Strategie ochrony: międzynarodowe normy i zalecenia. Roman Kozłowski Polska Akademia Nauk, Kraków

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Strategie ochrony: międzynarodowe normy i zalecenia. Roman Kozłowski Polska Akademia Nauk, Kraków"

Sylwester Józef Czajka
4 lat temu
Przeglądów:

1 Strategie ochrony: międzynarodowe normy i zalecenia Roman Kozłowski Polska Akademia Nauk, Kraków

2 Norma ASHRAE wilgotność względna Muzea, galerie, archiwa, biblioteki, rozdział 21, Podręcznik klimatyzacji ASHRAE Amerykańskiego Stowarzyszenia Inżynierów Ogrzewnictwa, Chłodnictwa i Klimatyzacji (2007) Poziom długookresowy - 50% lub historyczna średnia roczna Klasa stabilizacji Fluktuacje Zmiana poziomu w cyklu rocznym Zagrożenia obiektów A stabilizacja precyzyjna, ale możliwy cykl roczny B stabilizacja oraz cykl roczny ±5% +10% w lecie -10% w zimie (AA brak) ±10% brak ±10% +10% w lecie -10% w zimie niewielkie dla obiektów o wysokiej wrażliwości, brak dla większości obiektów i obrazów umiarkowane dla obiektów o wysokiej wrażliwości, niewielkie dla większości obiektów i obrazów

3 Norma ASHRAE wilgotność względna Klasa stabilizacji Fluktuacje Zmiana poziomu w cyklu rocznym Zagrożenia obiektów C zapobiega znaczącym zagrożeniom D zapobiega zawilgoceniu przez cały rok pomiędzy 25 75% przez cały rok poniżej 75% wysokie dla obiektów o wysokiej wrażliwości, umiarkowane do niewielkiego dla większości obiektów i obrazów wysokie dla większości obiektów i obrazów w przypadku spadków wilgotności względnej, ale unika się uszkodzeń spowodowanych wysoką wilgotnością względną oraz ataku pleśni.

4 Przykład Smithsonian Institution, Waszyngton Parametry stabilizacji mikroklimatu Temperatura [ o C] Wilg. wzgl. [%] Klasa stabilizacji ASHRAE przed ± 1 50 ± 5 (45 55) po ± 2 45 ± 8 (37 53) AA dobra A Propozycje z zebrania ekspertów muzeów amerykańskich Rozważmy klimat w muzeach jeszcze raz, Boston, kwietnia A lub B

5 Norma europejska Komitet Techniczny 346 Konserwacja Dóbr Kultury, Europejski Komitet Normalizacyjny CEN, przewodniczący profesor Vasco Fassina Grupa robocza 4 Środowisko projekt normy europejskiej pren Zalecenia dotyczące temperatury i wilgotności względnej w celu ograniczenia wywołanych przez niestabilność mikroklimatu, fizycznych uszkodzeń organicznych materiałów higroskopijnych (wejdzie w życie w roku bieżącym)

6 Norma wykorzystuje dwie koncepcje 1. Warunki otoczenia koncepcja aklimatyzacji Należy utrzymać mikroklimat historyczny opisany przez średnie długookresowe, cykl zmiany rocznej oraz pasmo zmian krótkookresowych temperatury i wilgotności względnej, do których obiekty zaaklimatyzowały się przez długi okres czasu, o ile klimat ten nie powoduje nowych uszkodzeń.

7 2.Wymogi materiału zrozumienie zachowania polichromowanego drewna jako układu fizycznego Zmiany parametrów mikroklimatycznych nie powinny przekraczać poziomu krytycznego, powyżej którego pojawia się zagrożenie uszkodzeniem fizycznym.

8 Konieczna jest znajomość klimatu historycznego Norma opisuje sposób określania zalecanych warunków wilgotności względnej na podstawie warunków historycznych (załącznik informacyjny) należy monitorować warunki co najmniej przez rok należy opisać warunki historyczne obliczając: długookresową średnią wilgotność względną cykl zmiany rocznej pasmo wahań krótkookresowych

9 Kościół p.w. Zwiastowania NMP Skępe cenne malowidła ścienne Walentego Żebrowskiego

10 Średnia roczna średnia arytmetyczna chwilowych wartości wilgotności względnej 90 Wilgotność względna [%] średnia roczna Data

11 Cykl zmiany rocznej 30-dniowa centralna średnia krocząca chwilowych wartości wilgotności względnej wygładza fluktuacje i uwidocznia cykle długookresowe 30 dni Wilgotność względna [%] chwilowe wartości wilg. wzgl. cykl zmiany rocznej Data

12 Wahania krótkookresowe różnica między wartością chwilową wilgotności względnej, a 30- dniową średnią kroczącą 90 Wilgotność względna [%] Amplituda fluktuacji 17% chwilowe wartości wilg. względn. cykl zmiany rocznej Data

13 Zalecane pasmo usunięto 14% największych fluktuacji 100 Wilgotność względna [%] zalecane pasmo chwilowe wartości wilg. wzgl. cykl zmiany rocznej Data

14 Bezwględna dopuszczalna zmiana wilgotności względnej Jeżeli analiza klimatu historycznego wykaże, że wahania wilgotności względnej nie przekraczają ±10% licząc do cyklu zmiany rocznej, wyliczone pasmo uznaje się za niepotrzebnie restrykcyjne i nie bierze pod uwagę. Dopuszcza się pasmo ± 10% po analizie sytuacji przez konserwatora zabytków.

15 Norma proponuje matematyczne procedury ilościowego wyznaczania zalecanych warunków mikroklimatycznych na podstawie klimatu historycznego kryteria określania dopuszczalnych wahań powinny opierać się na badaniach i konserwatorskich analizach stanu zachowania obiektów dopuszcza się pasmo wilgotności względnej o szerokości ± 10% niezależnie od klimatu historycznego

16 Zainstalowany system grzewczy

19 Ogrzewanie zlokalizowane 1 m

20 Niskie zużycie energii całkowita moc - 12kW ławki stałe 7kW, 100W/1 m bieżący element grzewczego, T max - 50 o C, podesty 5 kw, 300W/1 m 2 folii grzewczej, T max - 30 o C

21 Monitorowanie i sterowania

22 Pomiar i wyliczanie parametrów 30-dniowa średnia krocząca Wilgotność względna [%] dni fluktuacja 40 odczyt wilgotności względnej Data

23 Warunki dopuszczające działanie systemu grzewczego - początkowe RH nawa i RH prezb. > RH 30d średnia - RH RH = 11% zabezpieczenia

24 Epizod niskiej wilgotności na zewnątrz Wilgotność względna [%] dolna granica zalecanego pasma chwilowe wartości wilg. wzgl. cykl zmiany rocznej Data

25 Warunki dopuszczające działanie systemu grzewczego - poprawione RH nawa i RH prezb. > RH 30d średnia 11% oraz RH nawa i RH prezb. w ciągu 1,5 godz. mniej niż 2%

26 Uwaga! Brak zagrożeń ze strony warunków zastanych jest podstawą opisanej strategii prewencyjnej.

27 Zagrożenie powodowane przez klimat historyczny epizody kondensacji na sklepieniu T - T punktu rosy [ o C] Czas [dzień]

28 Ogrzewanie sklepienia promiennikami podczerwieni

29 System zapobiega epizodom kondensacji 4 3 T - T punktu rosy [ o C] Data

30 Podsumowanie programowalne kryteria sterowania systemami klimatyzacji (jak ogrzewanie) w budynkach zabytkowych i muzeach można ustalić na podstawie klimatu historycznego lub badań dziel sztuki jako obiektów fizycznych normy mogą wskazywać użyteczne procedury procesu decyzyjnego

31 Podsumowanie jeżeli klimat historyczny lub wyjątkowa wrażliwość obiektów niosą jakiekolwiek zagrożenia, konieczne są badania, specjalistyczne metody monitorowania oraz indywidualne działania zapobiegające

Podobne dokumenty

Muzeum w budynkach zabytkowych: wyzwania i możliwości. Janusz Czop Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum w budynkach zabytkowych: wyzwania i możliwości Janusz Czop Muzeum Narodowe w Krakowie Muzeum Narodowe w Krakowie - 17 budynków - 9 Oddziałów - 800.000 obiektów Budynki Muzeum : - wszystkie oddziały