Fałszywa koordynacja w wyszukiwaniu fasetowym Mit czy rzeczywistość?

Transkrypt

1 Fałszywa koordynacja w wyszukiwaniu fasetowym Mit czy rzeczywistość? Marta Wojciechowska Instytut Bibliograficzny Pracownia Deskryptorów Biblioteki Narodowej DESKRYPTORY BIBLIOTEKI NARODOWEJ Propozycja zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej Warszawa, kwietnia 2015 r. 1

2 Strategia wyszukiwawcza Potrzeba informacyjna aktywność w celu poszerzenia wiedzy (information seeking) Instrukcja wyszukiwawcza (search query) Wyszukiwanie informacji (information retrieval) Wyniki wyszukiwania (research findings) 2

3 Strategia wyszukiwawcza 3

4 Wynik wyszukiwania 4

5 Ocena wartości wyszukanych informacji Wisła (rzeka) Wisła (miasto) Wisła Kraków Kino Wisła 5

6 Ocena wartości wyszukanych informacji Wyniki relewantne jak je rozumieć? Zgodne z potrzebą informacyjną użytkownika? Zgodne z instrukcją wyszukiwawczą? 6

7 Wyniki relewantne Relewancja techniczna Relacja która w zbiorze wyników pochodnych wyznacza taki podzbiór informacji, że dla każdej z nich spełniony jest warunek nie mniejszej zgodności (podobieństwa) z instrukcją wyszukiwawczą. 7

8 Wyniki pertynentne Relewancja pragmatyczna Relacja zachodząca między zestawem dokumentów pochodnych i użytkownikiem tych informacji, a zwłaszcza jego potrzebą informacyjną. 8

9 Potrzeba informacyjna użytkownika Kobiety w polskiej polityce po 1989 r. 9

10 Wyszukiwanie przez indeks Kobieta - - Polityka - - Polska - - od 1989 r. 10

11 Wyszukiwanie przez indeks 11

12 Wyszukiwanie przez indeks 12

13 Potrzeba informacyjna użytkownika O prawie w Polsce w 14 w. 13

14 Wyszukiwanie przez indeks 14

15 Wyszukiwanie przez indeks 15

16 Wyszukiwanie przez indeks 16

17 Wyszukiwanie fasetowe Kobieta + Polityka Kobieta + Polska Polska Polityka

18 Wyszukiwanie fasetowe Prawo + Polska Prawo + Historia Historia Polska

19 Wielotematowe poszukiwania Opracowanie historyczne nt. lwowskiej szkoły matematycznej Matematyka - - historia - - Polska r. Lwów (Ukraina) - - nauka r. 19

20 Obawy związane z automatycznym przekształceniem języka prekoordynowanego Matematyka Historia Nauka Polska Lwów (Ukraina) Polska + Historia Wynik relewantny, ale niepertynentny 20

21 Fałszywa koordynacja Wyszukany dokument, który zgodny jest z instrukcją wyszukiwawczą (zgodność syntaktyczna), ale już nie z potrzebą informacyjną użytkownika (brak zgodności semantycznej) C. Watters, Dictionary of Information Science and Technology, Boston

22 Problem fałszywej koordynacji w źródłach anglojęzycznych computer desk Computer + Desk Computer desk Desk computer Desktop computer 22

23 Propozycje ograniczenia zachodzenia fałszywej koordynacji w wyszukiwaniu fasetowym katalogu Biblioteki Narodowej przy przekształcaniu istniejących opisów przedmiotowych 23

24 Określniki ogólne x filozofia x historia x socjologia x w filmie 658 Filozofia 658 Historia i nauki pomocnicze 658 Socjologia i nauki społeczne 658 Film i kinematografia 24

25 Przykłady 650 Historia x socjologia 650 Socjologia x historia 650 Historia 658 Socjologia i nauki społeczne 650 Socjologia 658 Historia i nauki pomocnicze 25

26 Określniki ogólne 655 Opowiadanie polskie y 19 w. 655 Opowiadanie polskie x historia y 19 w. 650 Filozofia y 19 w. 650 Filozofia x historia y 19 w. 26

27 Pole 388 a pole 648 Opowiadanie polskie y 19 w. 386 Literatura polska Opowiadania i nowele Opowiadanie polskie x historia y 19 w Opowiadania i nowele 650 Literatura polska 658 Literaturoznawstwo i krytyka literacka 27

28 Pole 388 a pole 648 Filozofia y 19 w Filozofia Filozofia x historia y 19 w Filozofia 658 Historia i historiografia 28

29 Propozycje ograniczenia zachodzenia fałszywej koordynacji w wyszukiwaniu fasetowym katalogu Biblioteki Narodowej przy wprowadzaniu nowych opisów przedmiotowych za pomocą Deskryptorów BN 29

30 1 Katalogi wystaw x wystawy y 21 w. Grafika polska y 20 w x wystawy y 20 w. Malarstwo włoskie y 18 w

31 Kategorie osób Podróżnicy z Polska Ameryka Południowa x podróżnictwo Podróże Podróżnicy Polacy Ameryka Południowa 31

32 Fałszywa koordynacja w wyszukiwaniu fasetowym w katalogu BN Dotyczy dokumentów wielotematowych Różne ujęcia tematów tematy 2 Różny zakres chronologiczny tematów Różny zakres geograficzny tematów 32

33 Badanie Opisy z Przewodnika Bibliograficznego z 2014 r. Opisy wielotematyczne W przypadku wątpliwości oznaczano do badania 33

34 Przykłady opisów oznaczonych do badania 34

35 Przykład 1 Ścigałem Iwana Groźnego / Jacek E. Wilczur. Dem'ânûk, Ivan Mikolaiovič ( ) Obóz hitlerowski Treblinka II Procesy przestępców wojennych r. Procesy przestępców wojennych r. Przestępcy wojenni - - Niemcy Przestępstwo wojenne - - Niemcy r. Ściganie zbrodniarzy wojennych 35

36 Przykład 1 Ścigałem Iwana Groźnego / Jacek E. Wilczur. Procesy przestępców wojennych r. Przestępstwo wojenne r. Obóz hitlerowski Treblinka II r. 36

37 Przykład 2 Piotr Zajęcki : ocalić od zapomnienia / [red. Janusz Janowski ; tekst krytyczny Janusz Janowski]. Zajęcki, Piotr ( ) Akademia Sztuk Pięknych (Gdańsk) - - wystawy Gdańsk (woj. pomorskie) - - wystawy w. Grafika polska w. Katalogi wystaw Malarstwo polskie w. 37

38 Przykład 2 Piotr Zajęcki : ocalić od zapomnienia / [red. Janusz Janowski ; tekst krytyczny Janusz Janowski]. Gdańsk

39 Przykład 3 Wojna z Kościołem : teksty opublikowane na łamach "Naszego Dziennika" w latach / Czesław Stanisław Bartnik. Nasz Dziennik Antyklerykalizm - - krytyka Kościół a państwo - - Polska w. Kościół katolicki - - zwalczanie Czasopisma katolickie polskie historia 21 w. Publicystyka polska w. 39

40 Przykład 3 Wojna z Kościołem : teksty opublikowane na łamach "Naszego Dziennika" w latach / Czesław Stanisław Bartnik. Kościół katolicki + krytyka Antyklerykalizm + zwalczanie 40

41 Fałszywa koordynacja w opisach poddanych badaniu Próba badania 9010 rekordów bibliograficznych Fałszywa koordynacja wystąpiła w 279 rekordach bibliograficznych 3,2 % 41

42 Fałszywa koordynacja w opisach poddanych badaniu Opisy, w których nie zachodzi fałszywa koordynacja 96,8% Opisy przedmiotowe poddane badaniu (9010) Opisy, w których zachodzi fałszywa koordynacja 3,2% 42

43 Fałszywa koordynacja w podziale na działy główne UKD Działy główne UKD Łączna liczba opisów FK ze względu na temat ogólny FK ze względu na zakres geograficzny FK ze względu na zakres chronologiczny Suma końcowa FK ze względu na temat formalny Suma wystąpień FK w dziale UKD 0 Dział ogólny Liczba 1 Filozofia. Psychologia UKD działy główne Liczba z T Liczba z G Liczba z CH Liczba z F opisów 3 2 Religia. Teologia Nauki społeczne. Prawo. Administracja 56 5 Matematyka. Nauki przyrodnicze 12 6 Nauki stosowane. Medycyna. Nauki techniczne. Rolnictwo 47 7 Sztuka. Rozrywki. Sport Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna 17 9 Archeologia. Prehistoria. Geografia. Biografie. Historia

44 Fałszywa koordynacja w opisach poddanych badaniu z wyłączeniem tekstów literackich Opisy, w których nie zachodzi fałszywa koordynacja 95,95% Opisy przedmiotowe poddane badaniu (6883) Opisy, w których nie zachodzi fałszywa koordynacja 4,05% 44

45 Fałszywa koordynacja w wyszukiwaniu fasetowym Mit czy rzeczywistość? 45

46 Dziękuję za uwagę. Marta Wojciechowska Instytut Bibliograficzny Pracownia Deskryptorów Biblioteki Narodowej DESKRYPTORY BIBLIOTEKI NARODOWEJ Propozycja zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej Warszawa, kwietnia 2015 r. 46