KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Transkrypt

1 KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia KOM(2006) 16 wersja ostateczna 2006/0006 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (przedstawiony przez Komisję) PL PL

2 1) KONTEKST WNIOSKU Podstawa i cele wniosku W art. 89 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. przewidziano, że późniejsze rozporządzenie ustanowi procedurę wprowadzenia w życie niniejszego rozporządzenia. Kontekst ogólny Zasady koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego wpisują się w zagadnienia swobodnego przepływu osób i powinny przyczyniać się do poprawy poziomu życia i warunków zatrudnienia obywateli europejskich przemieszczających się wewnątrz UE. Koordynacja jest obecnie zapewniona poprzez rozporządzenie (EWG) nr 1408/71 i jego rozporządzenie wykonawcze (EWG) nr 574/72. Rozporządzenie (WE) nr 883/2004 ma zastąpić rozporządzenie (EWG) nr 1408/71. Jednakże stosowanie nowych zasad koordynacji zawartych w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 będzie mogło mieć miejsce dopiero wtedy, gdy odpowiednie rozporządzenie wykonawcze zostanie przyjęte, zastępując rozporządzenie (EWG) nr 574/72. W kwestii formy, system prawodawczy będący przedmiotem wniosku odpowiada systemowi obecnie istniejącemu. W zakresie treści, celem jest unowocześnienie i uproszczenie istniejących zasad. Obowiązujące przepisy w dziedzinie, której dotyczy wniosek Rozporządzenie (EWG) nr 574/72 w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 ostatnio zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 647/2005 z dnia 13 kwietnia 2005 r., Dz.U. L 117 z dnia 4 maja 2005 r. Podobieństwo : zarówno rozporządzenie (EWG) nr 574/72 jak i niniejszy wniosek mają na celu wykonanie rozporządzenia koordynującego systemy zabezpieczenia społecznego Różnica : celem wniosku jest uproszczenie i unowocześnienie przepisów rozporządzenia (EWG) nr 574/72 w szczególności poprzez wzmocnienie współpracy między instytucjami zabezpieczenia społecznego i poprzez ulepszenie metod wymiany danych między instytucjami zabezpieczenia społecznego. Spójność z innymi politykami i celami Unii Nie dotyczy 2) KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENA WPŁYWU Konsultacje z zainteresowanymi stronami Metody konsultacji, główne sektory objęte konsultacjami i ogólny profil respondentów Wniosek dotyczący rozporządzenia wykonawczego ma przede wszystkim za cel konkretne zdefiniowanie procedur niezbędnych do wykonania zasad rozporządzenia podstawowego dla użytkowników rozporządzenia, obywateli i instytucji zabezpieczenia społecznego Państw Członkowskich. Dla przykładu w dziedzinie świadczeń z tytułu starości, należy określić jakie kroki ma przedsięwziąć osoba ubezpieczona, aby zwrócić PL 2 PL

3 się z wnioskiem o ustalenie wysokości świadczenia, w której instytucji ma ona złożyć swój wniosek, jeżeli pracowała w wielu Państwach Członkowskich, w jaki sposób instytucje będą wymieniać się informacjami między sobą, aby uwzględnić całkowitą karierę zawodową osoby zainteresowanej oraz w jaki sposób będą wyliczać należne świadczenie, każda w dotyczącym ją zakresie. Aby opracować konkretne propozycje dotyczące najskuteczniejszego zorganizowania codziennej współpracy między instytucjami na korzyść beneficjentów rozporządzenia (WE) nr 883/2004, odbyło się wiele konsultacji ekspertów w dziedzinie zabezpieczenia społecznego w Państwach Członkowskich. Ich celem było przede wszystkim poszukiwanie wiedzy fachowej na najbardziej odpowiednim poziomie, a w szczególności na poziomie instytucji zabezpieczenia społecznego. W tym celu stworzono kilka grup roboczych, odpowiednio do poszczególnych elementów ryzyka objętych systemami zabezpieczenia społecznego: choroba, wypadki przy pracy, choroby zawodowe, inwalidztwo, starość, bezrobocie, świadczenia rodzinne. Ponadto służby Komisji pełniące funkcje sekretariatu Komisji Administracyjnej do spraw zabezpieczenia społecznego pracowników migrujących (CASSTM) oraz Komisji Technicznej i Komisji Obrachunkowej w ramach CASSTM, są w ścisłym i stałym kontakcie z ekspertami wyznaczonymi przez Państwa Członkowskie w zakresie stosowania zasad koordynacji. Streszczenie odpowiedzi oraz sposób, w jaki były one uwzględniane Grupy robocze ekspertów zostały zwołane. Grupa horyzontalna, odpowiedzialna w szczególności za opracowanie wniosków w zakresie struktury i ogólnego brzmienia rozporządzenia wykonawczego złożyła nieformalne sprawozdanie zbiorcze, zawierające pewne kierunki działania. Kierunki te zostały przyjęte w dużej większości w treści wniosku. Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy fachowej Dziedziny nauki i wiedzy specjalistycznej, których dotyczy wniosek Zabezpieczenie społeczne Zastosowana metodologia Grupy robocze składające się z ekspertów w dziedzinie zabezpieczenia społecznego w poszczególnych działach: choroba, wypadki przy pracy, choroby zawodowe, inwalidztwo, starość, bezrobocie, świadczenia rodzinne. Główne organizacje/eksperci, z którymi się skonsultowano Odbyło się wiele konsultacji z ekspertami w dziedzinie zabezpieczenia społecznego w Państwach Członkowskich. Ich celem było przede wszystkim poszukiwanie wiedzy fachowej na najbardziej odpowiednim poziomie, a w szczególności na poziomie instytucji zabezpieczenia społecznego. W tym celu stworzono kilka grup roboczych, odpowiednio do poszczególnych elementów ryzyka objętych systemami zabezpieczenia społecznego: choroba, wypadki przy pracy, choroby zawodowe, inwalidztwo, starość, bezrobocie, świadczenia rodzinne. PL 3 PL

4 Streszczenie otrzymanych i wykorzystanych opinii Nie zostały zasygnalizowane żadne potencjalnie poważne zagrożenia, które mogłyby mieć nieodwracalne skutki. Konieczność uproszczenia procedur dla użytkowników rozporządzenia, instytucji zabezpieczenia społecznego, właściwych organów, pracodawców i osób ubezpieczonych, pracowników najemnych i osób wykonujących działalności na własnych rachunek oraz wyjaśnienia praw i obowiązków tych poszczególnych stron w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Środki wykorzystane do publicznego udostępnienia ekspertyz Biorąc pod uwagę poziom techniczności zagadnienia oraz nieformalny charakter otrzymanych ekspertyz sprawozdania nie będą udostępnianie publicznie Ocena wpływu Rozporządzenie wykonawcze jest elementem, które pozwoli korzystać obywatelom z postępów przewidzianych w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004. Trzeba będzie poczekać aż system prawny składający się z rozporządzenia podstawowego i jego rozporządzenia wykonawczego zostanie przyjęty, żeby unowocześnione przepisy mogły przyczynić się do unowocześnienia, uproszczenia i poprawy praw obywateli. Obecnie obowiązujące rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 oraz 574/72 zostaną zatem zastąpione rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 i jego rozporządzeniem wykonawczym. Instrumenty te nie powinny mieć szczególnego negatywnego wpływu w porównaniu z obecną sytuacją w zakresie obciążenia pracą i kosztami instytucji zabezpieczenia społecznego, organów administracji, pracowników lub pracodawców. Przeciwnie, celem tych nowych przepisów jest poprawa funkcjonowania koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i uproszczenie procedur na korzyść wszystkich użytkowników rozporządzenia, ich przyjęcie jest zatem dla nich korzystne w porównaniu z przepisami obecnie stosowanymi. Na tym etapie trudno byłoby wzrost wydajności które będą skutkiem nowych przepisów dla instytucji zabezpieczenia społecznego, pracodawców, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw oraz dla osób ubezpieczonych, pracowników najemnych oraz osób wykonujących działalność na własny rachunek. Proponowane środki mają na celu poprawę jakości usług świadczonych dla obywateli Przewidując środki służące skróceniu czasu oczekiwania na wyliczenie i wypłatę emerytury osób, które pracowały w kilku Państwach Członkowskich, niniejszy wniosek przyczynia się do poprawy warunków swobodnego przepływu osób w Unii. Ponadto, wymienione propozycje wpisują się w ramy e-administracji, ponieważ stosowanie środków elektronicznych do wymiany informacji między instytucjami zabezpieczenia społecznego ma istotne znaczenie dla przyspieszenia procedur. Znaczenie stosowania narzędzi elektronicznych w celu wymiany danych między instytucjami jest zresztą uznane przez wszystkie Państwa Członkowskie w kontekście ostatnio przyjętego przez CASSTM planu działania. 3) ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU PL 4 PL

5 Krótki opis proponowanych działań Celem wniosku dotyczącego rozporządzenia wykonawczego do rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego jest dokończenie procesu unowocześnienia i uproszczenia aktualnie obowiązujących przepisów: rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 oraz jego rozporządzenia wykonawczego (EWG) nr 574/72. Akt ten jest istotnym elementem przyczyniającym się do swobodnego przepływu osób w Unii. Celem rozporządzenia jest zdefiniowanie procedur konkretnego wprowadzenia w życie przepisów rozporządzenia (WE) nr 883/2004 dla wszystkich zainteresowanych podmiotów: osób ubezpieczonych, instytucji zabezpieczenia społecznego i właściwych organów w Państwach Członkowskich. Wniosek uzupełnia proces unowocześniania, którego dokonano w ramach rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i dąży do poprawy obecnie stosowanych procedur poprzez ich uproszczenie oraz sprecyzowanie przepisów istniejących w wielu dziedzinach. Z tego względu, w ramach procedur, które należy zastosować, celem wniosku jest jaśniejsza prezentacja praw i obowiązków poszczególnych stron. Niniejszy wniosek ma również jako cel wyciągnięcie wszystkich konsekwencji z pogłębiania się współpracy pomiędzy poszczególnymi stronami, o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004. Ponieważ rozporządzenie (WE) nr 883/2004 dotyczy obecnie wszystkich obywateli europejskich - obejmuje ono również osoby nieaktywne zawodowo - konieczne jest unowocześnienie sposobów i procedur współpracy między instytucjami zabezpieczenia społecznego Państw Członkowskich, Konkretnie rzecz ujmując chodzi o ułatwienie procedur dla osób ubezpieczonych i przyspieszenie terminu oczekiwania na odpowiedź oraz rozpatrywania sytuacji transgranicznych przez instytucje w poszczególnych działach zabezpieczenia społecznego: choroba, wypadki przy pracy, choroby zawodowe, inwalidztwo, emerytura, bezrobocie, świadczenia rodzinne. Cel ten zakłada, że szczególny nacisk zostanie położony na stosowanie nowoczesnych metod wymiany informacji. Elektroniczna wymiana danych między instytucjami wydaje się konieczna, aby ułatwić przekazywanie informacji potrzebnych do funkcjonowania koordynacji i w szczególności do określenia i wyliczenia praw osób ubezpieczonych. Podstawa prawna Artykuły: 42 i 308 TWE. Zasada pomocniczości Zasada pomocniczości ma zastosowanie o ile wniosek nie dotyczy dziedziny wchodzącej w wyłączny zakres kompetencji Wspólnoty. Cele wniosku nie mogą zostać zrealizowane w sposób wystarczający poprzez działania PL 5 PL

6 Państw Członkowskich z następujących względów: Przewidywany cel, czyli przyjęcie zasad wykonywania w celu zapewnienia środków koordynacji zabezpieczenia społecznego, nie może być zrealizowany w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, jak to zostało wyraźnie podkreślone w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 (motyw 45). Zgodnie bowiem z artykułem 42 Traktatu WE, w dziedzinie zabezpieczenia społecznego Rada przyjmuje środki niezbędne w celu zapewnienia swobodnego przepływu pracowników. Postanowienia te przyjęły formę rozporządzenia w sprawie koordynacji, którego zakres zastosowania został stopniowo rozszerzony na osoby prowadzące działalność na własny rachunek, studentów, osoby na emeryturze, urzędników służby cywilnej i obecnie na wszystkie osoby ubezpieczone. Rozporządzenie to ze swej natury ma wyłącznie na celu określenie niezbędnych środków dla osób objętych ubezpieczeniem będących w podróży, w trakcie pobytu lub zamieszkania w innym Państwie Członkowskim, bez utraty prawa do zabezpieczenia społecznego. Aby zapewnić zachowanie praw, rozporządzenie przewiduje rozmaite sposoby, które odpowiadają szczególnym potrzebom w poszczególnych działach zabezpieczenia społecznego Zawiera jednak zasady ogólne, które umożliwiają funkcjonowanie koordynacji. Do tych zasad wliczają się jedność prawodawstwa wykonawczego, integracja faktów oraz równość traktowania. Państwa Członkowskie są zobowiązane do przestrzegania tych zasad, są jednak jedynymi właściwymi w zakresie zdefiniowania, zorganizowania i finansowania własnego krajowego systemu zabezpieczenia społecznego. W przypadku sytuacji transgranicznych, żadne Państwo nie może działać samodzielnie. Istniejące umowy dwustronne zostały zastąpione rozporządzeniem w sprawie koordynacji, które umożliwiło uproszczenie i równe traktowanie osób ubezpieczonych zgodnie z każdym stosowanym krajowym ustawodawstwem zabezpieczenia społecznego. Cele wniosku mogą zostać lepiej zrealizowane poprzez działanie na szczeblu wspólnotowym z następujących względów: Koordynacja krajowych systemów zabezpieczenia społecznego ma sens tylko na poziomie Wspólnoty: jej podstawa i uzasadnienie wynikają z zasady swobodnego przepływu ludzi w Unii. Przepisy te dotyczą każdego obywatela europejskiego, przemieszczającego się wewnątrz Unii, z dowolnego powodu. Państwa Członkowskie posiadają wyłączne kompetencje w zakresie określenia, zorganizowania i finansowania własnych krajowych systemów zabezpieczenia społecznego. Wniosek jest zatem zgodny z zasadą pomocniczości. Zasada proporcjonalności Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności z następujących względów: PL 6 PL

7 Państwa Członkowskie, właściwe organy i instytucje zabezpieczenia społecznego są jedynymi odpowiedzialnymi za zorganizowanie i finansowanie własnego krajowego systemu zabezpieczenia społecznego. Poprawa procedur i wyjaśnienie praw i obowiązków poszczególnych zaangażowanych stron mogą przyczynić się do oszczędności w zakresie kosztów przetwarzania administracyjnego (zwrot wierzytelności między instytucjami zabezpieczenia społecznego) i skutecznej odpowiedzi na potrzeby obywateli (poprawa terminów zwrotów lub płatności świadczeń). Wzmocnienie współpracy między instytucjami jest istotnym czynnikiem walki przeciwko oszustwom i nadużyciom. Wybór instrumentów Proponowany instrument: rozporządzenie. Inne instrumenty byłyby nieadekwatne z następujących względów. Unowocześnienie istniejącego instrumentu prawnego, czyli rozporządzenia (EWG) nr 574/72, będącego rozporządzeniem wykonawczym do rozporządzenia (EWG) nr 1408/71, które zostanie zastąpione rozporządzeniem, (WE) nr 883/2004. Dla przypomnienia, rozporządzenie (EWG) nr 1408/71 jest rozporządzeniem w sprawie koordynacji a nie rozporządzeniem w sprawie harmonizacji, ponieważ Państwa Członkowskie są jedynymi właściwymi w zakresie zorganizowania i finansowania własnego systemu zabezpieczenia społecznego. Wybór rozporządzenia w sprawie koordynacji, aby zachować prawa do zabezpieczenia społecznego osób ubezpieczonych, którzy korzystają z gwarantowanego Traktatem prawa do swobodnego przepływu osób, jest proporcjonalne do oczekiwanego celu, określonego przez prawodawcę w artykule 42 Traktatu. 4) KONSEKWENCJE DLA BUDŻETU Wniosek nie powoduje żadnych konsekwencji finansowych dla budżetu Wspólnoty. 5) INFORMACJE DODATKOWE Symulacja, faza pilotażowa i okres przejściowy Wniosek był lub będzie objęty okresem przejściowym. Uproszczenie Wniosek wprowadza uproszczenie ram prawnych, uproszczenie procedur administracyjnych mających zastosowanie do władz publicznych (krajowych lub europejskich), uproszczenie procedur administracyjnych dotyczących organów i osób fizycznych. Odciążenie wniosku, anulowanie załączników. Wykorzystanie metody elektronicznej wymiany danych i praca na dokumentach elektronicznych, aby ułatwić tę wymianę. PL 7 PL

8 Wzmocnienie współpracy między instytucjami zabezpieczenia społecznego, aby unikać zbytniego obciążenia osób ubezpieczonych procedurami. Wyjaśnienie roli poszczególnych stron. Europejski Obszar Gospodarczy Niniejszy projekt aktu prawnego podlega dziedzinie objętej Porozumieniem EOG. Jego zakres powinien zatem zostać rozszerzony na Europejski Obszar Gospodarczy. Szczegółowe wyjaśnienie wniosku, w podziale na rozdziały lub artykuły Wniosek dotyczący rozporządzenia wykonawczego ma układ zgodny ze strukturą rozporządzenia (WE) nr 883/2004, tytuł I: Przepisy ogólne, tytuł II: określenie właściwego prawodawstwa : następnie tytuł III który zawiera przepisy szczególne dotyczące różnych kategorii świadczeń: świadczenia z tytułu choroby, macierzyństwa i równoważne świadczenia dla ojca, świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej; świadczenia z tytułu śmierci; świadczenia z tytułu inwalidztwa, starości i dla osób pozostałych przy życiu; świadczenia z tytułu bezrobocia; świadczenia rodzinne; tytuł IV Przepisy finansowe ; tytuł V Przepisy różne, przejściowe i końcowe. Niniejsze rozporządzenie wykonawcze pozwoli na wejście w życie rozporządzenia (WE) nr 883/2004. Biorąc jednak pod uwagę konieczność poinformowania wszystkich stron objętych niniejszym rozporządzeniem i uniknięcia trudności w szczególności w zakresie ustalenia rachunków między instytucjami, przewiduje się okres trwający co najmniej sześć miesięcy na wejście w życie nowych przepisów w sprawie koordynacji wspólnotowej systemów zabezpieczenia społecznego. PL 8 PL

9 2006/0006 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Tekst mający znaczenie dla EOG i Szwajcarii) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 42 i 308, uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 883/ Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 2, w szczególności jego art. 89, uwzględniając wniosek Komisji 3, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 4, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu 5, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Rozporządzenie (WE) nr 883/2004 unowocześnia zasady koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego Państw Członkowskich poprzez określenie niezbędnych środków i procedur wprowadzenia w życie i mając wzgląd na ich uproszczenie na korzyść wszystkich zainteresowanych podmiotów. Należy ustanowić szczegółowe zasady wykonania. (2) Zorganizowanie skuteczniejszej i ściślejszej współpracy między instytucjami zabezpieczenia społecznego jest istotnym czynnikiem, aby osoby objęte rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 mogły korzystać ze swoich praw w najlepszych możliwych terminach i warunkach. (3) Stosowanie środków elektronicznych jest dostosowane do szybkiej i rzetelnej wymiany danych między instytucjami Państw Członkowskich. Elektroniczne przetwarzanie tych danych wpłynie korzystnie na przyspieszenie procedur Rozporządzenie Parlamentu i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Dz.U. L 166 z dnia , sprostowanie Dz.U. L 200 z dnia Dz.U. L 166 z , str. 1, sprostowanie w Dz.U. L 200 z , str. 1. Dz.U. [ ] z [ ], str. [ ]. Dz.U. [ ] z [ ], str. [ ]. Dz.U. [ ] z [ ], str. [ ]. PL 9 PL

10 dotyczących zainteresowanych osób. Powinny one ponadto korzystać ze wszystkich dostępnych gwarancji przewidzianych w przepisach wspólnotowych dotyczących ochrony osób fizycznych w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych i do swobodnego przepływu tych danych. (4) Udostępnienie danych teleadresowych, również elektronicznych, poszczególnych organów Państw Członkowskich mogących uczestniczyć w wykonaniu rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w formie umożliwiającej ich aktualizację w czasie rzeczywistym ułatwi wymiany między instytucjami Państw Członkowskich. Podejście takie, podkreślające istotność informacji czysto faktograficznych oraz kwestię ich natychmiastowej dostępności dla obywateli stanowi ważne uproszczenie, które zostaje wprowadzone niniejszym rozporządzeniem. (5) Wzmocnienie niektórych procedur przyniesie użytkownikom rozporządzenia (WE) nr 883/2004 więcej bezpieczeństwa prawnego i przejrzystości. W szczególności ustalenie wspólnych terminów na wykonanie niektórych obowiązków lub zakończenie niektórych etapów administracyjnych przyczyni się do wyjaśnienia i nadania odpowiedniej struktury relacjom między osobami ubezpieczonymi i instytucjami. (6) Państwa Członkowskie, ich właściwe organy lub instytucje zabezpieczenia społecznego powinny mieć możliwość ustanowienia między sobą uproszczonych procedur i uzgodnień administracyjnych, które uznają za bardziej skuteczne i bardziej dostosowane w kontekście własnego systemu zabezpieczenia społecznego. Jednakże takie uzgodnienia nie mogą wpływać na prawa osób objętych rozporządzeniem (WE) nr 883/2004. (7) Złożoność właściwa dla dziedziny zabezpieczenia społecznego sprawia, iż potrzebny jest szczególny wysiłek ze strony wszystkich instytucji Państw Członkowskich na rzecz osób ubezpieczonych, aby nie narażać na szkodę zainteresowanych osób, które nie przekazały swoich wniosków lub niektórych informacji instytucji uprawnionej do przetwarzania wniosku zgodnie z zasadami i procedurami przewidzianymi w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 i w niniejszym rozporządzeniu. (8) W celu określenia właściwiej instytucji, czyli tej, której ustawodawstwo stosuje się lub tej, na którą przypada płatność niektórych świadczeń, potrzebna jest analiza obiektywnej sytuacji osoby ubezpieczonej i jej członków rodziny przez instytucje kilku Państw Członkowskich. Aby zapewnić ochronę osoby zainteresowanej w czasie trwania tych koniecznych wymian między instytucjami, należy przewidzieć jej tymczasowe przypisanie do jednego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego. (9) Celem wielu środków i procedur przewidzianych niniejszym rozporządzeniem jest większa przejrzystość kryteriów, które instytucje Państw Członkowskich stosują w ramach rozporządzenia (WE) nr 883/2004. To uszczegółowienie wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, decyzji Komisji Administracyjnej oraz z ponadtrzydziestoletniego doświadczenia w stosowaniu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w ramach podstawowych wolności przewidzianych w Traktacie. PL 10 PL

11 (10) Rozszerzenie zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 na wszystkie osoby ubezpieczone, włącznie z osobami nieaktywnymi, wymaga pewnych szczególnych zasad i procedur dla tych osób, w szczególności w celu określenia właściwego ustawodawstwa, aby uwzględnić okresy poświęcone na wychowywanie dzieci przez osoby, które nigdy nie wykonywały pracy zawodowej ani nie prowadziły działalności na własny rachunek w poszczególnych Państwach Członkowskich, w których zamieszkiwały. (11) Niektóre procedury powinny ponadto odzwierciedlać konieczność zrównoważonego rozmieszczenia obciążeń między Państwa Członkowskie. W szczególności w zakresie działu chorobowego, procedury te powinny uwzględniać z jednej strony sytuację Państw Członkowskich, które ponoszą koszty przyjęcia osób ubezpieczonych poprzez udostępnienie im systemu zdrowotnego oraz z drugiej strony, Państw Członkowskich, których instytucje ponoszą koszty świadczeń rzeczowych otrzymanych przez osoby objęte ich ubezpieczeniem w innym Państwie Członkowskim niż Państwo, w którym te osoby zamieszkują. (12) W szczególnych ramach rozporządzenia (WE) nr 883/2004 należy wyjaśnić warunki ponoszenia kosztów świadczeń rzeczowych w przypadku choroby w ramach planowanych świadczeń zdrowotnych, czyli świadczeń, z których dana osoba korzysta w innym Państwie Członkowskim niż państwo, w którym jest ubezpieczona lub w którym zamieszkuje. Obowiązki osoby ubezpieczonej dotyczące wcześniejszego złożenia wniosku są sprecyzowane jak i obowiązki instytucji względem pacjenta w zakresie warunków udzielenia zgody. Należy również określić konsekwencje dotyczące ponoszenia kosztów finansowych za świadczenia zdrowotne otrzymane w innym Państwie Członkowskim na podstawie udzielonej zgody. (13) Aby zachować zaufanie w zakresie wymiany danych i odpowiedzieć na konieczność skutecznego zarządzania wymaganego od systemów zabezpieczenia społecznego Państw Członkowskich, koniecznym wydaje się wprowadzenie bardziej restrykcyjnych procedur w celu skrócenia terminów płatności wierzytelności między instytucjami Państw Członkowskich. Należy więc wzmocnić procedury dotyczące przetwarzania wierzytelności w kontekście świadczeń z tytułu choroby i bezrobocia. (14) Ponieważ systemy zabezpieczenia społecznego objęte rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 opierają się na idei solidarności wszystkich osób ubezpieczonych, należy przewidzieć mechanizmy służące skuteczniejszemu dochodzeniu wierzytelności związanych ze świadczeniami nienależnymi lub niezapłaconymi przez te osoby. Procedury wzajemnej pomocy między instytucjami powinny zostać określone w oparciu o przepisy przewidziane w dyrektywie Rady 76/308/EWG 6 z dnia 15 marca 1976 r w sprawie wzajemnej pomocy przy dochodzenia należności dotyczących niektórych składek, opłat, podatków i innych obciążeń. (15) Informowanie osób ubezpieczonych na temat ich praw i obowiązków jest istotnym elementem relacji opartej na zaufaniu z właściwymi organami i instytucjami Państw Członkowskich. 6 Dz.U. L 73 z , str. 18. Rozporządzenie ostatnio zmienione dyrektywą Rady 2001/44/WE z dnia 15 czerwca 2001 r. Dz. U. L 175 z dnia , str.7 PL 11 PL

12 (16) Ponieważ cel proponowanych działań, a mianowicie przyjęcie środków w sprawie koordynacji, których celem jest rzeczywiste zapewnienie swobodnego przepływu osób, nie może być w wystarczającym stopniu osiągnięty przez Państwa Członkowskie i działając w ten sposób może, ze względu na zakres i wyniki przewidywanych działań, zostać lepiej osiągnięty na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5. traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wychodzi poza to, co jest niezbędne dla osiągnięcia tych celów. (17) Niniejsze rozporządzenie zastępuje rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych osób prowadzących działalność na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie 7. PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: TYTUŁ I - PRZEPISY OGÓLNE Rozdział I - Definicje Artykuł 1 Definicje 1. Do celów niniejszego rozporządzenia, stosuje się definicje rozporządzenia (WE) nr 883/ Poza definicjami, o których mowa w ust. 1: a) punkt dostępu oznacza organ wyznaczony przez właściwy organ danego Państwa Członkowskiego, którego zadaniem jest wysyłanie lub otrzymywanie drogą elektroniczną danych koniecznych do wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz niniejszego rozporządzenia przy użyciu wspólnej sieci, w której te dane są wymieniane między właściwymi instytucjami tego Państwa Członkowskiego a właściwymi instytucjami i/lub punktem dostępu innych Państw Członkowskich; b) instytucja łącznikowa oznacza organ wyznaczony przez właściwy organ danego Państwa Członkowskiego dla jednego lub wielu działów zabezpieczenia społecznego, o których mowa w art. 3 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, która może odpowiedzieć na wnioski o udzielenie informacji i o pomoc instytucji Państw Członkowskich oraz do której te instytucje mogą się zwrócić w szczególności w ramach tytułu IV niniejszego rozporządzenia; c) dokument oznacza zbiór danych, niezależnie od jego nośnika, zidentyfikowanych przez Komisję Administracyjną, które mogą zostać 7 Dz.U. L 74 z , str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 647/2005 (Dz.U. L 28 z PL 12 PL

13 wymienione drogą elektroniczną i których przekazanie jest niezbędne dla funkcjonowania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i niniejszego rozporządzenia; d) standardowa wiadomość elektroniczna oznacza każdy dokument o strukturze zgodnej z określonym przez Komisję Administracyjną formatem służącym wymianie informacji między instytucjami Państw Członkowskich; e) przekaz drogą elektroniczną oznacza przekaz za pomocą sprzętu elektronicznego do przetwarzania danych (włącznie z kompresją cyfrową) z wykorzystaniem przesyłu kablowego, transmisji radiowej, technologii optycznej lub każdego innego środka elektromagnetycznego; f) Komisja Techniczna oznacza komisję o której mowa w art. 73 rozporządzenia (WE) nr 883/2004; g) Komisja Obrachunkowa oznacza komisję o której mowa w art. 74 rozporządzenia (WE) nr 883/2004. Rozdział II Przepisy dotyczące współpracy i wymiany danych Artykuł 2 Zakres i warunki wymiany między instytucjami 1. Instytucje Państw Członkowskich przekazują sobie wszystkie dane niezbędne do ustanowienia i określenia praw i obowiązków osób objętych rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 i w szczególności do ustanowienia prawidłowej kwoty świadczeń oraz składek zabezpieczenia społecznego. 2. Jeżeli osoba ubezpieczona błędnie przekazała informacje, dokumenty lub wnioski innej instytucji niż wyznaczona instytucja zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, wspomniane informacje, dokumenty i wnioski są przez pierwszą instytucję niezwłocznie przekazane z powrotem wyznaczonej instytucji zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, ze wskazaniem daty, w której zostały one pierwotnie zarejestrowane. Jest to data obowiązująca dla tej ostatniej instytucji. 3. Przekazanie danych między instytucjami Państw Członkowskich odbywa się pomiędzy nimi lub za pośrednictwem punktu dostępu lub instytucji łącznikowej. 4. Jeżeli przekazanie danych odbywa się za pośrednictwem punktu dostępu lub instytucji łącznikowej, uznaje się ten punkt dostępu lub instytucję łącznikową jako spełniającego rolę i zadania instytucji wymaganej w danym Państwie Członkowskim w zakresie terminu na odpowiedź na złożone wnioski. Artykuł 3 Zakres i warunki wymiany między beneficjentami a instytucjami 1. Każda osoba objęta rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 zobowiązana jest do przekazania właściwiej instytucji wszystkich informacji lub dokumentów PL 13 PL

14 dowodowych niezbędnych do określenia jej sytuacji lub sytuacji jej rodziny oraz jej praw i obowiązków, do zachowania tych praw i obowiązków, oraz do ustalenia, które ustawodawstwo ma zastosowanie wobec niej oraz jakie są jej zobowiązania względem tej osoby. W szczególności jeżeli na podstawie przepisów ustawodawstwa danego Państwa Członkowskiego kwotę świadczeń ustala się uwzględniając istnienie członków rodziny innych niż dzieci, osoba ubezpieczona zobowiązana jest do przedstawienia zaświadczenia dotyczącego członków swojej rodziny zamieszkujących na terytorium innego Państwa Członkowskiego niż państwo, w którym znajduje się instytucja odpowiedzialna za wyliczenie świadczeń, aby ci członkowie rodziny zostali uwzględnieni. 2. Państwo Członkowskie, które zbiera dane na mocy własnego ustawodawstwa lub w sytuacji, o której mowa w art. 52 zapewnia zainteresowanym osobom prawo do dostępu i modyfikacji tych danych, zgodnie z przepisami wspólnotowymi w zakresie ochrony osób fizycznych w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych i do swobodnego przepływu tych danych. 3. Instytucje właściwego Państwa Członkowskiego przekazują informacje i dostarczają niezbędne dokumenty osobom ubezpieczonym. 4. Właściwa instytucja Państwa Członkowskiego, która bezpośrednio przesyła dokument zawierający decyzję w sprawie praw danej osoby zamieszkującej lub przebywającej na terytorium innego Państwa Członkowskiego, występuje z wnioskiem o potwierdzenie odbioru niezależnie od nośnika i przyjętego sposobu wysyłki. Potwierdzenia odbioru można udzielić na dowolnym nośniku lub dowolnym sposobem. 5. W razie braku dowodu wysłania decyzji, o której mowa w ust. 4, terminy odnoszące się do przedawnienia lub utraty praw nabytych na mocy rozporządzenia (WE) nr 883/2004 nie mogą być stosowane w odniesieniu do beneficjentów. 6. Kiedy data wysłania decyzji, o której mowa w ust. 4 jest należycie określona, decyzję właściwej instytucji uznaje się za możliwą do zastosowania w odniesieniu do osoby zainteresowanej w terminie miesiąca po tej dacie. Jednakże jeżeli ustawodawstwo Państwa Członkowskiego, które podjęło decyzję, przewiduje dłuższy termin, należy ten termin zastosować. 7. W każdym wypadku, osobie zainteresowanej przysługują możliwości odwołania się i procedury przewidziane przez ustawodawstwo stosowane przez instytucję, która podjęła decyzję. 8. Komisja Administracyjna określa warunki praktycznego wprowadzenia w życie niniejszego przepisu dla przypadków, w których decyzja jest przekazana zainteresowanej osobie drogą elektroniczną. PL 14 PL

15 Artykuł 4 Format i sposób wymiany danych 1. Komisja Administracyjna ustala zawartość dokumentów i strukturę standardowych wiadomości elektronicznych. 2. Przekazywanie danych między instytucjami, punktami dostępu lub instytucjami łącznikowymi odbywa się drogą elektroniczną w ramach wspólnej bezpiecznej sieci zapewniającej poufność i ochronę wymiany danych. 3. W ramach komunikacji z beneficjentami, właściwe instytucje preferują zastosowanie technik elektronicznych. Artykuł 5 Wartość prawna dokumentów i dowodów potwierdzających wydanych w innym Państwie Członkowskim 1. Dokumenty wydane przez instytucję danego Państwa Członkowskiego, które są poświadczeniem sytuacji danej osoby w celu wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 i niniejszego rozporządzenia, oraz dowody potwierdzające wydane przez organ innego Państwa Członkowskiego, włącznie z organami podatkowymi, stosują się w odniesieniu do instytucji pozostałych Państw Członkowskich tak długo, jak te dokumenty lub dowody nie zostaną wycofane lub uznane za nieważne przez właściwy organ lub instytucję Państwa Członkowskiego, w którym zostały wydane. 2. W razie wątpliwości w odniesieniu do zasadności dokumentu lub prawdziwości faktów, które leżą u podstaw informacji w nim zawartych, instytucja Państwa Członkowskiego, która otrzymuje dokument, może zwrócić się do instytucji, która ten dokument wydała, aby uzyskać niezbędne wyjaśnienia i, jeśli właściwe, wycofanie danego dokumentu. 3. W przypadku braku zgody zawartej między zainteresowanymi instytucjami w terminie miesiąca po dacie wniesienia wniosku przez instytucję, która otrzymała dokument, można zwrócić się do Komisji Administracyjnej zgodnie z art. 76, ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, w celu uzgodnienia poglądów w terminie sześciu miesięcy po odwołaniu się do niej. Artykuł 6 Tymczasowe stosowanie ustawodawstwa i zaliczkowa wypłata świadczeń 1. Jeżeli niepewność dotycząca identyfikacji stosowanego ustawodawstwa wymaga kontaktu między właściwymi instytucjami lub organami dwóch lub więcej Państw Członkowskich, zainteresowana osoba podlega tymczasowo następującemu ustawodawstwu: a) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym zamieszkuje, jeżeli wykonuje w nim część swojej działalności zawodowej lub gdy nie jest zatrudniona ani nie prowadzi działalności na własny rachunek; b) w pozostałych przypadkach ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym najpierw złożono wniosek o przystąpienie do ubezpieczenia. PL 15 PL

16 2. W przypadku różnicy zdań między właściwymi instytucjami lub organami dwóch lub więcej Państw Członkowskich w sprawie wskazania instytucji, która ma wypłacać świadczenia, osoba zainteresowana, która mogłaby ubiegać się o świadczenia, gdyby nie zaistniał spór, korzysta z zaliczkowej wypłaty świadczeń przewidzianych przez ustawodawstwo stosowane przez instytucję w miejscu zamieszkania lub, jeżeli osoba zainteresowana nie zamieszkuje na terytorium jednego z wymienionych Państw Członkowskich, korzysta ona z zaliczkowej wypłaty świadczeń przewidzianych przez ustawodawstwo stosowane przez instytucję, do której najpierw wpłynął wniosek. 3. Jeżeli okaże się, że ustawodawstwo stosowane nie jest ustawodawstwem Państwa Członkowskiego, do którego osoba zainteresowana została tymczasowo przypisana lub, że instytucja, które dokonała zaliczkowej wypłaty świadczeń nie jest właściwą instytucją, uznaje się, że instytucja, którą uznano za właściwą jest właściwa od daty tymczasowego przypisania lub od pierwszej zaliczkowej wypłaty świadczeń. 4. W razie konieczności, właściwa instytucja ustala sytuację finansową zainteresowanej osoby w odniesieniu do składek i świadczeń zgodnie z warunkami przewidzianymi w art oraz, jeżeli właściwe, art Artykuł 7 Obowiązek tymczasowego wyliczenia 1. Instytucja, która nie dysponuje wszystkimi informacjami pozwalającymi na ostateczne wyliczenie wysokości świadczenia lub składki przystępuje do tymczasowego wyliczenia tego świadczenia lub tej składki. 2. Nowe wyliczenie świadczenia lub składki winno zostać wykonane kiedy tylko dokumenty dowodowe zostaną przekazane instytucji, której to dotyczy. Rozdział III Inne ogólne przepisy wykonawcze rozporządzenia (WE) nr 883/2004 Artykuł 8 Ustalenia administracyjne między dwoma lub więcej Państwami Członkowskimi 1. Przepisy niniejszego rozporządzenia zastępują przepisy uzgodnień dotyczących wykonania konwencji, o których mowa w art. 8 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, z wyjątkiem przepisów uzgodnień dotyczących konwencji, o których mowa w załączniku II rozporządzenia (WE) nr 883/2004, o ile przepisy wymienionych uzgodnień zostały wpisane do załącznika 1 niniejszego rozporządzenia. 2. Państwa Członkowskie mogą między sobą zawierać, jeżeli konieczne, uzgodnienia dotyczące wykonania konwencji, o których mowa w art. 8, ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, o ile wymienione uzgodnienia nie naruszają praw beneficjentów. PL 16 PL

17 Artykuł 9 Inne procedury między instytucjami 1. Dwa lub więcej Państw Członkowskich, lub ich właściwe organy lub instytucje, mogą uzgodnić inne procedury niż przewidziane w przepisach tytułów II do IV, o ile wymienione procedury nie mają wpływu na prawa beneficjentów. 2. Umowy zawarte w tym celu są podane do wiadomości komisji administracyjnej i wymienione w załączniku 1 niniejszego rozporządzenia. Artykuł 10 Zakaz kumulacji świadczeń Kiedy świadczenia należne z tytułu prawodawstwa dwóch lub więcej Państw Członkowskich ulegają wzajemnemu zmniejszeniu, zawieszeniu lub zniesieniu, kwoty, które nie byłyby wypłacone w przypadku ścisłego zastosowania klauzul zmniejszenia, zawieszenia lub zniesienia przewidzianych w ustawodawstwie zainteresowanych Państw Członkowskich, są podzielone przez liczbę świadczeń podlegających zmniejszeniu, zawieszeniu lub zniesieniu. Artykuł 11 Informacje służące określeniu miejsca zamieszkania 1. Aby rozwiązać trudności między instytucjami wielu Państw Członkowskich w zakresie określenia miejsca zamieszkania danej osoby objętej rozporządzeniem (WE) nr 883/2004, instytucje te zgodnie ustalają centrum zainteresowania tej osoby, biorąc pod uwagę informacje zawarte w następujących faktach: a) długość trwania i ciągłość pobytu ; b) sytuacja rodzinna, w szczególności miejsce uczęszczania do szkoły dzieci oraz powiązania rodzinne; c) w przypadku pracownika, fakt posiadania stałej pracy ; d) wola osoby, wynikająca z wszystkich okoliczności, w szczególności z przyczyn, które spowodowały zmianę miejsca zamieszkania; e) Państwo Członkowskie, w którym dana osoba podlega obowiązkowi podatkowemu względem wszystkich swoich dochodów, niezależnie od ich źródła; 2. Jeżeli zastosowanie poszczególnych kryteriów wymienionych w ust. 1 nie umożliwia instytucjom osiągnięcia porozumienia w tej kwestii, wola wyrażona przez daną osobę jest uznawana za rozstrzygającą w celu ustalenia jej miejsca zamieszkania. Artykuł 12 Sumowanie okresów 1. W celu wykonania przepisów art. 6 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, właściwa instytucja zwraca się do instytucji Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwu PL 17 PL

18 podlegała wcześniej osoba ubezpieczona, aby otrzymać informacje dotyczące okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, działalności na własny rachunek lub zamieszkania, ukończonych w ramach tego ustawodawstwa. 2. Do okresów ubezpieczenia lub zamieszkania ukończonych w ramach ustawodawstwa danego Państwa Członkowskiego dodaje się okresy ubezpieczenia lub zamieszkania ukończone w ramach ustawodawstwa dowolnego innego Państwa Członkowskiego, o ile konieczne jest odwołanie się do tych okresów w celu nabycia, zachowania lub odzyskania prawa do świadczeń, pod warunkiem, że te okresy nie pokrywają się. 3. Jeżeli okres ubezpieczenia lub zamieszkania ukończony z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego w ramach ustawodawstwa Państwa Członkowskiego zbiega się z okresem ubezpieczenia ukończonym z tytułu ubezpieczenia dobrowolnego lub fakultatywnego kontynuowanego zgodnie z ustawodawstwem innego Państwa Członkowskiego, uwzględnia się jedynie okres ukończony z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego. 4. Jeżeli okres ubezpieczenia lub zamieszkania, inny niż okres równoważny ukończony zgodnie z ustawodawstwem danego Państwa Członkowskiego, zbiega się z okresem równoważnym na mocy ustawodawstwa innego Państwa Członkowskiego, uwzględnia się jedynie okres inny niż okres równoważny. 5. Każdy okres równoważny na mocy ustawodawstwa dwóch lub więcej Państw Członkowskich jest uwzględniany jedynie przez instytucję ostatniego Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwu osoba ubezpieczona podlegała obowiązkowo przed wymienionym okresem. W przypadku gdyby osoba ubezpieczona nie podlegała obowiązkowo ustawodawstwu Państwa Członkowskiego przed wymienionym okresem, okres ten jest uwzględniany przez instytucję pierwszego Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwu ta osoba podlegała po wspomnianym okresie. 6. W przypadku gdy nie można ściśle określić czasu, w którym ukończono niektóre okresy ubezpieczenia lub zamieszkania zgodnie z ustawodawstwem danego Państwa Członkowskiego, przyjmuje się, że okresy te nie pokrywają się z okresami ubezpieczenia lub zamieszkania, ukończonymi zgodnie z ustawodawstwem innego Państwa Członkowskiego i uwzględnia się te okresy jedynie w tej mierze, w jakiej mogą być użytecznie uwzględnione. Artykuł 13 Zasady przeliczania okresów ubezpieczenia Jeżeli okresy ubezpieczenia ukończone zgodnie z ustawodawstwem danego Państwa Członkowskiego są wyrażane w jednostkach innych niż te, które są stosowane w ustawodawstwie innego Państwa Członkowskiego, przeliczenie niezbędne w celu sumowania okresów dokonuje się zgodnie z następującymi zasadami: a) jeden dzień jest równoważny z ośmioma godzinami i odwrotnie; b) pięć dni jest równoważnych z jednym tygodniem i odwrotnie; c) dwadzieścia dwa dni jest równoważnych z jednym miesiącem i odwrotnie; PL 18 PL

19 d) trzy miesiące lub trzynaście tygodni, lub sześćdziesiąt sześć dni jest równoważnych z jednym kwartałem i odwrotnie; e) do celów przeliczania tygodni na miesiące i odwrotnie, tygodnie i miesiące są przeliczane na dni; f) w wyniku zastosowania lit. a) do e), liczba okresów ubezpieczenia ukończonych w ciągu jednego roku kalendarzowego nie może przekroczyć dwustu sześćdziesięciu czterech dni lub pięćdziesięciu dwóch tygodni lub dwunastu miesięcy lub czterech kwartałów. Jeżeli okresy ubezpieczenia ukończone zgodnie z ustawodawstwem Państwa Członkowskiego są wyrażane w miesiącach, dni, które stanowią ułamek miesiąca są uznawane za cały miesiąc, zgodnie z zasadami przeliczania wymienionymi w ust. 1 TYTUŁ II - OKREŚLENIE WŁAŚCIWEGO USTAWODAWSTWA Artykuł 14 Szczegóły odnoszące się do art. 12 i 13 rozporządzenia (WE) nr 883/ W celu wykonania przepisów art. 12, ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 stosowanym kryterium, aby określić czy działalność, w związku z którą osoba prowadząca działalność na własny rachunek wyjeżdża do innego Państwa Członkowskiego jest podobna do działalności na własny rachunek normalnie prowadzonej jest kryterium obejmujące rzeczywistą naturę działalności, a nie fakt jej zakwalifikowania jako pracę najemną lub na własny rachunek przez to inne Państwo Członkowskie. 2. W celu wykonania przepisów art. 13, ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 znaczna część działalności polegającej na pracy najemnej lub na własny rachunek jest wykonywana w danym Państwie Członkowskim jeżeli część istotna ilościowo całkowitej działalności osoby wykonującej prac najemną lub na własny rachunek jest tam wykonywana, przy czym nie musi to być koniecznie największa część tej działalności. Część wykonywanej działalności w danym Państwie Członkowskim nie jest w żadnym wypadku uznawana za istotną, jeżeli obejmuje mniej niż 25% całkowitej działalności wykonywanej przez danego pracownika wyrażonej w wartości obrotu, czasu pracy, wynagrodzenia lub zysku z pracy. 3. W celach stosowania przepisów art. 13 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 883/2004, centrum zainteresowania działalności osoby wykonującej pracę na własny rachunek określa się uwzględniając wszystkie elementy składające się na jej działalność zawodową, w szczególności miejsce, w którym znajduje się stała siedziba działalności osoby zainteresowanej, zwyczajowy charakter lub okres trwania wykonywanej działalności, Państwo Członkowskie, w którym osoba zainteresowana podlega obowiązkowi podatkowemu względem wszystkich swoich dochodów niezależnie od ich źródła, oraz wolę osoby zainteresowanej wynikającą ze wszystkich okoliczności. 4. W przypadku, gdy dana osoba wykonuje pracę najemną w dwóch lub więcej Państwach Członkowskich dla pracodawcy, którego siedziba znajduje się poza PL 19 PL

20 terytorium Unii oraz gdy wymieniona osoba zamieszkuje w Państwie Członkowskim nie wykonując tam istotnej działalności, podlega ona ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym zamieszkuje. Artykuł 15 Procedura wykonania przepisów art. 11 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 883/2004 Kiedy urzędnik służby cywilnej wykonuje działalność w innym Państwie Członkowskim niż właściwe państwo, właściwa instytucja informuje o tym uprzednio instytucję wyznaczoną w tym innym Państwie Członkowskim. Artykuł 16 Procedura wykonywania przepisów art. 12 rozporządzenia (WE) nr 883/ Pracodawca, który w zastosowaniu art. 12 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, deleguje pracownika do pracy najemnej w swoim imieniu w innym Państwie Członkowskim, informuje o tym uprzednio w miarę możliwości właściwą instytucję Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma nadal zastosowanie. Instytucja ta informuje instytucję wyznaczoną w Państwie Członkowskim, do którego pracownik został oddelegowany. 2. Osoba wykonująca pracę na własny rachunek, która w zastosowaniu art. 12 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, wyjeżdża wykonywać działalność w innym Państwie Członkowskim, informuje o tym uprzednio w miarę możliwości właściwą instytucję Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma nadal zastosowanie Instytucja ta informuje instytucję wyznaczoną w Państwie Członkowskim do którego wyjeżdża osoba wykonująca działalność na własny rachunek. Artykuł 17 Procedura wykonywania przepisów art. 13 rozporządzenia (WE) nr 883/ Osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich informuje o tym fakcie odpowiednią wyznaczoną instytucję Państwa Członkowskiego swojego miejsca zamieszkania. Instytucja ta podaje ten fakt do wiadomości wyznaczonych instytucji każdego z Państw Członkowskich, na terytorium których osoba ta wykonuje pracę. 2. W przypadkach określonych w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, wyznaczone instytucje zainteresowanych Państw Członkowskich określają, w drodze umowy, ustawodawstwo mające zastosowanie do osoby zainteresowanej biorąc pod uwagę przepisów art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz art. 14 ust. 2 i 3 niniejszego rozporządzenia. 3. Określenie mającego zastosowanie prawodawstwa następuje w okresie miesiąca od daty poinformowania wyznaczonej instytucji miejsca zamieszkania przez osobę ubezpieczoną, zgodnie z przepisami ust. 1. Do czasu określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa, zainteresowany tymczasowo podlega ustawodawstwu, które zostało określone zgodnie z przepisami PL 20 PL

21 art. 6 ust. 1. Właściwa instytucja Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo zostało przez instytucje przyjęte w ramach ust. 2 jako ustawodawstwo mające zastosowanie w danym przypadku, niezwłocznie informuje o tym fakcie zainteresowanego. Artykuł 18 Procedura wykonywania przepisów art. 15 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 Członkowie personelu pomocniczego wykonują prawo wyboru, przewidziane w art. 15 rozporządzenia nr 883/2004, w chwili zawierania umowy o pracę. Władza uprawniona do zawierania umowy powiadamia wyznaczoną instytucję Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo wybrał członek personelu pomocniczego. Artykuł 19 Powiadamianie ubezpieczonych 1. Instytucja właściwa Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, informuje daną osobę oraz, w przypadku gdy ma to zastosowanie, jego pracodawcę lub pracodawców o zobowiązaniach jakie nakłada na nich to ustawodawstwo. Instytucja ta udziela im niezbędnej pomocy w wypełnianiu formalności przewidzianych przez te ustawodawstwo. 2. Na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy, instytucja właściwa Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo stosuje się na mocy przepisów tytułu II rozporządzenia (WE) nr 883/2004, poświadcza stosowanie danego ustawodawstwa oraz, w przypadku gdy ma to zastosowanie, wskazuje przez jaki okres i na jakich warunkach ma ono zastosowanie. Artykuł 20 Współpraca między instytucjami 1. Instytucje, o których mowa w art. 17 ust. 1, przekazują instytucji właściwej Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo stosuje się w odniesieniu do danej osoby, wszelkie informacje niezbędne do ustalenia składek, jakie ubezpieczony oraz jego pracodawca lub pracodawcy mają obowiązek uiszczać na podstawie stosowanego ustawodawstwa. 2. Instytucja właściwa Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo będzie stosowane w odniesieniu do danej osoby, informuje o tym fakcie instytucję Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwu osoba ta ostatnio podlegała i wskazuje datę rozpoczęcia stosowania ustawodawstwa. PL 21 PL

22 Artykuł 21 Obowiązki pracodawcy 1. Pracodawca zatrudniający danego pracownika zobowiązany jest wypełniać obowiązki wynikające z ustawodawstwa mającego zastosowanie do tego pracownika, w szczególności obowiązek płacenia składek przewidzianych przez to ustawodawstwo. 2. Pracodawca nie mający siedziby w Państwie Członkowskim, którego ustawodawstwo ma zastosowanie oraz pracownik najemny mogą uzgodnić między sobą, iż spoczywający na pracodawcy obowiązek uiszczania składek jest wypełniany w jego imieniu przez pracownika najemnego. Pracodawca powiadamia o takich ustaleniach instytucję właściwą tego Państwa Członkowskiego. Tytuł III Przepisy szczególne dotyczące różnych kategorii świadczeń Rozdział I - Świadczenia z tytułu choroby, macierzyństwa i równoważne świadczenia dla ojca Artykuł 22 Ogólne zasady stosowania 1. Właściwe organy zapewniają, aby ubezpieczeni byli odpowiednio poinformowani o procedurach i warunkach ponoszenia kosztów świadczeń rzeczowych, w przypadku gdy świadczenia te są udzielane na terytorium innego Państwa Członkowskiego niż państwo instytucji właściwej lub miejsca zamieszkania. 2. Przepisy art. 25 i 26 pozostają bez uszczerbku dla stosowania krajowych przepisów Państw Członkowskich, które przewidują, w przypadkach, o których mowa w ust. 1, ponoszenie kosztów świadczeń rzeczowych bardziej korzystne finansowo niż ponoszenie na mocy przepisów rozporządzenia (WE) nr 883/ Dwa lub więcej Państw Członkowskich lub właściwe organy tych państw mogą uzgodnić inne procedury i zasady wykonywania przepisów art. 25, 26 i 27. Jednakże takie umowy nie mogą mieć niekorzystnego wpływu na warunki ponoszenia kosztów świadczeń rzeczowych, udzielanych zainteresowanym osobom, i kwoty do jakich są one ponoszone, wynikające ze stosowania przepisów niniejszego rozporządzenia. Komisja Administracyjna jest powiadamiana o takich umowach. 4. W przypadku gdy krajowe ustawodawstwo uzależnia prawo do świadczeń, o których mowa w niniejszym rozdziale od posiadania statusu emeryta/rencisty, uwzględnia się wyłącznie emeryturę/rentę wypłacaną przez instytucję tego Państwa Członkowskiego. Artykuł 23 System mający zastosowanie w przypadku istnienia wielu systemów w Państwie Członkowskim miejsca zamieszkania lub pobytu Jeżeli ustawodawstwo miejsca zamieszkania lub pobytu przewiduje kilka systemów ubezpieczenia na wypadek choroby, macierzyństwa lub na rzecz ojca, na mocy przepisów art. 17, art. 19 ust. 1, oraz art. 20, 22, 24, 26 i 27 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 stosuje się PL 22 PL