zadania prokuratorów - charakteryzuje formy działania i zadania dzielnicowych - wyjaśnia rolę policji i prokuratury w postępowaniu karnym zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa - wyjaśnia znaczenie terminów: postępowanie procesowe, postępowanie nieprocesowe, postępowanie przygotowawcze - wskazuje różnice między postępowaniem procesowym a nieprocesowym - omawia sposób postępowania przed sądem polubownym - ocenia rolę mediacji w postępowaniu sądowym - ocenia świadomość prawną społeczeństwa polskiego - opisuje strukturę prokuratury - opisuje sposób powoływania i uprawnienia prokuratora generalnego - wyjaśnia, jakie znaczenie dla działalności prokuratury ma jej hierarchiczność - charakteryzuje różne sfery działalności policji - omawia zadania Krajowej Rady Prokuratorów - wskazuje różnice między śledztwem a dochodzeniem - omawia skutki postępowania przygotowawczego - opisuje strukturę i zadania Interpolu - ocenia poziom i poczucie bezpieczeństwa współczesnych Polaków 7. Nieletni wobec - przestępczość

8 prawa 1. Czym są prawa człowieka? nieletnich - odpowiedzialność prawna nieletnich - sądy rodzinne - środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - przepisy prawne dotyczące sprzedaży narkotyków i alkoholu nieletnim oraz palenia w miejscach publicznych - konsekwencje zażywania alkoholu i narkotyków oraz palenia papierosów - proces resocjalizacji - prawa człowieka i ich charakter - historia praw człowieka - Powszechna deklaracja praw człowieka - generacje praw człowieka - prawa człowieka - dokumenty - prawa człowieka - instytucje. - rozumie pojęcia: nieletniego w prawie cywilnym i karnym - wymienia przejawy demoralizacji nieletnich i popełniane przez nich czyny karalne - omawia konsekwencje zażywania alkoholu i narkotyków oraz palenia papierosów - rozumie pojęcie: procesu resocjalizacji - określa granice prawnej odpowiedzialności nieletnich - omawia zadania sądów rodzinnych - wymienia środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - charakteryzuje przepisy prawne dotyczące sprzedaży narkotyków i alkoholu nieletnim oraz palenia w miejscach publicznych - wyjaśnia znaczenie terminu: prawa człowieka - omawia charakter praw człowieka - wymienia fundamentalne dla praw człowieka dokumenty stworzone przez Radę Europy i ONZ - wymienia prawa człowieka zapisane w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz prawa dziecka zapisane Rozdział III: Prawa człowieka - charakteryzuje sposób funkcjonowania sądów rodzinnych w sprawach przestępczości nieletnich - opisuje środki stosowane przez sądy rodzinne wobec nieletnich - omawia zasady niezbędne w skutecznym procesie resocjalizacji - omawia przestępczość nieletnich na przykładzie wybranych artykułów z Kodeksu wykroczeń - przedstawia uwarunkowania rozstrzygania spraw nieletnich przez organy państwowe - ocenia poziom przestępczości wśród nieletnich i problem zaostrzenia kar wobec nich - wymienia prawa przynależne do konkretnej generacji praw człowieka - omawia strukturę i zadania instytucji stojących na straży praw człowieka - opisuje historię praw człowieka - wymienia historyczne akty prawne, które miały wpływ na kształtowanie się praw człowieka - charakteryzuje treść dokumentów dotyczących praw człowieka, uchwalonych przez Radę Europy i ONZ - ocenia problem tzw. czwartej generacji praw człowieka

9 2. Międzynarodowy system ochrony praw człowieka - Konwencja praw dziecka - system ochrony praw człowieka (Organizacja Narodów Zjednoczonych, Rada Europy, Unia Europejska) - Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu i jego zadania - Europejska Karta Społeczna - Urząd Komisarza Praw Człowieka Rady Europy - Unia Europejska a prawa człowieka - Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie - Prawa człowieka a organizacje pozarządowe (Amnesty International, w Konwencji praw dziecka - rozróżnia i charakteryzuje generacje praw człowieka - wymienia instytucje, które stoją na straży praw człowieka - wymienia prawa człowieka uregulowane w Europejskiej Karcie Społecznej oraz Karcie praw podstawowych - wymienia ważniejsze organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony praw człowieka - wyjaśnia, jak funkcjonuje system ochrony praw człowieka - omawia zadania ONZ, Rady Europy i Unii Europejskiej w dziedzinie praw człowieka - wymienia zadania OBWE - wyjaśnia wpływ organizacji pozarządowych na przestrzeganie praw człowieka - charakteryzuje zadania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - omawia wpływ Unii Europejskiej na kształtowanie europejskiego systemu ochrony praw człowieka - omawia strukturę ONZ, Rady Europy i Unii Europejskiej i jej wpływ na przestrzeganie praw człowieka - charakteryzuje zasady funkcjonowania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - charakteryzuje cele i zadania ważniejszych organizacji pozarządowych działających na rzecz ochrony praw człowieka - opisuje zasady i sposób składania skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - wypełnia formularz skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka według wzoru - omawia zadania Komisarza Praw Człowieka Rady Europy - wyjaśnia okoliczności powstania OBWE i jej strukturę - ocenia sposoby i skuteczność metod walki z łamaniem praw człowieka

10 Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Human Rights Watch) 3. Ochrona praw i wolności w Polsce - prawa człowieka w Konstytucji RP - Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich - Urząd Rzecznika Praw Dziecka - prawo do prywatności - prawa jednostki w kontaktach z mediami - skarga konstytucyjna - wymienia prawa oraz wolności człowieka i obywatela zapisane w Konstytucji RP - wyjaśnia, na czym polega prawo do prywatności i wskazuje jego zakres - określa prawa jednostki w kontaktach z mediami - wyjaśnia, jakie są prawne uwarunkowania ograniczenia praw i wolności zapisanych w Konstytucji RP - charakteryzuje zadania rzecznika praw człowieka i rzecznika praw dziecka - opisuje sposób powoływania oraz funkcjonowania rzecznika praw człowieka i rzecznika praw dziecka - przedstawia zasady składania skargi konstytucyjnej - wyjaśnia zasady i procedury zwracania się z wnioskiem do rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka - pisze skargę do rzecznika praw obywatelskich według wzoru - wskazuje elementy skargi konstytucyjnej oraz skutki prawne jej uznania przez Trybunał Konstytucyjny - ocenia problem ochrony praw i wolności w Polsce 4. Łamanie praw człowieka - przyczyny łamania praw człowieka - międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych - łamanie praw kobiet - wyjaśnia znaczenie terminów: nacjonalizm, rasizm, antysemityzm - wymienia przyczyny łamania praw człowieka - wyjaśnia znaczenie - wyjaśnia, na czym polega międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych - przedstawia cele i zasady konwencji genewskich i uzupełniających je protokołów - omawia sytuację uchodźców we współczesnym świecie - charakteryzuje przejawy nacjonalizmu, szowinizmu, rasizmu,

11 - łamanie praw dziecka - wolność wyznania - problem uchodźców - łamanie praw człowieka w Europie (nacjonalizm, szowinizm, rasizm, antysemityzm, ksenofobia) - dopuszczalne ograniczenie praw człowieka terminów: szowinizm, ksenofobia - charakteryzuje przyczyny łamania praw człowieka - wskazuje przykłady państw, w których nie przestrzega się praw człowieka lub są one zagrożone - omawia przykłady łamania praw kobiet i dzieci - podaje przykłady łamania wolności wyznania - wymienia przyczyny uchodźstwa we współczesnym świecie antysemityzmu, ksenofobii - wyjaśnia, w jakich okolicznościach można ograniczyć prawa człowieka - wskazuje różnice w przestrzeganiu praw człowieka między rozwiniętymi krajami demokratycznymi a państwami, które powstały w XX w. i nie mają tradycji demokratycznych - opisuje działalność Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców - uzasadnia, że nacjonalizm, szowinizm, rasizm, antysemityzm i ksenofobia stanowią przykłady łamania praw człowieka - ocenia przejawy nacjonalizmu, szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii 1. System edukacji w Polsce - charakterystyka polskiego systemu edukacji - zadania MEN i samorządów - zadania szkoły - statut i inne szkolne dokumenty - prawa i obowiązki uczniów - postępowanie w sytuacji złamania praw ucznia - konsekwencje niedopełniania obowiązków - przedstawia zadania szkoły - wymienia prawa i obowiązki ucznia - wyjaśnia, jakie są konsekwencje niedopełniania obowiązków szkolnych - charakteryzuje system edukacji w Polsce - wyjaśnia, jaką rolę w szkole pełni statut Rozdział IV: Edukacja i praca - wymienia zadania MEN i samorządów lokalnych w dziedzinie edukacji - wymienia inne niż statut dokumenty obowiązujące w szkole - opisuje procedurę postępowania w przypadku złamania praw ucznia - wyjaśnia, na czym polegają zadania szkoły w zakresie nauczania i pracy opiekuńczo-wychowawczej - ocenia skuteczność polskiego systemu edukacji

12 szkolnych 2. Polskie szkoły wyższe 3. Kształcenie za granicą - organizacja studiów system boloński - zalety i wady systemu bolońskiego - wybór kierunków studiów - zasady przyjmowania kandydatów na uczelnie wyższe - warunki przyjęć na uczelnie - charakterystyka wybranych kierunków studiów - kształcenie ustawiczne - edukacyjne programy unijne - program Comenius - możliwości kształcenia za granicą - charakterystyka kształcenia wyższego w wybranych krajach UE - określa kryteria wyboru kierunku studiów - wyjaśnia, na czym polega kształcenie ustawiczne - wyjaśnia, na czym polega system boloński w organizacji studiów wyższych - przedstawia zasady i warunki przyjęć na wyższe uczelnie - wymienia edukacyjne programy unijne - przedstawia zasady podejmowania studiów wyższych za granicą - przedstawia zasady podejmowania studiów wyższych i warunki - charakteryzuje wybrane kierunki studiów - wyjaśnia, na czym polega istota programu Comenius - przedstawia przebieg postępowania kwalifikacyjnego na wybrany kierunek studiów i sposób obliczania ilości punktów - charakteryzuje ofertę edukacyjnych programów unijnych - ocenia system boloński wskazując jego zalety i wady - ocenia znaczenie kształcenia ustawicznego dla gospodarki i społeczeństwa - wyjaśnia, na czym polega program matury międzynarodowej - wymienia korzyści, jaki daje uczniom realizowanie programu matury międzynarodowej - charakteryzuje szkolnictwo wyższe w wybranych krajach UE - ocenia problem tzw. drenażu mózgów z punktu widzenia interesów Polski

13 4. Podróżowanie po Europie i świecie 5. Praca w Polsce i za granicą - matura międzynarodowa - program matury międzynarodowej - obywatel w podróży - utrata dokumentów za granicą - Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego - strefa Schengen i jej granice - charakterystyka zjawiska terroryzmu - praca młodzieży w UE - dziecko i młodociany a problem podejmowania pracy - praca młodocianych w Polsce - praca w Wielkiej kształcenia się za granicą - wyjaśnia znaczenie terminów: strefa Schengen, terroryzm - wyjaśnia, w jaki sposób Ministerstwo Spraw Zagranicznych dba o interesy Polaków przebywających za granicą - przedstawia procedurę postępowania w przypadku utraty dokumentów lub problemów zdrowotnych podczas pobytu za granicą - wyjaśnia, jak funkcjonuje strefa Schengen - wymienia cechy charakterystyczne zjawiska terroryzmu - wyjaśnia znaczenie terminów: umowa-zlecenie, umowa o dzieło, umowa o pracę - przedstawia obowiązki pracodawcy zatrudniającego młodocianych pracowników - wyjaśnia znaczenie terminu: Europass - opisuje dokumenty zdrowotne, niezbędne podczas pobytu za granicą - opisuje zasady przekraczania granic zewnętrznych i wewnętrznych strefy Schengen - charakteryzuje miejsca szczególnie narażone na terroryzm - wyjaśnia okoliczności powstania strefy Schengen - omawia zasady przewozu żywności i leków w komunikacji samolotowej - opisuje sytuacje, które powinny wzbudzić obawy zagrożenia atakiem terrorystycznym - ocenia rolę strefy Schengen dla obywateli Unii Europejskiej - wymienia formalności związane z rejestracją i podejmowaniem pracy za granicą na przykładzie Wielkiej Brytanii - wyjaśnia różnice w umowach podpisywanych z młodymi pracownikami - wymienia ułatwienia w powrocie do kraju Polaków pracujących za granicą - wyjaśnia, jaką rolę dla młodych ludzi mają uregulowania prawne Europejskiego paktu na rzecz młodzieży - charakteryzuje dokumenty wchodzące w skład Europass - sporządza Europass-CV według wzoru

14 Brytanii - podatki i umowy - Europass - powrót do kraju - wyjaśnia uwarunkowania podejmowania pracy przez młodocianych - wymienia zasady zatrudniania młodocianych w Polsce - wyjaśnia rolę Europass w podejmowaniu pracy za granicą przez młodych ludzi - ocenia problem emigracji ludzi młodych w poszukiwaniu pracy FORMY PRACY UCZNIA PODLEGAJĄCE OCENIE Prace domowe Aktywny udział w zajęciach Aktywny udział w zajęciach pozalekcyjnych (np. konkursy) Referaty Praca w grupach Projekt

15 SPOSOBY KONTROLI WIADOMOSCI Wypowiedzi ustne z ostatnich 3 lekcji waga 2 Sprawdziany z danego działu waga 3 Wypowiedzi pisemne (kartkówki) z ostatnich 3 lekcji waga 2 Praca w grupach waga 1 Aktywność waga 1 Zadanie waga 1 ZASADY OGÓLNE Uczeń ma obowiązek prowadzić zeszyt przedmiotowy Sprawdziany muszą zostać poprawione przez ucznia do 2 tygodni. Uczeń ma prawo poprawiać sprawdzian 1 raz.

16 UZYSKANIE WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA ROCZNEJ OCENY KLASYFIKACYJNEJ I. 1.Uczeń może ubiegać się o podwyższenie przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej z obowiązkowych zajęć edukacyjnych tylko o jeden stopień i tylko w przypadku gdy co najmniej połowa uzyskanych przez niego ocen cząstkowych jest równa ocenie, o którą się ubiega, lub od niej wyższa. 2. Warunkiem ubiegania się o wyższą niż przewidywana roczną ocenę klasyfikacyjną z obowiązkowych zajęć edukacyjnych jest: 1) frekwencja na zajęciach z danego przedmiotu nie niższa niż 80% (z wyjątkiem długotrwałej choroby); 2) usprawiedliwienie wszystkich nieobecności na zajęciach; 3) przystąpienie do wszystkich przewidzianych przez nauczyciela form sprawdzianów i prac pisemnych; 4) uzyskanie ze wszystkich sprawdzianów i prac pisemnych ocen pozytywnych (wyższych niż ocena niedostateczna), również w trybie poprawy ocen niedostatecznych; II. w trakcie okresu 1. wykona dodatkowe prace (prezentacje) 2. będzie czynnie uczestniczył w kołach zainteresowań

17 3. będzie uzyskiwał znaczne osiągnięcia w konkursach Sposób konstruowania sprawdzianów: - w sprawdzianie lub teście ma znaleźć się 70% zadań lub pytań z poziomu P, 30% z poziomu PP Kryteria oceniania prac pisemnych i odpowiedzi ustnych: Prace pisemne: Niedostateczny otrzymuje uczeń, który uzyskał 0 29 % punktów za odpowiedzi w pracach pisemnych Dopuszczający otrzymuje uczeń, który uzyskał % punktów za odpowiedzi w pracach pisemnych Dostateczny otrzymuje uczeń, który uzyskał % punktów za odpowiedzi w pracach pisemnych Dobry otrzymuje uczeń, który uzyskał % punktów za odpowiedzi w pracach pisemnych Bardzo dobry otrzymuje uczeń, który uzyskał % punktów za odpowiedzi w pracach pisemnych Celujący otrzymuje uczeń, który uzyskał % punktów za odpowiedzi w pracach pisemnych

18 Odpowiedzi ustne: Niedostateczny otrzymuje uczeń, który nie wykazał się wiedzą i umiejętnościami z poziomu podstawowego nawet przy pomocy nauczyciela. Dopuszczający otrzymuje uczeń, który potrzebuje pomocy nauczyciela, by wykazać się wiedzą i umiejętnościami z poziomu podstawowego. Dostateczny otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności z poziomu podstawowego. Dobry otrzymuje uczeń, który swoją wiedzą i umiejętnościami wykracza poza poziom podstawowy. Bardzo dobry otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności z poziomu podstawowego i ponadpodstawowego. Celujący otrzymuje uczeń, który swoją wiedzą i umiejętnościami wykracza poza wymagania z poziomu podstawowego i ponadpodstawowego.

19 WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Przedmiot: Wiedza o Społeczeństwie Typ szkoły: technikum Zakres rozszerzony Przygotowała: Ewa Wojakowska

20 Wymagania podstawowe: oceny dopuszczająca i dostateczna Wymagania ponadpodstawowe: oceny dobra, bardzo dobra, celująca Temat lekcji Zagadnienia Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Życie zbiorowe i jego reguły Socjalizacja i kontrola społeczna socjologia formy życia społecznego normy społeczne instytucje społeczne anomia konflikty społeczne rozwiązywanie konfliktów społecznych socjalizacja pierwotna i wtórna modele Społeczeństwo wyjaśnia znaczenie terminów: zbiorowość, wyjaśnia znaczenie terminów: zbiór społeczny, styczność stosunki społeczne, społeczność, przestrzenna, styczność społeczna, sankcje, anomia społeczeństwo, norma społeczna, instytucja wymienia i opisuje rodzaje więzi społecznych społeczna, konflikt społeczny charakteryzuje zadania instytucji społecznych przedstawia rodzaje norm społecznych opisuje przyczyny, przejawy i skutki anomii wymienia przykłady instytucji społecznych omawia sposoby rozwiązywania konfliktów podaje źródła konfliktów społecznych wyjaśnia znaczenie terminów: socjologia ogólna, socjologia wyjaśnia znaczenie terminów: socjologia, więź szczegółowa, łączność psychiczna, innowacja, rytualizm, wycofanie, społeczna, zależność społeczna, działanie bunt, alienacja społeczne, para, krąg społeczny, publiczność, przedstawia wpływ poglądów Augusta Comte a, Herberta Spencera, wspólnota, wartości, konformizm Emila Durkheima, Maxa Webera na badania socjologiczne charakteryzuje formy życia społecznego charakteryzuje fazy konfliktu społecznego. wymienia i opisuje formy zbiorowości ocenia sposoby rozwiązywania konfliktów omawia rodzaje norm społecznych opisuje funkcje norm społecznych przedstawia przykłady instytucji społecznych podaje elementy konfliktów społecznych wyjaśnia znaczenie terminów: wychowanie, socjalizacja, uspołecznienie uzasadnia, dlaczego człowiek jest istotą społeczną wyjaśnia znaczenie terminów: dewiacja, stygmatyzacja charakteryzuje różne modele socjalizacji opisuje czynniki socjalizacji omawia teorię stygmatyzacji społecznej

21 Grupy społeczne socjalizacji czynniki socjalizacji kontrola społeczna stygmatyzacja społeczna resocjalizacja podział grup społecznych, czynniki grupotwórcze cechy grupy społecznej pozycja i rola społeczna status społeczny grupy odniesienia tłumaczy, jaki wpływ na człowieka ma kontrola społeczna wyjaśnia znaczenie terminów: natura ludzka, socjalizacja pierwotna, socjalizacja wtórna, porządek społeczny, kontrola społeczna, resocjalizacja charakteryzuje etapy socjalizacji wymienia czynniki socjalizacji opisuje formy i środki kontroli społecznej wyjaśnia znaczenie terminów: grupa społeczna, interakcja społeczna wymienia cechy grupy społecznej omawia funkcjonowanie małej grupy społecznej wyjaśnia znaczenie terminów: piramida Maslowa, pozycja społeczna, rola społeczna, status społeczny charakteryzuje rodzaje grup społecznych opisuje klasyfikację potrzeb według Abrahama Maslowa tłumaczy, na czym polega proces resocjalizacji porównuje różne modele socjalizacji opisuje typy socjalizacji omawia mechanizmy procesów socjalizacyjnych ocenia wpływ czynników socjalizacji na przystosowanie młodych ludzi do funkcjonowania w zbiorowości ocenia skutki stygmatyzacji społecznej ocenia skutki resocjalizacji wyjaśnia znaczenie terminów: kategoria statystyczna, kategoria socjologiczna, kategoria społeczna, grupy odniesienia wymienia czynniki grupotwórcze omawia rodzaje ról społecznych i ich wpływ na funkcjonowanie grupy społecznej opisuje różne style kierowania grupą wyjaśnia wpływ liczebności, interakcji i więzi społecznych, celów, wartości i norm oraz poczucia odrębności i wspólnoty na sposób funkcjonowania grupy społecznej charakteryzuje grupy odniesienia i omawia ich wpływ na społeczne funkcjonowanie jednostki ocenia różne style kierowania grupą Rodzina rodzina w ujęciu historycznym i współczesnym cechy współczesnej rodziny modele wyjaśnia znaczenie terminu: rodzina wymienia cechy współczesnej rodziny wyjaśnia znaczenie terminów: konkubinat, związek partnerski omawia cechy współczesnej rodziny charakteryzuje nowe formy rodziny opisuje sytuację współczesnej rodziny w Polsce przedstawia i opisuje charakter i formy rodziny na przestrzeni wieków charakteryzuje funkcje rodziny i sposoby ich realizacji przez rodziny współczesne omawia postawy rodzicielskie charakteryzuje modele rodziny ze względu na typ małżeństwa, wielkość, podział władzy i miejsce zamieszkania porównuje tradycyjny model rodziny ze współczesnym

22 Podziały społeczne Problemy życia społecznego w Polsce rodziny nowe formy rodziny funkcje rodziny zróżnicowanie społeczne struktura i warstwa społeczna ruchliwość społeczna nierówności społeczne wykluczenie społeczne problem bezrobocia sytuacja niepełnosprawn ych perspektywy ludzi młodych wyjaśnia znaczenie terminów: struktura społeczna, klasa, warstwa przedstawia przyczyny zróżnicowania społecznego wyjaśnia znaczenie terminów: stratyfikacja społeczna, system klasowy, system warstwowy, struktura klasowo warstwowa, struktura społecznozawodowa, ruchliwość społeczna opisuje różne rodzaje stratyfikacji społecznej omawia przyczyny, przejawy i skutki nierówności społecznych wyjaśnia znaczenie terminu: bezrobocie charakteryzuje przyczyny i skutki bezrobocia wyjaśnia znaczenie terminów: wykluczenie społeczne, polityka społeczna omawia sposoby zwalczania bezrobocia charakteryzuje główne problemy społeczne w Polsce i omawia możliwości ich rozwiązania ocenia różne postawy rodzicielskie ocenia sytuację współczesnej rodziny w Polsce wyjaśnia znaczenie terminów: system kastowy, ruchliwość pozioma, ruchliwość pionowa, awans, degradacja porównuje różne rodzaje stratyfikacji społecznej omawia procesy społeczne, które mają wpływ na trwałość i stabilność stratyfikacji społecznej charakteryzuje różne rodzaje struktury społecznej wymienia przyczyny i rodzaje ruchliwości społecznej wyjaśnia znaczenie terminów: kooptacja, zasada kumulatywnych korzyści opisuje i porównuje strukturę społeczeństwa polskiego czasów PRL i współcześnie ocenia społeczne skutki nierówności społecznych charakteryzuje rodzaje bezrobocia omawia przyczyny i przejawy wykluczenia społecznego charakteryzuje i ocenia sytuację niepełnosprawnych w Polsce omawia problemy i ocenia perspektywy ludzi młodych w Polsce opisuje następstwa wykluczenia społecznego omawia instrumenty aktywnej polityki społecznej ocenia perspektywy ludzi młodych w Polsce Zmiana społeczna przyczyny zmian wyjaśnia znaczenie terminów: zmiana społeczna, rewolucja, reformy wyjaśnia znaczenie terminów: transformacja ustrojowa, ruch radykalny, ruch reformatorski, ruch emancypacyjny

23 Naród i mniejszości narodowe społecznych reakcje na zmiany społeczne typy społeczeństw społeczeństwo współczesne formy zmian społecznych: rewolucja i reformy ruchy społeczne ruch kobiet ruch niepodległościo wy ruch praw obywatelskich czynniki narodotwórcze koncepcje narodu tożsamość narodowa postawy wobec ojczyzny i narodu szowinizm omawia przyczyny i skutki zmian społecznych wyjaśnia znaczenie terminów: proces społeczny, rozwój społeczny, regres społeczny, postęp społeczny, ruch społeczny charakteryzuje społeczeństwo współczesne omawia istotę i złożoność ruchów społecznych wyjaśnia znaczenie terminów: naród, symbole narodowe, patriotyzm wymienia czynniki narodotwórcze wyjaśnia znaczenie terminów: świadomość narodowa, kosmopolityzm, rasizm, antysemityzm, nacjonalizm, mniejszość narodowa, mniejszość etniczna charakteryzuje czynniki narodotwórcze opisuje postawy wobec ojczyzny i narodu przedstawia mniejszości narodowe i omawia sposoby i formy zmian społecznych oraz ocenia ich wpływ na jednostkę i społeczeństwo opisuje reakcje na zmiany społeczne wymienia i charakteryzuje typy społeczeństw wyjaśnia znaczenie terminów: dyfuzja, feminizm, ruch niepodległościowy non-violence, ruch praw obywatelskich charakteryzuje ruchy społeczne na przykładzie ruchu kobiet, ruchu niepodległościowego i ruchu praw obywatelskich ocenia ruchy społeczne na przykładzie ruchu kobiet, ruchu niepodległościowego i ruchu praw obywatelskich wyjaśnia znaczenie terminów: tożsamość narodowa, asymilacja, ksenofobia, szowinizm, wielokulturowość opisuje koncepcję etniczno-kulturową i polityczną tworzenia się narodu przedstawia negatywne postawy związane z postrzeganiem narodu charakteryzuje sytuację prawną mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce wyjaśnia znaczenie terminu: rekulturacja przedstawia poglądy Johanna G. Herdera i Romana

24 Procesy narodowościowe i społeczne rasizm antysemityzm mniejszości narodowe i etniczne w Polsce sytuacja prawna mniejszości etnicznych i narodowych integracja narodów w świecie zachodnim charakterystyka konfliktów między narodami konflikty na świecie polityka państw wobec imigrantów integracja kulturowa i polityka integracji imigranci w etniczne w Polsce wyjaśnia znaczenie terminu: integracja omawia przyczyny i przejawy konfliktów między narodami wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, imigrant omawia przyczyny i przejawy integracji w świecie zachodnim charakteryzuje politykę państw wobec imigrantów przedstawia przeszkody w procesie integracji imigrantów w Europie Dmowskiego na genezę państwa wyjaśnia przyczyny, przejawy i skutki zanikania tożsamości narodowej ocenia postawy wobec ojczyzny i narodu ocenia negatywne postawy związane z postrzeganiem narodu wyjaśnia znaczenie terminów: integracja kulturowa, repatriant, uchodźca omawia konflikty etniczne na przykładzie Hiszpanii i byłej Jugosławii charakteryzuje problem imigrantów w Polsce omawia wybrane unie regionalne świata wymienia przykłady ważniejszych konfliktów, wojen i aktów terrorystycznych na świecie ocenia politykę państw wobec imigrantów ocenia problem imigrantów w Polsce

25 Instytucja państwa Obywatel i obywatelstwo Polsce definicja państwa procesy państwowotwór cze geneza państwa współczesne państwa funkcje państwa cechy państwa prawomocność władzy państwo a naród wzorce obywatelstwa nabywanie i zrzekanie się obywatelstwa obywatelstwo a narodowość prawa i obowiązki obywatela polskiego Państwo i polityka wyjaśnia znaczenie terminów: państwo, władza wymienia cechy państwa wyjaśnia, na czym polega proces państwowotwórczy charakteryzuje cechy państwa opisuje funkcje państwa tłumaczy, na czym polega prawomocność władzy wyjaśnia znaczenie terminów: obywatelstwo, narodowość przedstawia prawa i obowiązki obywatela w świetle Konstytucji RP wyjaśnia znaczenie terminów: prawo krwi, prawo ziemi omawia zasady nabywania i zrzekania się obywatelstwa polskiego porównuje cechy charakterystyczne obywatelstwa z wyznacznikami narodowości wyjaśnia znaczenie terminu: legitymizacja przedstawia różne koncepcje definicji państwa tłumaczy, na czym polega zasada samostanowienia narodów opisuje firmy legitymizacji władzy charakteryzuje i porównuje teorie dotyczące genezy państwa ocenia wpływ zasady samostanowienia narodów na kształtowanie się współczesnej Europy wyjaśnia znaczenie terminów: obywatelskość, cnota obywatelska określa dokonania postaci: Henry ego Davida Thoreau, Martina Lutera Kinga, Mahatmy Gandhiego opisuje i porównuje wzorce obywatelstwa na przestrzeni dziejów charakteryzuje postawę obywatelskiego nieposłuszeństwa omawia uznany kanon cnot obywatelskich przedstawia historyczne i współczesne przykłady obywatelskiego nieposłuszeństwa ocenia postawę obywatelskiego nieposłuszeństwa

26 Polityka i kultura polityczna Ideologie, doktryny i programy polityczne obywatelstwo unijne obywatelskie nieposłuszeństw o obywatelskość polityka interpretacja pojęcia politycy przywódcy polityczni mężowie stanu polityka a moralność kultura polityczna typy kultury politycznej światopogląd i ideologia ideologia doktryna program prawica i lewica ideologie totalitarne faszyzm nazizm wymienia uprawnienia wynikające z posiadania obywatelstwa unijnego wyjaśnia znaczenie terminu: polityka przedstawia różne interpretacje pojęcia polityki wyjaśnia znaczenie terminu: przywódca polityczny opisuje cechy charakterystyczne przywódców politycznych wyjaśnia zależności między polityką a moralnością wyjaśnia znaczenie terminów: ideologia, doktryna polityczna, program polityczny charakteryzuje zależności między światopoglądem, ideologią, doktryną i programem politycznym wyjaśnia znaczenie terminów: światopogląd, konserwatyzm, liberalizm, socjaldemokracja, chrześcijańska demokracja tłumaczy źródła współczesnych doktryn politycznych wyjaśnia znaczenie terminów: mąż stanu, kultura polityczna opisuje proces kreowania przywódców politycznych i sposoby sprawowania przez nich władzy omawia elementy kultury politycznej wymienia i charakteryzuje rodzaje kultury politycznej omawia poglądy Arystotelesa, Niccola Machiavellego, Carla Schmitta i Michela Foucaulta na istotę polityki przedstawia klasyfikację polityków według teorii Maxa Webera wyjaśnia związki między zjawiskami politycznymi a czynnikami kulturowymi opisuje i ocenia kulturę polityczną w Polsce wyjaśnia znaczenie terminów: faszyzm, nazizm, komunizm, socjalizm, idea wodzostwa, korporacje, marksizm, rewolucja proletariacka, dyktatura proletariatu, stalinizm charakteryzuje historyczne i współczesne sposoby klasyfikacji nurtów myśli politycznej omawia cechy charakterystyczne ideologii totalitarnych wyjaśnia znaczenie terminów: korporacje, socjalizm utopijny, socjalizm naukowy, zasada subsydiarności, solidaryzm społeczny porównuje doktrynę konserwatyzmu, liberalizmu, socjaldemokracji i chrześcijańskiej demokracji zestawia cechy charakterystyczne ideologii totalitarnych

27 Systemy partyjne komunizm doktryna konserwatywna doktryna liberalna doktryna socjalistyczna socjaldemokracj a chrześcijańska demokracja partia polityczna funkcje partii politycznych rodzaje partii politycznych systemy partyjne system partyjny a system wyborczy charakteryzuje doktrynę konserwatyzmu, liberalizmu, socjaldemokracji i chrześcijańskiej demokracji wyjaśnia znaczenie terminów: partia polityczna, ordynacja wyborcza omawia cechy charakterystyczne partii politycznej wyjaśnia znaczenie terminów: partia masowa, system jednopartyjny, system dwupartyjny, system wielopartyjny bez partii dominującej, system wyborczy opisuje funkcje partii politycznych charakteryzuje wybrane systemy partyjne i podaje ich przykłady ocenia ideologie totalitarne ocenia doktrynę konserwatyzmu, liberalizmu, socjaldemokracji i chrześcijańskiej demokracji wyjaśnia znaczenie terminów: koteria arystokratyczna, klub polityczny, system dwuipółpartyjny, system wielopartyjny z partią dominującą, ordynacja większościowa, ordynacja proporcjonalna, próg wyborczy przedstawia proces powstawania partii politycznych charakteryzuje różne rodzaje partii politycznych opisuje wybrane systemy partyjne i podaje ich przykłady przedstawia zależności między systemem partyjnym a systemem wyborczym porównuje ordynację większościową z proporcjonalną charakteryzuje polską i europejską scenę polityczną ocenia ordynację większościową i proporcjonalną Społeczeństwo obywatelskie podmioty społeczeństwa obywatelskiego kapitał społeczny wyjaśnia znaczenie terminu: społeczeństwo obywatelskie wymienia podmioty społeczeństwa obywatelskiego wyjaśnia znaczenie terminów: wyjaśnia znaczenie terminów: kapitał społeczny, organizacja pożytku publicznego przedstawia rozumienie społeczeństwa obywatelskiego na przestrzeni dziejów określa, jaki wpływ na rozwój społeczeństwa obywatelskiego

28 organizacje pozarządowe w Polsce organizacje pożytku publicznego stowarzyszenie, fundacja opisuje podmioty społeczeństwa obywatelskiego omawia czynniki wpływające na funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego charakteryzuje rodzaje organizacji pozarządowych w Polsce ma kapitał społeczny charakteryzuje zasady i cele funkcjonowania organizacji pozarządowych w Polsce przedstawia, porównuje i ocenia poglądy Johna Locke a, Georga Wilhelma Hegla i Alexisa de Tocqueville a dotyczące społeczeństwa obywatelskiego ocenia wpływ kapitału społecznego na rozwój społeczeństwa obywatelskiego Demokracja zasady i procedury Modele ustrojowe wartości będące fundamentem współczesnej demokracji zasady demokracji fale demokratyzacji demokratyczne wybory formy demokracji bezpośredniej polskie tradycje demokratyczne formy współczesnych Modele demokracji wyjaśnia znaczenie terminów: demokracja, wolność, równość, sprawiedliwość, wybory omawia wartości będące fundamentem współczesnej demokracji wyjaśnia znaczenie terminów: cenzus, demokracja bezpośrednia, demokracja przedstawicielska (pośrednia), demokratyzacja, referendum charakteryzuje zasady współczesnej demokracji omawia zasady prawa wyborczego wyjaśnia znaczenie terminów: monarchia, republika, państwo unitarne, państwo wyjaśnia znaczenie terminów: plebiscyt, inicjatywa ludowa, recall przedstawia rodzaje równości i sprawiedliwości charakteryzuje wybory w Polsce omawia formy demokracji bezpośredniej i podaje ich przykłady wymienia i opisuje rodzaje referendów wyjaśnia, na czym polega zjawisko fal demokratyzacji oraz jakie są jego uwarunkowania i skutki omawia polskie tradycje demokratyczne ocenia znaczenie i przestrzeganie zasad i wartości demokratycznych we współczesnej demokracji wyjaśnia znaczenie terminów: reżim polityczny, federacja, konfederacja, unia, system parlamentarno-gabinetowy, system

29 państw demokratycz nych Władza ustawodawcza w państwie demokratycznym państw formy państw złożonych modele ustrojowe państw demokratycznyc h system parlamentarnogabinetowy system kanclerski system prezydencki system półprezydencki system parlamentarnokomitetowy relacja pomiędzy państwem a Kościołem aparat państwowy parlament i jego funkcje struktura parlamentu złożone wymienia rodzaje form rządów państw współczesnych określa rodzaje reżimu politycznego państw współczesnych podaje rodzaje ustroju terytorialnoprawnego państw współczesnych wyjaśnia znaczenie terminów: system polityczny, wotum zaufania, wotum nieufności, państwo wyznaniowe, państwo ateistyczne, konkordat charakteryzuje rodzaje form rządów państw współczesnych omawia rodzaje reżimu politycznego państw współczesnych przedstawia rodzaje ustroju terytorialnoprawnego państw współczesnych wyjaśnia znaczenie terminów: organ państwa, parlament, mandat, immunitet parlamentarny przedstawia rolę i zadania izb parlamentu wyjaśnia znaczenie terminów: urząd, legislatywa, kadencja, większość zwykła, kanclerski, system prezydencki, system półprezydencki, system parlamentarno-komitetowy, odpowiedzialność polityczna, odpowiedzialność konstytucyjna, państwo neutralne światopoglądowo opisuje modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych charakteryzuje systemy polityczne USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i Szwajcarii omawia relacje między władzą świecką i duchowną we współczesnym państwie wyjaśnia znaczenie terminów: kontrasygnata, konstruktywne wotum nieufności, weto zawieszające porównuje modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych przedstawia relacje między władzą ustawodawczą i wykonawczą w systemie parlamentarno-gabinetowym, kanclerskim, prezydenckim, półprezydenckim i parlamentarnokomitetowym charakteryzuje i ocenia relacje między państwem a Kościołem w Polsce wyjaśnia znaczenie terminów: aparat państwowy, tryb sesyjny, tryb permanencji, komisja zwyczajna, komisja nadzwyczajna, komisja śledcza, kworum, system większościowy, system proporcjonalny, mandat wolny, mandat imperatywny, immunitet formalny, immunitet materialny, dyscyplina klubowa omawia klasyfikację organów państwowych

30 funkcjonowanie parlamentu wybory parlamentarne mandat parlamentarny immunitet parlamentarny koalicja i opozycja większość bezwzględna, większość kwalifikowana, ordynacja wyborcza, klub parlamentarny, koalicja rządowa, opozycja charakteryzuje funkcje parlamentu omawia sposoby podejmowania decyzji na forum parlamentu opisuje sposoby przeprowadzania wyborów do parlamentu, wyjaśnia, jaką rolę w działalności parlamentarzystów pełni mandat poselski i immunitet przedstawia strukturę parlamentu wymienia sposoby funkcjonowania parlamentu charakteryzuje rolę i zadania komisji parlamentarnych wyjaśnia sposób powstawania koalicji rządowej i opozycji oraz relacje między nimi omawia zależności między parlamentarną i partyjną działalnością parlamentarzystów ocenia zasadność funkcjonowania immunitetu parlamentarnego w Polsce. Władza wykonawcza w państwie demokratycz nym Współczesna demokracja problemy i zagrożenia egzekutywa głowa państwa rząd w państwie demokratyczny m biurokracja partycypacja obywatelska bezpieczeństwo socjalne ruchy obywatelskiego wyjaśnia znaczenie terminów: głowa państwa, rząd charakteryzuje rodzaje głów państwa opisuje skład i zadania rządu wyjaśnia znaczenie terminów: egzekutywa, biurokraci omawia funkcje i zasady organizacji władzy wykonawczej charakteryzuje sposoby wybierania głów państwa i zakres ich kompetencji wyjaśnia znaczenie terminów: bezpieczeństwo socjalne, patologia, korupcja opisuje rodzaje korupcji i podaje jej przykłady wyjaśnia znaczenie terminów: emancypacja, demagogia wyjaśnia znaczenie terminów: egzekutywa polityczna, egzekutywa urzędnicza omawia czynniki wpływające na pozycję premiera w rządzie i państwie przedstawia rolę biurokratów w zarządzaniu państwem charakteryzuje relacje między władzą wykonawczą a władzą ustawodawczą i elektoratem w systemie prezydenckim, półprezydenckim, parlamentarno gabinetowym, parlamentarno komitetowym i kanclerskim ocenia wady i zalety monarchii i republiki ocenia wpływ biurokratów na sposób funkcjonowania państwa wyjaśnia znaczenie terminów: partycypacja obywatelska, antyglobalizm, alterglobalizm, populizm, nepotyzm, klientelizm omawia cechy charakterystyczne partycypacji obywatelskiej przedstawia narzędzia partycypacji obywatelskiej opisuje zjawiska populizmu i demagogii oraz ich wpływ na współczesną demokrację charakteryzuje ruchy obywatelskiego sprzeciwu i emancypacji

31 Konstytucja Rzeczypospoli tej Polskiej sprzeciwu i emancypacji patologie życia publicznego korupcja demagogia populizm nepotyzm i klientelizm konstytucja i jej funkcje zasady ustroju RP system rządów w Polsce suwerenność a prawo międzynarodow e procedura zmiany konstytucji stany nadzwyczajne stan wojenny stan wyjątkowy podaje sposoby i przykłady walki z korupcją na przykładzie Polski opisuje wpływ bezpieczeństwa socjalnego na stabilność systemu demokratycznego System polityczny RP wyjaśnia znaczenie terminu: konstytucja wymienia zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej opisuje funkcje konstytucji charakteryzuje zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich znaczenie dla współczesnej demokracji przedstawia wpływ nepotyzmu i klientelizmu na funkcjonowanie państwa demokratycznego ocenia wpływ bezpieczeństwa socjalnego na stabilność systemu demokratycznego ocenia wpływ korupcji na funkcjonowanie państwa i relacje między obywatelami a państwem porównuje i ocenia zjawiska populizmu i demagogii oraz ich wpływ na współczesną demokrację ocenia wpływ nepotyzmu i klientelizmu na funkcjonowanie państwa demokratycznego prezentuje atrybuty konstytucji jako ustawy zasadniczej omawia polskie tradycje konstytucyjne przedstawia strukturę Konstytucji RP z 1997 r., opisuje procedurę zmiany ustawy zasadniczej charakteryzuje rodzaje stanów nadzwyczajnych, sposoby ich wprowadzania i kompetencje organów państwa w tym zakresie omawia system rządów w Polsce, przedstawia relacje między prawem krajowym i międzynarodowym, w tym unijnym formułuje argumenty uzasadniające lub odrzucające konieczność zmiany Konstytucji RP ocenia realną możliwość zmiany ustawy zasadniczej.