Rozdział 7. Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych

Transkrypt

1 Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych

2

3 Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych Czucie proprioceptywne (głębokie) to drugi, poza czuciem powierzchownym, układ odbierający bodźce ze środowiska zewnętrznego, dzięki któremu uczymy się, badamy, oceniamy i rozumiemy otoczenie. Układ czucia głębokiego czynnościowo związany jest z układem mięśniowym i kontroluje bezpośrednio jego funkcje. Receptory zlokalizowane są we wrzecionach mięśniowych, w ścięgnach i więzadłach (wrzeciona ścięgniste, nazywane również narządami Golgiego), w okostnej, torebkach stawowych, kaletkach maziowych oraz w głębokich warstwach skóry (receptory stawowe). Informacja odbierana przez receptory zostaje przekazana do wyższych pięter układu nerwowego, a odpowiedź zwrotna reguluje szereg reakcji motorycznych, takich jak: kontrola i planowanie ruchu (dostarczanie niezbędnych informacji do skorygowania ruchów w zakresie dużej i małej motoryki), poprawa świadomości ciała i kształtowanie schematu ciała, stabilizacja posturalna (nieświadome poczucie ustawienia ciała, dające stabilizację w wybranej pozycji), umiejętność stopniowania ruchu, dozowania siły, z jaką należy wykonać ruch, wspólnie z układem przedsionkowym regulowanie napięcia mięśniowego, wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego poprzez zwiększenie świadomości ciała w przestrzeni w odniesieniu do innych ruchów, płynność ruchu. W zakresie nieprawidłowości czucia głębokiego mamy do czynienia jedynie z podwrażliwością. Nie występuje zaburzenie o charakterze nadwrażliwości. Dlatego w planowaniu terapii dziecka z zaburzeniami psychomotorycznymi zawsze powinno się znaleźć miejsce na stymulację układu proprioceptywnego. Wykonywanie kompresji stawowych oraz chwytów masażu docierających do receptorów czucia głębokiego zapewni dziecku podstawę do harmonijnego rozwoju układu ruchu. Należy zwrócić szczególną uwagę na precyzyjne wykonywanie kompresji stawowej. Jeżeli podczas ucisku elementów stawowych pojawią się u dziecka doznania bólowe, zwłaszcza w obrębie stawów biodrowych, należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem 97

4 Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych ortopedą, który wykluczy proces chorobowy. Masaż głębokotkankowy u dzieci powinien być wykonywany przez terapeutę lub rodzica codziennie, ewentualnie co drugi dzień. Czas jego trwania powinien wynosić około 15 minut. Aplikacja chwytów powinna odbywać się bezpośrednio na ciele dziecka. Chwyt masażu jest głęboki, a tempo wykonywania wolne. Na początku masażu oraz pod koniec wykonujemy kilka głaskań całego ciała dziecka w celu przygotowania fizycznego oraz psychicznego na bardziej intensywny bodziec, jak również w celu wyciszenia układu nerwowego po zakończonym masażu. Jeżeli terapeuta wykonuje stymulację głębokotkankową co drugi dzień, to w wolnym dniu zalecany jest masaż angażujący receptory czucia powierzchownego. W ten sposób zaistnieją korzystne warunki do harmonijnego pobudzenia zarówno czucia powierzchownego, jak również głębokiego. Piśmiennictwo 1. Levy H.B.: Minimal brain dysfunction-specific learning disability: a clinical approach for the primary physician. South Med. Journal., 1976, 69 (5): Mass F.: Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej dla rodziców i specjalistów. Wydawnictwo WSiP, Warszawa Pilecka W., Pilecki J.: Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków Rast M., Harris S.: Motor Control in Infants with Down Syndrome. Developmental Medicine & Child Neurology, 1985, 27: Sherborne W.: Ruch rozwijający dla dzieci. PWN, Warszawa Sigmundsson H.: Disorders of motor development (clumsy child syndrome). Journal of Neural Transmission, 2005 (9):

5 SEKWENCJA RUCHÓW MASAŻU PUNKTOWEGO GŁĘBOKOTKANKOWEGO fot. 1 Nawiązanie kontaktu terapeuta dziecko. Przegłaskanie ciała dziecka, od stawów ramiennych do dłoni fot. 2 Masaż wstępny. Przegłaskanie ciała dziecka od szyi, klatki piersiowej, przez powłoki brzuszne, do stawów skokowych 99

6 Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych fot. 3 Chwyty kompresyjne wykonywane na stawach. Kompresja stawu biodrowego fot. 4 Kompresja stawu skokowego 100

7 fot. 5 fot. 6 Kompresja stawu kolanowego fot. 7 Kompresja stawu ramiennego fot. 8 Kompresja stawu łokciowego Kompresja stawu śródręczno-nadgarstkowego 101

8 Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych fot. 9 Masaż przedniej strony ciała kończyna dolna. Uciski pierścieniowe kciukiem i palcem wskazującym, wykonywane od stawu biodrowego do stopy. Palce ułożone od strony bocznej i przyśrodkowej oraz przedniej i tylnej fot. 10 fot. 11 Uciski pierścieniowe dłonią Uciski pierścieniowe obiema dłońmi 102

9 fot. 12 fot. 13 Uciski pierścieniowe obiema dłońmi ze skręceniem Wałkowanie kończyny dolnej fot. 14 Masaż klatki piersiowej i powłok brzusznych. Uciski wykonywane w linii środka od wcięcia szyjnego do spojenia łonowego 103

10 Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych fot. 15 fot. 16 Masaż przedniej strony ciała kończyna górna. Uciski punktowe kciukiem i palcem wskazującym, wykonywane od stawu ramiennego do dłoni fot. 17 Uciski pierścieniowe wykonywane kciukiem i palcem wskazującym fot. 18 Uciski pierścieniowe obiema dłońmi Uciski pierścieniowe obiema dłońmi ze skręceniem 104

11 fot. 19 Uciski dłoni i palców fot. 20 fot. 21 Wałkowanie kończyny górnej Masaż tylnej strony ciała. Uciski punktowe wykonywane od przyśrodkowej części łopatek do dłoni dziecka 105

12 Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych fot. 22 Uciski punktowe wykonywane wzdłuż kręgosłupa, przez pośladki, do stóp fot. 23 Uciski punktowe kończyny dolnej strona tylna, udo i podudzie 106

13 fot. 24 Uciski punktowe stopy od guza piętowego do palców fot. 25 Przegłaskanie ciała dziecka część wyciszająca 107