Publikacja dofinansowana przez Instytut Nauk Prawnych PAN i Fundację Promocji Prawa Europejskiego

Transkrypt

1

2

3

4 Recenzent: prof. dr hab. Jan Barcz Redakcja: Leszek Kwiatek Korekta: Grażyna Polkowska-Nowak Projekt okładki i stron tytułowych: Katarzyna Juras Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011 Publikacja dofinansowana przez Instytut Nauk Prawnych PAN i Fundację Promocji Prawa Europejskiego ISBN Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 62, Warszawa tel./fax (22) , (22) , (22) dział handlowy: jak wyżej, w. 105, info@scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar (Jerzy Łazarski) Druk i oprawa: Drukarnia Wydawnictw Naukowych w Łodzi

5 Spis treści Katarzyna Kubuj, Jan Wawrzyniak Wstęp Michał Ziółkowski Europeizacja konstytucji rekonstrukcja znaczenia Szymon Pawłowski Zmiany Konstytucji Austrii jako wyraz jej europeizacji Zagadnienia wstępne Okres Pierwszej Republiki ( ) Okres Drugiej Republiki ( ) Tryb zmiany konstytucji Zmiany konstytucji Wnioski Maria Kruk Zmiany Konstytucji Republiki Czeskiej a europeizacja jej zasad Czeskie tradycje konstytucyjne Państwo i jego kultura konstytucyjna Konstytucje Konstytucja Republiki Czeskiej z 1992 r Struktura konstytucji i procedura jej zmiany Konstytucja i porządek konstytucyjny Ogólne cechy trybu zmiany Konstytucji Procedura uchwalania ustaw konstytucyjnych ` Dotychczasowe zmiany Konstytucji i porządku konstytucyjnego Zmiany niedotyczące europeizacji Zmiany konstytucyjne dotyczące prawa międzynarodowego Sąd Konstytucyjny i inne sądy wobec prawa międzynarodowego Integracja europejska w systemie prawnym Republiki po zmianach Konstytucji Referendum w sprawie przystąpienia do UE Europeizacja w orzecznictwie Sądu Konstytucyjnego Przed Traktatem z Lizbony Traktat lizboński w Sądzie Konstytucyjnym Podsumowanie, czyli dwanaście kroków europeizacji Konstytucji Republiki Czeskiej

6 Katarzyna Kubuj Europeizacja konstytucji w świetle zmian Konstytucji V Republiki Francuskiej Ustalenia wstępne Kilka słów na temat historii konstytucyjnej Francji Struktura Konstytucji Konstytucja z 1958 r. a członkostwo Francji we Wspólnotach Europejskich/Unii Europejskiej (zarys) Tryb zmiany Konstytucji Procedura zmiany Konstytucji (zarys problemu) Warunki przeprowadzenia zmiany Konstytucji Materia konstytucyjna niepodlegająca zmianie Procedura zmiany Konstytucji na gruncie art. 89 Konstytucji (procedura zwykła/klasyczna) Zmiana Konstytucji w trybie określonym w art. 11 Konstytucji (kontrowersyjna praktyka) Zmiany Konstytucji Klasyfikacja Zmiany Konstytucji związane z integracją europejską Zmiany Konstytucji a miejsce i znaczenie prawa UE w wewnętrznym porządku prawnym Francji Wnioski Michał Ziółkowski Anonimowa konstytucja. Dyskretna europeizacja (uwagi na tle procedury zmian Konstytucji Królestwa Niderlandów) Wprowadzenie Cechy charakterystyczne Grondwet Procedura zmiany Konstytucji Zmiany w Konstytucji Holandii Znaczenie członkostwa Holandii w UE dla praktyki konstytucyjnej (wybrane aspekty) Konkluzje Piotr Radziewicz Europeizacja Konstytucji Irlandii Krzysztof Budziło Europeizacja Konstytucji Republiki Litewskiej Wprowadzenie Zarys dziejów państwa litewskiego i tradycje konstytucyjne Konstytucja z 1992 r Charakterystyka ogólna Wprowadzanie zmian do Konstytucji Szczególny tryb zmiany Konstytucji Ograniczona czasowo procedura zmiany Konstytucji

7 3.5. Zwykły tryb ustawodawczy wykorzystywany do zmian lub uzupełnień Konstytucji Ustawy konstytucyjne Konstytucyjne i ustawowe podstawy referendum Ogłaszanie zmian Konstytucji Przyjęte zmiany Konstytucji i porządku konstytucyjnego Poprawki do Konstytucji związane z integracją Litwy z Unią Europejską przyjęte przed przystąpieniem Litwy do Unii Europejskiej Nabywanie gruntów na własność Wybory do organów samorządu terytorialnego Dyskusja nad przekazaniem części suwerenności Poprawki do Konstytucji związane z integracją Litwy z Unią Europejską po przystąpieniu Litwy do Unii Europejskiej Europeizacja w orzecznictwie Sądu Konstytucyjnego Przedakcesyjne orzecznictwo Sądu Konstytucyjnego Poakcesyjne orzecznictwo Sądu Konstytucyjnego Relacje prawa UE i Konstytucji RL Podsumowanie Stanisław Witkowski Zmiany Ustawy Zasadniczej w świetle członkostwa Niemiec w UE Ustalenia wstępne Tryb zmiany Ustawy Zasadniczej Zmiany Ustawy Zasadniczej Poprawki niezwiązane z integracją europejską Poprawki związane z integracją europejską Wnioski Marzena Laskowska Przyczyny i skutki zmian w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku a członkostwo w Unii Europejskiej Zagadnienia wstępne Tryb zmiany Konstytucji Podstawy prawne zmian (w) Konstytucji Konstytucja sztywna i trudny tryb jej zmiany Niedopuszczalność zmiany Konstytucji umową międzynarodową Zmiana treści Konstytucji w drodze jej wykładni Zmiany (w) Konstytucji Zmiany dokonane Zmiany projektowane Zmiany postulowane Wnioski Anna Łabno Europeizacja Konstytucji Portugalii z 1976 roku Zasady zmiany Konstytucji Portugalii

8 2. Zmiany Konstytucji Portugalii z 25 kwietnia 1976 r. Egzemplifikacja Miejsce prawa międzynarodowego w systemie źródeł prawa Portugalii Otwarcie Portugalii na Unię Europejską Konstytucyjna klauzula europejska Artykuł 8 ust. 4 nadrzędność prawa europejskiego? Wnioski Jacek Falski Demokratyczno-liberalno-proeuropejskie zmiany w Konstytucji Rumunii Uwagi wstępne Tryb zmiany Konstytucji Rumunii zarys problemu Nowelizacja Konstytucji Rumunii w 2003 r Wnioski Jerzy Rychlik Zmiany w Konstytucji Republiki Słowackiej Ustrój Republiki Słowackiej Konstytucja Słowacji Procedura zmian Konstytucji Podmioty uprawnione do inicjatywy ustawodawczej (konstytucyjnej) Pierwsze czytanie Drugie czytanie Trzecie czytanie Podpisy pod Konstytucją, ustawą konstytucyjną i publikacja Pozycja Konstytucji Republiki Słowackiej Zmiany Konstytucji w latach Bezpośrednie nowelizacje Konstytucji Republiki Słowackiej Pozostałe zmiany konstytucyjne Ustawy konstytucyjne regulujące przebieg granicy państwowej Republiki Słowackiej Jerzy Ciemniewski Europeizacja Konstytucji Republiki Słowenii Wstęp Ustrój konstytucyjny oraz zasady i tryb zmiany Konstytucji Zmiany w Konstytucji Republiki Słowenii związane z jej uczestnictwem w procesie integracji europejskiej Zakończenie Jan Wawrzyniak Prawo Unii Europejskiej a zmiany Konstytucji we Włoszech Uwagi wstępne Tryb przeprowadzania zmian w Konstytucji Procedura uchwalania ustaw rewidujących Konstytucję i innych ustaw konstytucyjnych (art. 138)

9 2.2. Relacje między izbami parlamentu w procedurze zmian konstytucyjnych Materia konstytucyjna niezmienialna Rola Sądu Konstytucyjnego Inicjatywa ustrojodawcza Zmiany Konstytucji. Wprowadzenie Ewolucja stanowiska Włoch w sprawie implementacji prawa europejskiego do prawa krajowego Projekty zmian, które nie weszły w życie Wnioski Ewa Popławska Zmiany ustrojowe w związku z członkostwem we Wspólnotach Europejskich i Unii Europejskiej. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Uwagi wstępne Zobowiązania wynikające z członkostwa w UE w świetle zasady suwerenności Parlamentu Specyfika brytyjskiego systemu prawnego Postępowanie ustawodawcze Procedura przystąpienia Zjednoczonego Królestwa do Wspólnot Europejskich Miejsce prawa europejskiego w brytyjskim porządku prawnym Zmiany instytucjonalno-organizacyjne związane z członkostwem w Unii Europejskiej Ustawa o Unii Europejskiej Krzysztof Wójtowicz Podsumowanie Otwarcie krajowego porządku prawnego na prawo międzynarodowe Konstytucyjne podstawy członkostwa państwa we Wspólnotach/Unii Europejskiej Konstytucyjne granice przekazania kompetencji Unii Europejskiej Miejsce prawa Unii Europejskiej oraz zasady jego stosowania w świetle postanowień konstytucji Dostosowanie konstytucji w kwestiach szczegółowych Wnioski Afiliacje