PROGRAM SZKOŁA PROMUJĄCA PROFILAKTYKĘ ONKOLOGICZNĄ. Dr n. med. Tomasz Mierzwa

Transkrypt

1 PROGRAM SZKOŁA PROMUJĄCA PROFILAKTYKĘ ONKOLOGICZNĄ Dr n. med. Tomasz Mierzwa

2 DOTYCHCZAS REALIZOWANE PROGRAMY EDUKACYJNE PRZEZ ZAKŁAD PROFILAKTYKI I PROMOCJI ZDROWIA CENTRUM ONKOLOGII W BYDGOSZCZY Dotowane przez Urząd Marszałkowski w Toruniu: I. Regionalny Program Przeciwnowotworowej Edukacji Młodzieży Szkół Ponadgimnazjalnych II. Regionalny Program Edukacyjny w Zakresie Profilaktyki Raka Jelita Grubego i Prostaty w Województwie Kujawsko-Pomorskim Dotowany przez Ministerstwo Zdrowia III. Prewencja Pierwotna Nowotworów

3 METODYKA EDUKACJI 2 rodzaje spotkań: Stacjonarne: Wyjazdowe: Edukacja w świetlicy w oparciu o prezentację multimedialną, warsztaty nauki samobadania piersi i jąder. Zapoznanie z materiałami promocyjnymi, dyskusja, zapoznanie z infrastrukturą Zakładu Profilaktyki i Promocji Zdrowia (gabinet ginekologiczny, gabinet endoskopii). Na teren szkoły przybywa członek Zespołu edukacyjnego (lekarz, pielęgniarka, położna), edukacja w oparciu o prezentację multimedialną, dyskusja, warsztaty nauki samobadania piersi i jąder, zapoznanie z materiałami promocyjnymi.

4 REGIONALNY PROGRAM PRZECIWNOWOTWOROWEJ EDUKACJI MŁODZIEŻY SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Rok Liczba wyedukowanych uczniów Liczba spotkań stacjonarnych i wyjazdowych Razem

5 REGIONALNY PROGRAM EDUKACYJNY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI RAKA JELITA GRUBEGO I PROSTATY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM Rok Liczba wyedukowanych osób dorosłych Razem Liczba spotkań stacjonarnych i wyjazdowych

6 PREWENCJA PIERWOTNA NOWOTWORÓW Rok Liczba spotkań DOROŚLI Liczba wyedukowanych osób dorosłych Liczba spotkań MŁODZIEŻ Razem Liczba wyedukowanych uczniów

7 ŁĄCZNIE W TRAKCIE DZIAŁAŃ EDUKACYJNYCH DLA MŁODZIEŻY I OSÓB DOROSŁYCH UDZIAŁ W SPOTKANIACH WZIĘŁO: Nazwa programu Liczba wyedukowanych Liczba spotkań Regionalny Program Przeciwnowotworowej Edukacji Młodzieży Szkół Ponadgimnazjalnych Regionalny Program Edukacyjny w Zakresie Profilaktyki Raka Jelita Grubego i Prostaty w Województwie Kujawsko-Pomorskim Prewencja Pierwotna Nowotworów- Młodzież Prewencja Pierwotna Nowotworów- Dorośli Razem

8 PROGRAM PREWENCJI PIERWOTNEJ Od listopada 2006 Centrum Onkologii w Bydgoszczy realizuje program Prewencji pierwotnej nowotworów w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych.

9 SZCZEGÓŁOWY OPIS ZADAŃ W RAMACH PROGRAMU PREWENCJI PIERWOTNEJ NOWOTWORÓW W ROKU 2013 Działania Popularyzacja zapisów Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem w społeczeństwie poprzez wielopłaszczyznowe populacyjne działania edukacyjno-informacyjne (w tym działania lokalne w całym kraju). Realizacja regionalnych programów szkoleniowo-edukacyjnych przez ośrodki epidemiologii w regionach. Wdrażanie projektu Szkoła promująca zalecenia Kodeksu walki z rakiem. Programowe minimum zakłada: popularyzację wśród dzieci i młodzieży szkolnej idei walki z czynnym i biernym paleniem tytoniu. Działania medialne. Działania wydawnicze. Organizacja interwencyjnych kampanii społecznych mających na celu zmianę postaw społeczeństwa wobec zdrowia zgodnie z zaleceniami Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, w tym w szczególności: Ogólnopolska akcja społeczna: Światowy Dzień bez Tytoniu; Ogólnopolska akcja społeczna: Światowy Dzień Rzucania Palenia; Ogólnopolska akcja społeczna: Chodzę, biegam-więc jestem, promująca aktywność fizyczną jako czynnik ochronny w zachorowalności na nowotwory złośliwe; Ogólnopolska akcja 5 razy dziennie warzywa i owoce, upowszechniająca wiedzę o spożyciu warzyw i owoców jako czynniku ochronnym nowotworów złośliwych. Akcje edukacyjne dotyczące czynników ryzyka i wczesnych objawów nowotworów złośliwych skóry, w szczególności czerniaka złośliwego. Akcje edukacyjno-informacyjne w zakresie prewencji pierwotnej nowotworów złośliwych Zadania szczegółowe Działalność szkoleniowo dydaktyczna- 25 spotkań Wykłady: Zespół lekarski- 50 godzin, Zespół pielęgniarski- 70 godzin Emisja przygotowanych przez COI spotów telewizyjnych i radiowych w mediach regionalnych Akcja wspólnie z SANEPID-em oraz Polskim Towarzystwem Psychoterapii i Uzależnień w Nakle Akcja medialna Październik ogólnopolska akcja społeczna Listopad akcja medialna Akcje medialne prowadzone całorocznie Akcje edukacyjno-informacyjne prowadzone

10 PROGRAM DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH I PONADPODSTAWOWYCH SZKOŁA PROMUJĄCA PROFILAKTYKĘ ONKOLOGICZNĄ Data ogłoszenia programu: Organizatorzy: 1. Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjne Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz profilaktyki i Wczesnego Wykrywania raka Szyjki Macicy. 2. Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy.

11 CELE EDUKACJI ZDROWOTNEJ W SZKOLE Zrozumienie, czym jest zdrowie, od czego zależy, dlaczego i jak należy o nie dbać; Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych ludzi; Wzmacnianie poczucia własnej wartości; Rozwijanie umiejętności osobistych i społecznych; Przygotowanie się do uczestnictwa w działaniach na rzecz zdrowia i tworzenia zdrowego środowiska w domu, szkole, miejscu pracy, społeczności lokalnej. Poznawanie siebie, śledzenie przebiegu swojego rozwoju;

12 Cel programu Promowanie i popularyzowanie w środowiskach szkolnych podstawowych i ponadpodstawowych zasad Europejskiego kodeksu walki z rakiem: 1. Nie pal. Jeśli palisz, rzuć! Jeśli jeszcze nie rzuciłeś, nie pal przy niepalących. 2. Wystrzegaj się otyłości. 3. Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne. 4. Spożywaj więcej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie. Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce. 5. Nie pij; jeśli pijesz alkohol- piwo, wino lub napoje wysokoprocentoweogranicz jego spożycie. 6. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Szczególnie chroń dzieci i młodzież. Osoby mające skłonność do oparzeń słonecznych powinny przez całe życie stosować chroniące przed słońcem.

13 SZKOŁA PROMUJĄCA PROFILAKTYKĘ ONKOLOGICZNĄ Założenie Programu Upowszechnienie tez Europejskiego kodeksu walki z rakiem wśród młodzieży szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

14 PROGRAM KIEROWANY JEST DO: Uczniów szkół podstawowych. Uczniów szkół ponadpodstawowych. Nauczycieli (mają możliwość otrzymania certyfikatu lidera szkolnej profilaktyki onkologicznej). Innych pracowników szkół. Rodziców i innych członków rodzin uczniów.

15 REALIZACJA PROGRAMU 1. Organizacja spotkań edukacyjnych na 3 szczeblach: Edukacja liderów (pedagogów wytypowanych przez szkoły); Edukacja przeprowadzona przez Zespół Edukacyjny Centrum Onkologii dla młodzieży szkół na specjalnie zorganizowanych spotkaniach na terenie szkół; Edukacja przeprowadzona przez liderów programu z młodzieżą szkół na lekcjach biologii, wychowania do życia w rodzinie, lekcjach wychowawczych i innych. 2. Udział w projektach prowadzonych przez inne instytucje np. Mam haka na raka, Owoce w szkole.

16 REALIZACJA PROGRAMU 3. Współpraca z okolicznymi jednostkami samorządowymi, instytucjami i organizacjami, w których cele statutowe wpisane są działania na rzecz profilaktyki i promocji zdrowia. 4. Organizacja akcji profilaktycznych, festynów, happeningów, marszów oraz innych działań promujących zdrowy styl życia. 5. Organizacja różnorodnych form aktywności ruchowej. 6. Organizacja konkursów oraz różnorodnych form aktywności artystycznej (konkurs plastyczny, teatralny, kulinarny, sportowy) dotyczących tez Europejskiego kodeksu walki z rakiem. 7. Dystrybucja egzemplarzy Europejskiego kodeksu walki z rakiem- w postaci elektronicznej i edytorskiej.

17 DOKUMENTACJA PROGRAMU: Sprawozdanie z realizacji działań oraz ich efektów (wzór- załącznik nr 1). Istnieje możliwość dołączenia dokumentacji fotograficznej. Ankieta ewaluacyjna nr 1 sprawdzająca poziom wiedzy uczniów oraz Ankieta ewaluacyjna nr 2 sprawdzająca poziom zadowolenia uczniów z uczestnictwa w zajęciach. Przesłana przez szkoły dokumentacja stanowi własność organizatorów programu i nie podlega zwrotowi. Szkoły prezentujące najciekawsze działania zaproszone zostaną do udziału w programie TVP Oddział w Bydgoszczy jako przykład dobrych praktyk oraz do udziału w quizie prozdrowotnym. Prace wytypowane w konkursach plastycznych zostaną wywieszone w galerii Promocja w Zakładzie Profilaktyki i Promocji Zdrowia Centrum Onkologii w Bydgoszczy.

18 Składanie dokumentacji sprawozdawczej z realizacji programu wg załączników nr 1 i 2 w formie papierowej na adres Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego lub elektronicznej na adres wok@co.bydgoszcz.pl- do r. Ocena przez specjalnie powołaną komisję złożonej dokumentacji i ogłoszenie wyników- do r. Planowany termin wręczenia nagród i certyfikatów Szkoła promująca profilaktykę onkologiczną r.

19 Prowadzenie ewaluacji to niezbędny element badania skuteczności podejmowanych działań edukacyjnych. Ewaluacja cyklu zajęć obejmuje ocenę: wyników (związaną z przyrostem wiedzy na dany temat) Procesu (związanego z przebiegiem i formą zajęć). Narzędziem do oceny będzie ankieta ewaluacyjna nr 1, wypełniania przez uczniów dwukrotnie- pierwszy raz przed przystąpieniem do zajęć edukacyjnych, drugi po ich zakończeniu.

20 ZAŁĄCZNIK NR 1- SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI DZIAŁAŃ ORAZ ICH EFEKTÓW ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PROMOCJI ZALECEŃ EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM Lp. Działanie Opis Data Łączna liczba I Organizacja i udział w spotkaniach edukacyjnych 1. liczba nauczycieli, którzy uzyskali certyfikat 2. liczba spotkań edukacyjnych przeprowadzonych przez liderów programu 3. liczba spotkań przeprowadzonych przez Zespół edukacyjny Centrum Onkologii II III. Udział w projektach prowadzonych przez inne instytucje Współpraca z okolicznymi jednostkami samorządowymi, instytucjami i organizacjami, w których cele statutowe wpisane są działania na rzecz profilaktyki i promocji zdrowia IV. Organizacja akcji profilaktycznych, festynów, happeningów, marszy oraz innych działań promujących zdrowy styl życia V. Organizacja różnorodnych form aktywności ruchowej VI. Organizacja konkursów oraz różnorodnych form aktywności artystycznej (konkurs plastyczny, teatralny, kulinarny, sportowy i inne) dotyczących tez Europejskiego kodeksu walki z rakiem VII Dystrybucja egzemplarzy Europejskiego kodeksu walki z rakiem (rodzaj kodeksu)

21 ZAŁĄCZNIK NR 2- ANKIETA NR 1 SPRAWDZAJĄCA POZIOM WIEDZY UCZNIÓW 1. Zaznacz zdanie, z którym się zgadzasz. a) Uważam, że mam wpływ na to, czy zachoruję na raka. b) Uważam, że nie mam wpływu na to, czy zachoruję na raka. c) W ogóle nie myślę o chorobach nowotworowych. 2. Czynniki środowiskowe, takie jak styl życia, dieta, aktywność fizyczna, miejsce zamieszkania są przyczyną: a) 45 50% zachorowań na nowotwory złośliwe, b) 60 75% zachorowań na nowotwory złośliwe, c) 80 90% zachorowań na nowotwory złośliwe. 3. Jaka jest najważniejsza przyczyna zachorowań na raka w Polsce i na świecie? a) siedzący tryb życia, b) palenie tytoniu, c) nadwaga i otyłość. 4. Z powodu jakiego nowotworu Polacy umierają najczęściej? a) rak żołądka, b) rak płuca, c) rak nerki. 5. Ile miesięcy życia zabiera jeden rok palenia papierosów? a) 3 miesiące, b) 1 miesiąc, c) 12 miesięcy. 6. Komu szkodzi dym papierosowy? a) tylko osobom przebywającym w pobliżu osoby palącej, b) osobie palącej i wszystkim osobom przebywającym w jej pobliżu. 7. Dlaczego papierosy są groźne dla zdrowia? a) Ponieważ dym tytoniowy zawiera 4 tys. związków chemicznych, z których ponad 40 ma działanie rakotwórcze. b) Ponieważ zawierają nikotynę, która jest silnie uzależniającą substancją. c) Obie powyższe odpowiedzi są prawidłowe. 8. Zaznacz prawdziwe zdanie. a) Picie alkoholu jest rakotwórcze wyłącznie w połączeniu z paleniem tytoniu. b) Spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, wątroby i piersi. c) Spożywanie alkoholu nie zwiększa ryzyka zachorowania na raka. 9. Czy nadwaga i otyłość mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka? a) Tak, u obydwu płci. b) Tak, ale wyłącznie wśród mężczyzn. c) Nie. 10. Jak często powinniśmy ćwiczyć i uprawiać sport, aby uchronić się przed rakiem? a) codziennie, b) raz w tygodniu, c) co najmniej trzy razy w tygodniu. 11. Co należy jeść, aby uchronić się przed rakiem? a) codziennie mięso i ryby, b) wyłącznie warzywa i owoce, c) codziennie warzywa i owoce, razem z innymi posiłkami oraz jako przekąski. 12. W jaki sposób możemy uchronić się przed nowotworami skóry (np. czerniakiem złośliwym)? a) Dbając o higienę. b) Stosując kremy z filtrem słonecznym i unikając przebywania na słońcu. c) Nie paląc papierosów. 13. W jakich godzinach szczególnie powinniśmy chronić się przed słońcem? a) , b) , c) Czy można zachorować na raka wskutek zakażenia, np. wirusem lub bakterią? a) tak, b) nie. Na koniec prosimy Cię o podanie kilku podstawowych informacji o sobie. Ile masz lat? a) 11 lat lub mniej, b) 12 lat, c) 13 lat, d) 14 lat, e) 15 lat lub więcej. Podaj swoją płeć: a) chłopak, b) dziewczyna. Jakie jest twoje miejsce zamieszkania? a) wieś, b) miasto.

22 ANKIETA EWALUACYJNA NR 2 1. Podczas zajęć podobało mi się 2. W czasie zajęć dowiedziałem/dowiedziałam się.. 3. Najbardziej interesujące dla mnie było 4. Zajęcia mogłyby być lepsze, gdyby.. 5. Chciałbym/chciałabym dowiedzieć się więcej o 6. Uwagi.

23 Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjne Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy ul. dr I. Romanowskiej Bydgoszcz tel./fax tel wok@co.bydgoszcz.pl

24 Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę