Analiza ilościowa ewidencji spraw rodzinnych w sądach powszechnych w latach

Transkrypt

1 WYDZIAŁ STATYSTYCZNEJ INFORMACJI ZARZĄDCZEJ DEPARTAMENT STRATEGII I FUNDUSZY EUROPEJSKICH Warszawa, dnia 17 marca 2016 r. Analiza ilościowa ewidencji spraw rodzinnych w sądach powszechnych w latach Wprowadzenie: Analizie ilościowej została poddana ewidencja spraw cywilnych rodzinnych i nieletnich w ujęciu retrospektywnym na tle spraw ewidencjonowanych w sądach powszechnych w ostatnim dziewięcioleciu. Istotne jest, że każda sprawa w ujęciu statystycznym traktowana jest jednakowo bez względu na swoją wagę merytoryczną. W zbiorze spraw znajdują się zatem zarówno wielotomowe, skomplikowane sprawy procesowe angażujące pracę wielu osób, jak i sprawy reprezentujące proste czynności rejestracyjne lub pomocnicze. Oczywistym faktem jest również to, iż w ramach tego samego repertorium czy wykazu ewidencjonuje się sprawy o zróżnicowanym poziomie złożoności, w tym sprawy ponownie wpisane z uwagi na rejestrację spraw związaną między innymi z reorganizacją sądownictwa. Systematyka opracowania: 1. Wpływ spraw rodzinnych (w tym nieletnich) na tle pozostałych pionów sądownictwa powszechnego. Struktura wpływu spraw w sądach powszechnych; 2. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w I instancji - w sądach rejonowych i okręgowych 3. Szczegółowe rodzaje załatwień wybranych spraw rodzinnych I instancji w sądach okręgowych i rejonowych w 2015 roku, sprawy: o rozwód, o separację, o alimenty, z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich, dot. ustalenia obowiązku leczenia odwykowego, o przysposobienie, o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej 4. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w II instancji 5. Obsada wydziałów rodzinnych i nieletnich w sądach rejonowych 6. Podsumowanie. Ponadto zachęcam do zapoznania się także z publikacjami statystycznymi: Statystyka sądowa. Sprawy cywilne o rozwód, separację oraz alimenty w latach , Statystyka sądowa. Sprawy nieletnich w latach , także innymi publikacjami i opracowaniami statystycznymi zamieszczonymi na portalu statystycznym Wydziału Statystycznej Informacji Zarządczej Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości (ISWS) isws.ms.gov.pl w zakładce Baza statystyczna Portalu. Natomiast szczegółowe informacje o działalności jednostek podległych Ministrowi Sprawiedliwości, w tym dotyczące postępowania w sprawach cywilnych rodzinnych i nieletnich są dostępne w Wydziale Statystycznej Informacji Zarządczej DSF ( kowalczyk@ms.gov.pl tel. (22) ).

2 1. Wpływ spraw rodzinnych i nieletnich na tle pozostałych pionów sądownictwa powszechnego Ogół spraw podzielony został na siedem rodzajów spraw: karne i wykroczeniowe, cywilne, w tym sprawy o rozwód i separację, Księgi Wieczyste, rodzinne, w tym nieletnich, ubezpieczeń społecznych, prawa pracy i gospodarcze. Istotne, że z pionu cywilnego wyłączono Księgi Wieczyste, gdyż ich charakter odbiega od klasycznego modelu sprawy cywilnej, natomiast w kategorii spraw gospodarczych znajdują się sprawy rejestrowe z Krajowego Rejestru Sądowego i Rejestru Zastawów oraz sprawy w Sądzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Sądzie Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych. Tabl. 1. Wpływ spraw do sądów powszechnych w latach Wyszczególnienie w liczbach bezwzględnych (w tys.) OGÓŁEM z tego sprawy: Karne i wykroczeniowe Cywilne, w tym o rozwód i separację Księgi Wieczyste Rodzinne, w tym nieletnich Prawa Pracy Ubezpieczeń społecznych Gospodarcze wskaźniki struktury OGÓŁEM z tego sprawy: Karne i wykroczeniowe 24,7 22,7 22,1 21,0 19,1 18,9 18,5 19,1 18,1 Cywilne, w tym o rozwód i separację 21,9 23,7 27,7 34,4 36,0 36,2 38,2 35,6 37,0 Księgi Wieczyste 30,6 31,8 28,6 24,2 23,5 22,8 21,2 22,2 22,2 Rodzinne, w tym nieletnich 11,2 11,6 11,1 10,2 9,7 9,6 9,3 9,5 9,3 Prawa Pracy 1,3 1,0 1,0 0,9 0,8 0,9 0,8 1,1 0,7 Ubezpieczeń społecznych 1,9 1,6 1,5 1,3 1,3 1,4 1,5 1,5 1,3 Gospodarcze 8,5 7,7 7,9 7,9 9,5 10,3 10,5 11,1 11,4 2

3 Wykres 1. Wpływ spraw według rodzajów w latach Karne i wykroczeniowe Księgi Wieczyste Prawa Pracy Gospodarcze Cywilne z wyłączeniem Ksiąg Wieczystych Rodzinne Ubezpieczeń społecznych W latach systematycznie zwiększał się wpływ spraw rodzinnych (w tym nieletnich) do sądów rejonowych. W roku 2007 było to tys. Spraw, a w roku tys. spraw, co stanowi wzrost o 18,0%. O ile wolumen spraw rodzinnych wpływających do sądów rośnie to udział tego rodzaju spraw w ogólnej liczbie spraw zmniejsza się (poza rokiem 2008 i 2014 kiedy to odnotowano nieznaczny wzrost). W roku 2007 sprawy rodzinne stanowiły 11,2% wszystkich spraw wpływających do sądów, a w roku 2015 już tylko 9,3%. 3

4 2. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w I instancji - w sądach rejonowych i okręgowych Tabl. 2. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w I instancji (w tys.) Wyszczególnienie wpływ Razem 1 296, , , , , , , , ,8 Sądy okręgowe* 104,4 105,0 100,8 97,9 97,8 96,7 95,4 93,8 90,5 rozwody 95,2 97,1 93,8 91,4 91,6 90,9 90,9 89,8 87,0 separacje 9,2 7,9 6,9 6,5 6,2 5,8 5,2 4,6 4,1 Sądy rejonowe 1 191, , , , , , , , ,3 sprawy rodzinne 509,7 567,5 590,5 583,0 607,1 621,9 659,2 648,5 658,3 w tym: o alimenty** 101,0 134,5 142,8 136,0 136,5 131,1 130,2 112,8 105,0 z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich(rns Psych.) 26,9 29,1 29,1 29,6 31,1 32,0 33,6 35,2 35,4 zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu 47,2 47,0 45,2 38,3 39,7 40,2 39,4 34,1 33,8 o przysposobienie 3,3 3,4 3,4 3,4 3,4 3,6 3,7 3,5 3,5 o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej 46,9 49,3 49,2 47,0 41,3 41,4 44,4 42,7 43,0 sprawy nieletnich 682,0 728,9 735,3 732,2 714,9 725,8 747,4 747,9 748,1 załatwienia Razem 1 298, , , , , , , , ,3 Sądy okręgowe* 108,9 105,2 103,1 98,4 96,7 95,2 93,3 92,6 93,0 rozwody 98,3 96,1 95,8 91,8 90,5 89,2 88,8 88,8 89,3 separacje 10,6 9,1 7,4 6,6 6,3 5,9 5,3 4,5 4,2 Sądy rejonowe 1 189, , , , , , , , ,4 sprawy rodzinne 506,7 543,6 582,4 584,0 596,2 623,5 632,5 655,1 647,9 w tym: o alimenty** 101,0 120,5 141,2 136,2 134,6 133,6 123,5 117,8 104,0 z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich(rns Psych.) 26,7 28,7 29,0 29,6 30,6 31,8 32,9 35,0 35,0 zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu 45,9 46,2 45,7 40,1 38,3 41,7 37,6 36,2 33,0 o przysposobienie 3,2 3,4 3,3 3,4 3,3 3,7 3,5 3,6 3,5 o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej 47,1 47,7 48,2 47,1 42,2 41,3 41,8 42,8 42,1 sprawy nieletnich 682,4 727,9 734,3 732,2 714,3 729,0 745,3 753,4 748,4 4

5 Tabl. 2. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w I instancji (w tys.) (dok.) Wyszczególnienie pozostałość Razem 169,7 194,5 201,2 199,8 212,4 209,1 239,8 228,9 236,4 Sądy okręgowe* 48,0 47,9 45,6 45,1 46,2 47,7 49,7 50,8 48,4 rozwody 42,7 43,7 41,9 41,6 42,8 44,8 47,2 48,5 46,3 separacje 5,4 4,2 3,7 3,5 3,4 3,0 2,6 2,4 2,2 Sądy rejonowe 121,7 146,6 155,7 154,7 166,2 161,4 190,2 178,0 188,0 sprawy rodzinne 97,9 121,7 129,9 128,9 139,8 138,2 164,9 158,3 168,6 w tym: o alimenty** 24,2 38,1 39,7 39,5 41,4 38,9 45,7 40,7 41,7 z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich(rns Psych.) 2,3 2,8 2,8 2,9 3,4 3,5 4,2 4,4 4,8 zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu 15,3 16,1 15,6 13,8 15,3 13,8 15,6 13,5 14,3 o przysposobienie 0,9 0,9 1,0 1,1 1,2 1,1 1,2 1,1 1,2 o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej 11,9 13,5 14,5 14,3 13,4 13,6 16,2 16,1 17,0 sprawy nieletnich 23,8 24,8 25,8 25,8 26,4 23,2 25,3 19,7 19,4 * w sądach okręgowych sprawy o rozwód i separację ** orzeczenia oraz o zmianę orzeczeń w zakresie alimentów Liczba spraw rodzinnych w I instancji (rozwody, separacje, sprawy rodzinne i nieletnich) razem w badanym okresie wykazuje tendencję rosnącą. Na przestrzeni ostatnich dziewięciu lat liczba tych spraw zwiększyła się o 201 tys. Zauważalny jest natomiast spadek liczby spraw o rozwód i separację. Łączna liczba tego rodzaju spraw zmniejszyła się z 104,4 tys. w 2007 roku do 91,1 tys. w roku 2015 (spadek o 12,7%). Liczba spraw rodzinnych wpływających do sądów rejonowych zwiększyła się w latach o 148,6 tys., a spraw nieletnich o 66,1 tys. Podobne trendy zauważyć można w liczbie załatwianych spraw. Znacznie większy wzrost nastąpił w liczbie spraw niezałatwionych. Od roku 2007 pozostałość wszystkich badanych spraw zwiększyła się o 66,7 tys. spraw tj. o 39,3%. O ile w sądach okręgowych wartości te pozostawały praktycznie na niezmienionym poziomie, to w sądach rejonowych, a zwłaszcza w sprawach rodzinnych (bez nieletnich) wzrost ten był znaczący o 72,3%. 5

6 liczba spraw w tys. liczba spraw w tys. liczba spraw w tys. Wykres 2. Ewidencja spraw o rozwód i separację w sądach okręgowych w latach wpływ (w tys.) załatwienia (w tys.) pozostałość (w tys.) Wykres 3. Ewidencja spraw rodzinnych (z wył. nieletnich) w sądach rejonowych w latach Wykres 4. Ewidencja spraw nieletnich w sądach rejonowych w latach wpływ (w tys.) pozostałość (w tys.) załatwienia (w tys.) wpływ (w tys.) pozostałość (w tys.) załatwienia (w tys.) 6

7 Tabl. 3. Wskaźniki dot. spraw rodzinnych i nieletnich w I instancji Wyszczególnienie wskaźnik opanowania wpływu 1 Razem 100,1 98,2 99,5 100,1 99,1 100,2 97,9 100,7 99,5 Sądy okręgowe* 104,3 100,1 102,3 100,5 98,9 98,4 97,8 98,7 102,7 rozwody 103,2 99,0 102,1 100,5 98,8 98,1 97,7 98,8 102,7 separacje 115,4 113,9 106,0 100,6 101,1 103,0 100,4 97,4 101,4 Sądy rejonowe 99,8 98,1 99,3 100,1 99,1 100,4 98,0 100,9 99,3 sprawy rodzinne 99,4 95,8 98,6 100,2 98,2 100,3 96,0 101,0 98,4 w tym: o alimenty** 100,1 89,6 98,9 100,1 98,6 101,9 94,8 104,4 99,0 z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich(rns Psych.) 99,1 98,6 99,7 99,9 98,4 99,4 98,0 99,5 98,7 zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu 97,2 98,2 101,1 104,7 96,3 103,8 95,4 106,2 97,4 o przysposobienie 95,9 98,6 97,4 97,8 97,6 102,5 95,8 102,4 99,0 o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej 100,3 96,8 97,9 100,4 102,2 99,6 94,2 100,2 97,9 sprawy nieletnich 10 99,9 99, ,9 100,4 99,7 100,7 100,1 wskaźnik pozostałości (w miesiącach) 2 Razem 1,6 1,7 1,7 1,7 1,8 1,7 1,9 1,8 1,9 Sądy okręgowe* 5,5 5,5 5,4 5,5 5,7 5,9 6,2 6,5 6,4 rozwody 5,4 5,4 5,4 5,5 5,6 5,9 6,2 6,5 6,4 separacje 7,0 6,3 6,3 6,5 6,6 6,2 6,0 6,3 6,3 Sądy rejonowe 1,2 1,4 1,4 1,4 1,5 1,4 1,6 1,5 1,6 sprawy rodzinne 2,3 2,6 2,6 2,7 2,8 2,7 3,0 2,9 3,1 w tym: o alimenty** 2,9 3,4 3,3 3,5 3,6 3,6 4,2 4,3 4,8 z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich(rns Psych.) 1,0 1,1 1,2 1,2 1,3 1,3 1,5 1,5 1,6 zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu 3,9 4,1 4,1 4,3 4,6 4,1 4,7 4,7 5,1 o przysposobienie 3,1 3,2 3,5 3,8 4,1 3,6 4,0 3,9 4,0 o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej 3,0 3,3 3,5 3,7 3,9 3,9 4,4 4,5 4,7 sprawy nieletnich 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 1 Wskaźnik opanowania wpływu jest odniesieniem liczby spraw załatwionych w danym okresie sprawozdawczym lub okresie działania jednostki sprawozdawczej do liczby spraw wpływających 2 Wskaźnik pozostałości (w miesiącach) jest odniesieniem liczby spraw pozostających do załatwienia do przeciętnego miesięcznego wpływu w danym okresie sprawozdawczym lub w okresie działania jednostki sprawozdawczej 7

8 Tabl. 3. Wskaźniki dot. spraw rodzinnych i nieletnich w I instancji (dok.) Wyszczególnienie wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) (w dniach) 3 Razem 47,7 51,6 51,7 51,6 55,1 52,7 59,5 55,6 57,9 Sądy okręgowe* 160,9 166,2 161,4 167,3 174,4 183,0 194,3 200,3 189,9 rozwody 158,4 166,0 159,6 165,2 172,6 183,1 193,9 199,6 189,2 separacje 185,2 168,4 182,1 197,2 197,2 182,0 182,5 195,6 187,8 Sądy rejonowe 37,4 42,1 43,2 42,9 46,3 43,6 50,4 46,1 49,1 sprawy rodzinne 70,5 81,7 81,4 80,6 85,6 80,9 95,2 88,2 95,0 w tym: o alimenty** 87,3 115,3 102,6 105,9 112,4 106,4 135,0 126,1 146,5 z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich(rns 32,1 35,2 35,7 35,3 4 40,6 46,5 45,7 50,6 Psych.) zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu 121,7 127,7 124,8 125,8 145,9 120,6 151,1 135,7 158,9 o przysposobienie 97,8 98,4 109,2 116,8 126,3 106,1 127,2 115,3 123,2 o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej 92,2 103,2 110,1 111,1 116,4 120,4 141,3 137,2 147,2 sprawy nieletnich 12,7 12,5 12,8 12,9 13,5 11,6 12,4 9,6 9,4 * w sądach okręgowych sprawy o rozwód i separację ** orzeczenia oraz o zmianę orzeczeń w zakresie alimentów Wskaźnik opanowania wpływu informuje jaki odsetek spraw, które wpłynęły do sądu został załatwiony w danym okresie statystycznym. Z zaprezentowanych powyżej danych wynika, że w latach wskaźnik ten oscylował wokół wartości 100 (tyle samo spraw załatwionych co wpłynęło) jednakże nie można zauważyć stałej tendencji w przyjmowanych wartościach. W latach 2007, 2010, 2012, i 2014 wpływ spraw rodzinnych był opanowany, a w pozostałych - nie. Wskaźnik pozostałości oraz wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) bada relację pomiędzy sprawami niezałatwionymi, a wpływem i załatwieniem spraw. Oba te wskaźniki wykazują lekką tendencję wzrostową, co jest zjawiskiem negatywnym. Pierwszy z nich wzrósł z 1,6 w 2007 roku do 1,9 w roku 2015, a drugi odpowiednio z 47,7 do 57,9. 3 Wskaźnik czasu trwania postępowania (według metodologii CEPEJ) (w dniach) - jest odniesieniem liczby spraw pozostających do załatwienia na następny okres statystyczny do przeciętnego załatwienia spraw w danym okresie statystycznym 8

9 wskaźnik pozostałości (w mies.) wskaźnik pozostałości (w mies.) wskaźnik pozostałości (w mies.) Wykres 5. Wskaźniki dot. spraw o rozwód i separację w sądach okręgowych w latach , , ,0 50 2,0 0 wskaźnik opanowania wpływu wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) wskaźnik pozostałości Wykres 6. Wskaźniki dot. spraw rodzinnych (z wył. nieletnich) w sądach rejonowych w latach Wykres 7. Wskaźniki dot. spraw nieletnich w sądach rejonowych w latach ,0 12 1, , , ,0 2 2 wskaźnik opanowania wpływu wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) wskaźnik pozostałości wskaźnik opanowania wpływu wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) wskaźnik pozostałości 9

10 3. Sposób załatwienia wybranych spraw rodzinnych I instancji w sądach okręgowych i rejonowych w 2015 roku Tabl. 4. Rodzaje załatwień wybranych spraw rodzinnych (z wyłączeniem nieletnich). Załatwiono Wyszczególnienie razem uwzględniono w całości lub części oddalono zwrócono odrzucono umorzono inne załatwienia Sprawy o rozwód Sprawy o separację Sprawy o alimenty *) Sprawy z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich Sprawy dot. ustalenia obowiązku leczenia odwykowego Sprawy o przysposobienie Sprawy o pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej *) orzeczenia oraz zmiany orzeczeń w zakresie alimentów Wykres 8. Rodzaje załatwień spraw o rozwód w I inst. w 2015 r. Wykres 9. Rodzaje załatwień spraw o separację w I inst. w 2015 r. uwzględniono w całości lub części oddalono zwrócono odrzucono umorzono inne załatwienia uwzględniono w całości lub części oddalono zwrócono odrzucono umorzono inne załatwienia 10

11 Wykres 10. Rodzaje załatwień spraw o alimenty w I inst. w 2015 r. Wykres 11. Rodzaje załatwień spraw z ust. o ochr. zdrowia psychiczn. osób pełnoletn. w I inst. w 2015 r. uwzględniono w całości lub części oddalono zwrócono odrzucono umorzono inne załatwienia uwzględniono w całości lub części oddalono zwrócono odrzucono umorzono inne załatwienia Niemal we wszystkich zaprezentowanych rodzajach spraw rodzinnych zdecydowanie najczęstszym rodzajem załatwienia w 2015 roku jest uwzględnienie w całości lub w części. W sprawach o rozwód stanowią one 77,0% wszystkich załatwień, w sprawach o separację 60,6%, o alimenty 38,6%, a z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osób pełnoletnich 51,2%. Drugim, najczęstszym sposobem załatwienia tego rodzaju spraw było umorzenie, przy czym dla spraw o alimenty stanowiło aż 39,5%. Najrzadziej stosowanym rozstrzygnięciem jest odrzucenie pozwu. Udział tego rodzaju załatwienia w żadnej kategorii nie przekracza 1%. 11

12 liczba spraw w tys. liczba spraw w tys. 4. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w II instancji Tabl. 5. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w II instancji Wyszczególnienie wpływ Razem Sądy apelacyjne Sądy okręgowe załatwienia Razem Sądy apelacyjne Sądy okręgowe pozostałość Razem Sądy apelacyjne Sądy okręgowe wskaźnik opanowania wpływu Razem 96,7 96,2 94,8 96,9 95,4 94,9 96,9 94,5 96,4 Sądy apelacyjne 103,0 97,5 96,9 98,6 97,8 97,0 93,4 91,9 93,3 Sądy okręgowe 94,0 95,7 94,0 96,2 94,4 94,0 98,3 95,6 97,8 wskaźnik pozostałości (w mies.) Razem 1,0 1,0 1,1 1,1 1,2 1,5 1,9 2,3 2,5 Sądy apelacyjne 1,2 0,9 1,1 1,1 1,1 1,4 2,1 2,8 3,4 Sądy okręgowe 1,0 1,0 1,1 1,1 1,3 1,6 1,9 2,1 2,1 wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) (w dniach) Razem 32,9 31,3 36,4 34,5 39,7 48,9 60,7 73,5 78,3 Sądy apelacyjne 34,4 28,3 35,3 33,4 34,0 44,4 67,8 92,4 110,9 Sądy okręgowe 32,3 32,6 36,8 34,9 42,1 51,0 58,1 66,1 65, Wykres 12. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w sądach apelacyjnych w latach Wykres 13. Ewidencja spraw rodzinnych i nieletnich w II instancji w sądach okręgowych w latach wpływ załatwienia pozostałość wpływ załatwienia pozostałość 12

13 wskaźnik pozostałości (w mies.) wskaźnik pozostałości (w mies.) Wykres 14. Wskaźniki dot. spraw rodzinnych i nieletnich w sądach apelacyjnych w latach Wykres 15. Wskaźniki dot. spraw rodzinnych i nieletnich w II instancji w sądach okręgowych w latach ,0 12 3, , ,0 6 2, ,0 1,0 2 2 wskaźnik opanowania wpływu wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) wskaźnik pozostałości wskaźnik opanowania wpływu wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) wskaźnik pozostałości Rocznie do sądów okręgowych i apelacyjnych wpływa ok. 30 tys. spraw rodzinnych odwoławczych, z tym że liczba ta systematycznie wzrasta. W roku 2007 było to 22,9 tys., a w roku 2015 już 36,4 tys. spraw (wzrost o 58,8%). Począwszy od roku 2011 zauważyć można znaczny wzrost liczby spraw niezałatwionych. O ile od roku 2007 do 2010 wzrost pozostałości kształtował się na poziomie ok. 30% to w latach wzrósł on prawie trzykrotnie (ok. 290%). Zjawisko to miało z kolei wpływ na znaczące pogorszenie się wskaźników związanych z pozostałością, co ukazane zostało w powyższej tabeli i na wykresach. 13

14 5. Obsada wydziałów rodzinnych i nieletnich w sądach rejonowych Tabl. 5. Obsada wydziałów rodzinnych i nieletnich (liczba obsadzonych etatów na ostatni dzień okresu statystycznego) oraz obciążenie sędziego załatwieniem w latach Wyszczególnienie Sędziowie 1 005, ,4 998,4 Referendarze 1,4 2,0 3,8 Urzędnicy 1 911, , ,9 Asystenci sędziów 207,0 212,2 218,1 Załatwienie spraw Obciążenie sędziego 741,2 747,9 749,6 Wykres 16. Obsada wydziałów rodzinnych i nieletnich w sądach rejonowych w latach Wykres 17. Obciażenie sędziego rodzinnego w sądach rejonowych w latach Sędziowie Referendarze Urzędnicy Asystenci sędziów Liczba obsadzonych etatów sędziowskich w wydziałach rodzinnych i nieletnich nieznacznie spadła od roku 2013 z 1005,5 do 998,4 etatów. Przy jednoczesnym, niewielkim wzroście załatwionych przez tych sędziów spraw, obciążenie wzrosło z 741,2 sprawy na sędziego w 2013 do 749,6 sprawy w 2015 roku. Liczba referendarzy wzrosła o 2,4 etatu, urzędników spadła o 11,1 etatu, a asystentów sędziów wzrosła o 11,1 etatu. 14

15 6. Podsumowanie 1. W latach wpływ spraw rodzinnych, w tym nieletnich stanowił około 10% wszystkich spraw, które wpłynęły do sądów powszechnych pierwszej i drugiej instancji. I instancja: 2. Wskaźnik opanowania wpływu oscylował wokół wartości 100, czyli załatwiano tyle spraw ile wpłynęło, co niekoniecznie jest pozytywnym zjawiskiem, ponieważ liczba spraw niezałatwionych w badanym okresie nie zmniejszyła się, a wręcz wzrosła. 3. Wskaźnik pozostałości wykazał niewielką tendencję wzrostową z 1,6 miesiąca w 2007 do 1,9 miesiąca w 2015 roku. 4. Wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) wyniósł w roku 2015 o 10 dni dłużej niż w roku 2007 (odpowiednio 57,9 dnia i 47,7 dnia). II instancja: 5. Wskaźnik opanowania wpływu w całym badanym okresie wynosił poniżej 100, co oznacza, że w żadnym roku wpływ nie został opanowany. 6. Wskaźnik pozostałości wzrósł znacznie z 1 miesiąca w 2007 roku do 2,5 miesiąca w roku Wskaźnik czasu trwania postępowania (CEPEJ) wzrósł o 45,4 dnia (z 32,9 do 78,3). Opracowanie: Robert Bieługa gł. specjalista Agnieszka Proczek st. specjalista NACZELNIK WYDZIAŁU STATYSTYCZNEJ INFORMACJI ZARZĄDCZEJ /-/ Justyna Kowalczyk WYDZIAŁ STATYSTYCZNEJ INFORMACJI ZARZĄDCZEJ DEPARTAMENT STRATEGII I FUNDUSZY EUROPEJSKICH 15