ĆWICZENIE 4 Podziały (regiony) cywilizacyjne - Polska

Transkrypt

1 Społeczno kulturowe uwarunkowania gospodarki przestrzennej Prowadzący: Krzysztof Janc ĆWICZENIE 4 Podziały (regiony) cywilizacyjne - Polska ZAKŁAD ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I STYTUT GEOGRAFII I ROZWOJU REGIONALNEGO U. WR. N Zakład Zagospodarowania Przestrzennego

2 EWOLUCJA KONCEPCJI REGIONU region fizyczny podstawa klasyfikacji to bariery środowiskowe, granice fizyczno-geograficzne; one różnicowały i domykały organizację działalności gospodarczej i życia społecznego. region gospodarczy stopień rozwoju gospodarczego jest jedynym czynnikiem różnicującym regiony; społeczeństwo funkcjonuje w pełnej niezależności od regionalnych cech środowiska naturalnego. region społeczny wpływ charakteru i intensywności relacji społecznych na zróżnicowanie regionów jest najważniejszy. Zróżnicowanie struktur społecznych ma fundamentalne znaczenie w sposobach organizacji działalności gospodarczej. region kulturowy - jednoczy w swojej istocie poszczególne aspekty specyfiki regionalnej - odrębność jego wynika bowiem z odmiennych warunków środowiskowych, historycznych i ekonomicznych, w których kształtowały się konkretne społeczności. Sagan I., 2007, Teorie rozwoju regionalnego i ich praktyczne zastosowanie (w:) Rozwój, region, przestrzeń, MRR, Warszawa.

3 KONCEPCJE SPOŁECZNE REGIONU Pred (1984) regiony kształtowały się w historycznej sekwencji zdarzeń, która wynika ze specyfiki relacji społecznych, właściwych danemu regionowi, które to relacje z kolei, w ramach danego regionu są reprodukowane. Regiony powstają i rozwijają się w wyniku regionalnej społecznej interakcji, będąc jednocześnie warunkiem koniecznym i efektem relacji społecznych między jednostkami, grupami i instytucjami zachodzących w konkretnym fragmencie przestrzeni. silna grupa społeczna (system norm i wartości, kulturowa solidarność) uniformizacja określonego obszaru w określonym czasie region wyraźnie różny od innych (wewnętrzna spójność) W przypadku gdy grupy społeczne w danej strukturze regionalnej są zbyt słabe by wytworzyć wewnętrzną spójność, zostają wchłonięte przez grupy dominujące w innych skalach przestrzennych odrębność regionu zanika. Przykład Wielkopolski regionalizm wielkopolski ma społeczny charakter granice, odrębność czy izolacja fizyczno-geograficzna nie są na tyle silne by wpływały na istniejącą odrębność wielokrotne zmiany podziałów terytorialnych zmieniały i rozmazywały domknięcie administracyjne regionu.

4 PIĘCIOMIAN BYTU Prawda nauka i informacja Dobro etyka i prawo kategorie duchowe Piękno estetyka i sztuka Zdrowie higiena i medycyna Dobrobyt gospodarka kategorie materialne Pięciomian bytu Klasyfikacja społeczeństw lub cywilizacji oparta na ich stosunku do pięciu kategorii bytu. Rasa, język, religia nie są czasami dostatecznym wyróżnikiem cywilizacji. Harmonijna współegzystencja jest możliwa między ludźmi o różnych kolorach skóry, mówiących innymi językami, różnych wyznań. Trudno wyobrażalne jest zamieszkiwanie osób o różnym rozumieniu prawdy, realizujących inne zasady moralne, posiadających inne kryteria piękna itd.

5 CYWILIZACJE - KONECZNY NY Wyróżniki cywilizacji łacińskiej i bizantyjskiej wg. Konecznego Wyróżnik Cywilizacja łacińska Cywilizacja bizantyjska Typ małżeństwa i stopień niezależności rodziny Monogamia (partnerska i dożywotnia). Autonomia rodziny. Stosunek do prawdy Uznanie prawdy za wartość autonomiczną rozwój nauki (bezinteresowne poszukiwanie prawdy) -samorządne uniwersytety. Typ systemu prawnego Konsekwentny dualizm prawny (obecność prawa prywatnego i publicznego oraz ich zrównoważenie) Źródła prawa i znaczenie etyki społecznej Świadomość narodowa Etyka ewangeliczna jest regulatorem, miernikiem kategorii cywilizacyjnych. Narody są celowymi zrzeszeniami wolnych obywateli, wyodrębnionymi kulturowo, terytorialnie, ew. językowo. Idealnym modelem państwa jest res publica. Monogamia (niekoniecznie partnerska i dożywotnia). Ograniczenie autonomii rodziny, względem państwa. Kryterium prawdy jest zgodność z doktryną państwową. Nauka jest tolerowana w różnym stopniu przez biurokratyczne instytucje edukacyjne i badawcze. Dualizm prawny przy dominacji prawa publicznego. Doktryna państwowa jest regulatorem i miernikiem kategorii cywilizacyjnych. Narody występują na obszarach przejętych od cywilizacji łacińskiej, ale praktycznie traktowane są jako zasoby ludzkie. Obywatelstwo jest rozumiane jako przynależność do państwa. Idealnym modelem państwa jest ścisła hierarchia biurokratyczna.

6 CYWILIZACJE Cywilizacyjne zróżnicowanie Polski (przed II WŚ) Zabór rosyjski dominujące wpływy turańskie i bizantyjskie, cywilizacja żydowska, - doprowadziło to do stanu acywilizacyjnego (Rosja - państwo w którym żadna z cywilizacji nie zdołała uzyskać przewagi). Zabór austryjacki silnie zakorzeniona tradycja łacińska, mniej liczna społeczność żydowska i brak wpływu cywilizacji turańskiej dogodne warunki rozwoju cywilizacji łacińskiej (polskiej) Zabór pruski tradycja łacińska. osłabione tradycje łacińskie silne tradycje łacińskie prawosławni Niemcy i Mazurzy

7 CYWILIZACJE Regiony historyczno-kulturowe współczesnej Polski można zaliczyć do 4 podstawowych makroregionów cywilizacyjnych: 1.Dawna Galicja, Pomorze Gdańskie i Górny Śląsk regiony, gdzie cywilizacja łacińska uległa najmniejszej erozji. 2.Dawna Kongresówka (i zachodnia część dawnego okręgu białostockiego) silna erozja cywilizacji łacińskiej pod wpływem cywilizacji orientalnych (bizantyjskiej, turańskiej i żydowskiej). 3.Ziemie Zachodnie i większa cześć dawnego zaboru pruskiego napływ ludności ze schodu oraz sowiecki model gospodarki na obszarach wiejskich, system łaciński uległ największej erozji, oddając pola stanowi acywilizowanemu lub nowej formacji cywilizacyjnej. 4.Region prawosławny system cywilizacyjny ukształtował się pod wpływem silnych związków z Rusią i Rosją.

8 CYWILIZACJE osłabione tradycje łacińskie silne tradycje łacińskie prawosławni silne wpływy nowej formy cywilizacyjnej

9 CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest określenie przyczyn zróżnicowania przestrzennej dystrybucji frekwencji w wybranych wyborach w Polsce (z uwzględnieniem zróżnicowań cywilizacyjnych). Należy odpowiedzieć na następujące pytania: Jak wygląda zróżnicowanie przestrzenne analizowanej cechy (jakie wymiary zróżnicowań występują)? Jak można tłumaczyć zróżnicowanie przestrzenna analizowanej cechy? Czy specyfika wyborów (rodzaj, kontekst kto rządził do momentu wyborów) wpływa na wyniki? Czy można znaleźć analogię pomiędzy zróżnicowaniem cechy a podziałami cywilizacyjnymi, kulturowymi tudzież politycznymi (historia)? jeżeli tak to jak to wygląda; jeżeli nie to dlaczego? Proszę, żeby tekst analizy (wraz z rycinami) posiadał objętość nie więcej niż 7 stron standardowego tekstu (TNR 12pkt, interlina 1,5, marginesy 2,5cm). Ćwiczenie powinno zawierać plik z danymi, treść analizy wraz z rycinami (minimum 1 mapa), ewentualnie tabelami. Prace należy dostarczyć: pocztą elektroniczną (dwa pliki: arkusz kalkulacyjny i plik tekstowy) adres prowadzącego do (godzina 20.20), również proszę dostarczyć wersję wydrukowaną na zajęcia, które odbędą się dnia Wersja elektroniczna i wydrukowana muszą być identyczne.

10 REALIZACJA ACJA ĆWICZENIA Proszę aby ćwiczenie byłe zrealizowane dla układu powiatów. Źródło danych odnośnie wyborów Państwa Komicja Wyborcza (proszę wybrać samemu rodzaj wyborów i rok nie dla wszystkich możliwe jest pozyskanie danych w ten sam sposób!): Zasady oceniania poszczególnych elementów ćwiczenia takie same jak w przypadku poprzedniego ćwiczenia. Dodatkowe materiały dostępne na stronie WWW przedmiotu podkład Polski (powiaty) wraz z zaznaczonymi granicami zaborów etc. UWAGA!!! W zależności od wybranego roku potrzebne będą zmiany w podkładzie. Proszę również pamiętać identyfikatory w materiałach pobranych z PKW będą inne niż te na podkładzie. Literatura dodatkowa (proponowana można skorzystać z innej): Kowalski M., 2000, Geografia wyborcza Polski. Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wyborczych Polaków w latach , Geopolitical Studies, vol. 7, PAS, Warsaw. (głównie s ; ) Kowalski M. (red.), 2003, Przestrzeń wyborcza Polski, IGiPZ PAN, PTG OA, Warszawa. Gorzelak G., Tucholska A. (red.), 2008, Historyczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju. Polska i Ukraina. WN Scholar, Warszawa.

11 w ramach słusznos uszności wykonywanych wyborów, w, która wykonają najlepiej ćwiczenie przyznane zostanie im dodatkowych 4 punktów

12 POWODZENIA

13 LITERATURA Gałuszka J., 2009, Przestrzeń manifestacji, czyli jak napisy na murach transformują przestrzeń miejską, Studia Regionalne i Lokalne, 1(35), Mozer A., 2001, Język informacyjny wielkiego miasta na przykładzie centrum Warszawy, Studia Regionalne i Lokalne, nr 2-3(6), obowiązują państwa następujące części opracowania: 2. (całość), 3. (część do podrozdziału 3.1.), 3.2.,