RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 25 maja 2012 r. (01.06) (OR. en) 10231/12 CORDROGUE 37 SAN 121 ENFOPOL 145 RELEX 455

Transkrypt

1 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 25 maja 2012 r. (01.06) (OR. en) 10231/12 CORDROGUE 37 SAN 121 ENFOPOL 145 RELEX 455 NOTA DO PUNKTU I/A Od: Sekretariat Generalny Do: Coreper/Rada Nr poprz. dok.: 9986/1/12 CORDROGUE 30 SAN 115 ENFOPOL 142 RELEX 446 Dotyczy: Projekt konkluzji Rady w sprawie nowej strategii antynarkotykowej UE 1. Ze względu na to, że obecna strategia antynarkotykowa UE wygasa z końcem bieżącego roku, prezydencja postanowiła zaproponować konkluzje Rady w sprawie nowej strategii, mając na celu sporządzenie wytycznych dla nowej strategii antynarkotykowej UE. 2. Projekt konkluzji Rady został przedstawiony i przeanalizowany na posiedzeniach Horyzontalnej Grupy Roboczej ds. Narkotyków w dniach 18 kwietnia i 22 maja 2012 r. 3. Na podstawie tych dyskusji oraz z uwzględnieniem uwag przekazanych po ich zakończeniu ostatecznie zredagowano projekt konkluzji Rady w sprawie nowej strategii antynarkotykowej. 4. Coreper jest zatem proszony o zatwierdzenie porozumienia w sprawie tekstu projektu konkluzji w wersji zawartej w załączniku i o przekazanie tego tekstu Radzie do zatwierdzenia /12 mi/mik/tb 1 DG D 2C PL

2 Projekt konkluzji Rady w sprawie nowej strategii antynarkotykowej UE ZAŁĄCZNIK RADA UNII EUROPEJSKIEJ, PRZYWOŁUJĄC - strategię antynarkotykową UE na lata , która tworzyła od 2005 r. na bazie polityki antynarkotykowej UE i stanowiła ramy dla dwóch kolejnych czteroletnich planów działania; - plan działania UE w zakresie narkotyków ( ) 2 oraz plan działania UE w zakresie narkotyków ( ) 3 a także sprawozdanie z oceny końcowej planu działania UE w zakresie narkotyków ( ) 4 ; - wnioski i zalecenia sprawozdania w sprawie niezależnej oceny strategii antynarkotykowej UE na lata i jej planów działania; - sprawozdanie EMCDDA w sprawie tendencji przygotowane w związku z oceną strategii antynarkotykowej UE na lata , w którym wskazano zmiany w sytuacji w UE w zakresie narkotyków, które nastąpiły w ciągu ostatnich ośmiu lat; - program sztokholmski, w którym wymienia się następujące zasady, na jakich powinna opierać się nowa strategia antynarkotykowa UE: poprawa koordynacji i współpracy przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych środków w ramach Traktatu z Lizbony, zmobilizowanie społeczeństwa obywatelskiego oraz wkład w prace badawcze i porównywalność informacji 5 ; - Europejski pakt na rzecz zwalczania międzynarodowego handlu narkotykami przerwanie szlaków kokainowych i heroinowych 6 oraz Europejski pakt na rzecz zwalczania narkotyków syntetycznych 7, w których to paktach dąży się do poprawy koordynacji między różnymi inicjatywami podjętymi w celu powstrzymania nielegalnego handlu narkotykami; - cykl polityki unijnej dotyczącej poważnej i zorganizowanej przestępczości międzynarodowej 8 instrument opracowany z myślą o zidentyfikowaniu najważniejszych zagrożeń dla UE oraz koordynowaniu współpracy strategicznej i operacyjnej mającej na celu podjęcie tych wyzwań w bardziej spójny sposób; /04 CORDROGUE 77 SAN 187 ENFOPOL 178 RELEX 564 Dz.U. 2005/C 168/01 Dz.U. 2008/C 326/ /08 CORDROGUE 69 SAN 195 ENFOPOL 164 RELEX ADD3 Dz.U. 2010/C 115/ /10 JAI 320 COSI 20 CORDROGUE 40 CRIMORG 79 JAIEX /11 JAI 740 COSI 82 CORDROGUE 66 ENFOPOL 360 CRIMORG 184 JAIEX 111 UD /10 COSI 69 ENFOPOL 298 CRIMORG 185 ENFOCUSTOM /12 mi/mik/tb 2

3 - komunikat Komisji Na rzecz bardziej zdecydowanej reakcji Europy na problem narkotyków 9, w którym zarysowano bieżące wyzwania w dziedzinie narkotyków, przedstawiając jednocześnie propozycje podjęcia tych wyzwań; - Strategię bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej 10, w której nielegalny handel narkotykami uznano za formę przestępczości wymagającą wspólnego działania na szczeblu europejskim; - deklarację polityczną ONZ i plan działania w sprawie międzynarodowej współpracy na rzecz zintegrowanej i wyważonej strategii zwalczania światowego problemu narkotykowego, w której wymienia się środki ograniczania popytu na narkotyki i ich podaży, które powinny podjąć uczestniczące państwa 11 ; POWTARZAJĄC, ŻE - polityka antynarkotykowa leży głównie w kompetencjach państw członkowskich UE; - celem strategii antynarkotykowej UE na lata było dodanie wartości krajowym strategiom przy jednoczesnym przestrzeganiu zasad pomocniczości i proporcjonalności określonych w Traktatach; - strategia miała za zadanie umożliwienie wykorzystania dynamiki i potencjalnych działań na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i ponadnarodowym oraz maksymalne wykorzystanie dostępnych zasobów; - strategia antynarkotykowa UE na lata opierała się na zintegrowanym, multidyscyplinarnym i wyważonym podejściu, które z równą siłą podejmowało kwestie ograniczenia popytu na narkotyki oraz ograniczenia ich podaży. ODNOTOWUJĄC, ŻE - nawet jeśli charakter i cechy problemu nielegalnych narkotyków zmieniły się od początków strategii antynarkotykowej UE na lata , podstawowe wyzwania dla UE pozostają takie same; - wydaje się iż używanie narkotyków w UE jest na w miarę stałym poziomie; poziomy występowania pozostają wysokie, ale nie wzrastają, a w niektórych ważnych obszarach, takich jak stosowanie marihuany przez młodych ludzi, obserwuje się pozytywne oznaki; - występują jednak oznaki niepokojących zmian na rynku narkotyków syntetycznych oraz ogólniej związane z faktem, że obecnie konsumenci narkotyków mają do wyboru większą liczbę substancji; COM (2011) 689 final 5842/10 JAI 90 mi/mik/tb 3

4 - największym problemem narkotykowym w UE pozostaje heroina, ponieważ jej spożycie odpowiada za największą część chorób i zgonów związanych z narkotykami, a utrzymuje się ono na stałym poziomie szacowanych 1,3 mln regularnych użytkowników opiatów w UE; dane dotyczące leczenia wskazują jednak, że zmienia się charakter problemu związanego z opiatami, ponieważ użytkownicy opiatów stali się starsi i spadł odsetek osób przyjmujących opiaty drogą iniekcyjną; - najpowszechniej stosowanym nielegalnym narkotykiem w UE pozostaje marihuana jak pokazują ostatnie szacunki EMCDDA dotyczące stosowania narkotyków w Europie, około 12 mln dorosłych Europejczyków, czyli średnio ok. 3,6% dorosłej populacji, używało marihuany w ostatnim miesiącu; - drugim pod względem rozpowszechnienia używania nielegalnym narkotykiem w UE stała się kokaina, chociaż poziomy występowania i tendencje znacząco różnią się między państwami członkowskimi. MAJĄC NA UWADZE - wyniki oceny realizacji strategii antynarkotykowej UE na lata i jej planów działania, które wykazały między innymi, że: - strategia przyniosła wartość dodaną poszczególnym państwom członkowskimi i ich strategiom dzięki temu, że stała się platformą budowania konsensusu i koordynowania działań w odpowiedzi na zjawisko, które ma przekrojowy charakter i wymiar coraz bardziej międzynarodowy; - strategia pomogła UE i jej państwom członkowskim przemówić jednym głosem na forach międzynarodowych oraz promowała wyraźnie rozpoznawalne i uznane podejście UE do podejmowania wyzwań związanych z narkotykami; - Horyzontalna Grupa Robocza ds. Narkotyków (HDG) działa jako główny organ koordynujący na szczeblu UE oraz ułatwia wymianę informacji między państwami członkowskimi, a także przyczynia się do ustalania wspólnych stanowisk dotyczących zewnętrznego wymiaru polityki antynarkotykowej UE; koordynująca rola HDG w obszarze ograniczania podaży coraz bardziej się komplikuje, ponieważ działania związane z egzekwowaniem prawa w polityce antynarkotykowej stały się również priorytetem w programie bezpieczeństwa wewnętrznego UE; English.pdf 10231/12 mi/mik/tb 4

5 - strategia odniosła pewien sukces w dziedzinie ograniczania popytu, zwłaszcza poprzez promowanie podejścia opartego na dowodach; pozostają jednak utrzymujące się wyzwania zwłaszcza w odniesieniu do różnych poziomów wdrażania programów redukcji szkód i leczenia uzależnionych w państwach członkowskich, trudności w koordynacji i wdrażaniu na szczeblu krajowym i dalszego finansowania programów ograniczania popytu w sytuacji spadku gospodarczego; - w odniesieniu do ograniczania podaży cele strategii i planów działania uznaje się za odpowiednie do podjęcia wyzwań związanych z narkotykami, wobec których staje UE; wyzwaniem pozostaje jednak mierzalność postępu w tej dziedzinie; - współpraca międzynarodowa w polityce antynarkotykowej jest głównym obszarem, w którym UE nadaje wartość dodaną wysiłkom państw członkowskich w zakresie koordynacji i podejmowania wyzwań związanych z narkotykami; - dokonano znacznych osiągnięć w dziedzinie informacji, badań i oceny; należy się jednak jeszcze dodatkowo skupić nad rozszerzaniem i poprawą bazy wiedzy w zakresie ograniczania podaży; - EMCDDA odgrywa kluczową rolę pełniąc funkcję pośrednika, nadając kształt i wspierając wysiłki w dziedzinie informacji, badań i oceny w całej UE. BĘDĄC ZDANIA, ŻE - nowe i potencjalnie szkodliwe substancje psychoaktywne, często sprzedawane jako legalne odpowiedniki kontrolowanych międzynarodowo narkotyków, pojawiają się w niespotykanym dotąd tempie i stanowią zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa publicznego; - rosnące wyzwanie stanowi wzrost zażywania wielu narkotyków jednocześnie, w tym łączenia nielegalnych narkotyków z alkoholem, a czasami z lekami i nieregulowanymi nowymi substancjami psychoaktywnymi, które może doprowadzić do wielorakich niepożądanych skutków zdrowotnych; - handlarze narkotykami wykorzystują rynek wewnętrzny UE, jak również możliwości stwarzane przez nowoczesne technologie i opracowują innowacyjne metody bezprawnego pozyskiwania prekursorów narkotyków i przemytu narkotyków na teren UE i wewnątrz UE; - nielegalne narkotyki pozostają głównym towarem przestępczym w UE i dane wywiadowcze sugerują, że rysuje się tendencja rosnącej współpracy między krajowymi siatkami przestępczymi oraz że nielegalny handel narkotykami jest integralną częścią wielowymiarowej działalności przestępczej; 10231/12 mi/mik/tb 5

6 - wprawdzie rośnie liczba interwencji i programów w dziedzinie ograniczania popytu na narkotyki w państwach członkowskich, nadal jednak występują duże różnice między państwami członkowskimi i w ich granicach, jeśli chodzi o jakość, dostępność i zasięg takich interwencji; - choroby zakaźne związane z iniekcyjnym przyjmowaniem narkotyków, takie jak wirus żółtaczki typu C (HCV) oraz HIV w dalszym ciągu stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, łącznie z potencjalnym ryzykiem wystąpienia w pewnych regionach UE i w regionach sąsiadujących nowych ognisk zakażeń HIV oraz innych chorób przenoszonych z krwią związanych z iniekcyjnym przyjmowaniem narkotyków 12 ; - problem nielegalnych narkotyków we wszystkich swoich aspektach nadal stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa obywateli UE oraz dla stabilności, bezpieczeństwa, zdrowia i rozwoju państw spoza UE, w tym krajów kandydujących i państw sąsiadujących, jak również państw trzecich leżących na szlakach przemytowych. ZGADZA SIĘ, ŻE 1. UE potrzebuje strategii antynarkotykowej na lata jako politycznych ram w dziedzinie narkotyków, która to strategia powinna zostać przyjęta do końca 2012 r. 2. nowa strategia powinna być zwartym dokumentem koncentrującym się na pięciu obszarach tematycznych: koordynacja; ograniczenie popytu; ograniczenie podaży; współpraca międzynarodowa, badania naukowe, strategia informacyjna oraz ocena. 3. nowa strategia powinna zawierać ograniczoną liczbę jasno zdefiniowanych celów strategicznych, określając strategiczny rozwój polityki antynarkotykowej UE oraz konsolidując istniejące instrumenty i opierając się na nich; 4. szczegółowa realizacja nowej strategii powinna zostać określona w dwóch kolejnych planach działania, z których każdy będzie obejmował okres czterech lat; 5. należy zachować obecne zintegrowane, multidyscyplinarne i wyważone podejście, aby utworzyć podstawę podejścia UE do problemu narkotyków w przyszłości; środki w zakresie ograniczania popytu na narkotyki i ich podaży powinny opierać się na dostępnych dowodach, być wyważone i wdrażane z równą determinacją; 6. we wdrażaniu nowej strategii należy przyznać odpowiednie zasoby na realizację zarówno środków w dziedzinie ograniczania popytu jak i ograniczania podaży, a także na środki o charakterze przekrojowym; 12 Sprawozdanie EMCDDA na temat sytuacji w dziedzinie narkotyków w Europie w 2011 r., 10231/12 mi/mik/tb 6

7 dok /11 CORDROGUE 78 + ADD /12 mi/mik/tb 7

8 7. ograniczanie popytu w nowej zintegrowanej strategii obejmuje powszechne i ukierunkowane: profilaktykę, szybką interwencję, leczenie, opiekę, redukcję zagrożeń i szkód, rehabilitację, reintegrację społeczną, inicjatywy w warunkach więziennych oraz środki służące zagwarantowaniu i poprawie jakości i norm; 8. działania w zakresie ograniczania podaży w nowej zintegrowanej strategii powinny nadal skupiać się na współpracy między organami ścigania, w tym poprzez wymianę informacji i wspólne operacje i dochodzenia, oraz na koordynacji inicjatyw w dziedzinie egzekwowania prawa, w tym w odniesieniu do projektów regionalnych oraz kontrolowania nielegalnych narkotyków wprowadzanych do UE drogą morską lub powietrzną; 9. nowa strategia powinna przyjąć nowe podejścia i podjąć nowe wyzwania, które zidentyfikowano w ostatnich latach, w tym dotyczące nowych lub utrzymujących się zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa obywateli UE, w szczególności: - zażywanie wielu narkotyków jednocześnie, w tym łączenia nielegalnych narkotyków z alkoholem; - szybkie rozprzestrzenianie się nowych substancji psychoaktywnych; - zagwarantowanie dostępu do kontrolowanych leków na receptę oraz podjęcie kwestii ich niezgodnego z przeznaczeniem stosowania; - dynamikę rynków narkotykowych, w tym wykorzystywanie internetu jako ułatwienia w dystrybucji nielegalnych narkotyków; - bezprawne pozyskiwanie prekursorów stosowanych w produkcji nielegalnych narkotyków; - jakość usług służących ograniczaniu popytu; - powszechne występowanie chorób przenoszonych z krwią, zwłaszcza HCV, wśród osób przyjmujących narkotyki iniekcyjnie oraz potencjalne zagrożenia wystąpieniem nowych ognisk zakażeń HIV i innych infekcji przenoszonych z krwią, a mających związek z iniekcyjnym przyjmowaniem narkotyków; 10. nowa strategia powinna dalej promować podejście do problemu narkotyków oparte na wiedzy i dowodach, uznające prace przeprowadzone w ramach cyklu polityki UE dotyczącej zorganizowanej i poważnej przestępczości międzynarodowej jako części szerszego planu UE w zakresie bezpieczeństwa międzynarodowego; 11. przy formułowaniu nowej strategii należy odpowiednio uwzględnić zalecenia wydawane przez towarzystwa naukowe wysokiego szczebla, jak również opinie społeczeństwa obywatelskiego; 12. nowa strategia powinna uwzględniać postępy poczynione w zakresie ustalenia minimalnych norm jakościowych w dziedzinie ograniczania popytu i głównych wskaźników ograniczenia podaży, jak również innych dostępnych wskaźników; 10231/12 mi/mik/tb 8

9 13. nowa strategia powinna także skupiać się na poprawie wewnętrznej koordynacji EU, a HDG jako główny organ koordynujący powinna jeszcze bardziej skoordynować swoje działania z innymi inicjatywami UE mającymi związek z polityką antynarkotykową, w szczególności z cyklem polityki UE dotyczącej zorganizowanej i poważnej przestępczości międzynarodowej oraz innymi inicjatywami w ramach COSI, jak również z inicjatywami w dziedzinie zdrowia, a także uwzględniać prace innych agencji UE; 14. sytuację w dziedzinie narkotyków należy w dalszym ciągu monitorować, aby stworzyć podstawę wiedzy pozwalającą na lepsze powszechne zrozumienie problemu narkotyków oraz na opracowanie optymalnej reakcji na nowe tendencje, zwłaszcza w odniesieniu do podaży narkotyków oraz na skutki interwencji mających na celu ograniczenie podaży; 15. w tym względzie należy w dalszym ciągu wspierać informacje, badania, analizę, ocenę, gromadzenie oraz wymianę informacji przez EMCDDA za pomocą jej sieci krajowych punktów kontaktowych oraz systemu wczesnego ostrzegania, jak również przez inne organy UE; 16. w dalszym ciągu należy wspierać programy alternatywnego rozwoju i alternatywnych źródeł utrzymania w państwach-producentach narkotyków ze względu na to, że w wielu państwach nielegalne uprawy roślin dostarczających narkotyków są związane z problemami rozwojowymi, takimi jak ubóstwo, niedostateczny rozwój obszarów wiejskich, nietrwała państwowość i przemoc; 17. w odniesieniu do współpracy międzynarodowej podejście UE powinno w dalszym ciągu być przekrojowe i skupiać się na współpracy z partnerami strategicznymi: w szczególności należy pogłębiać istniejące dialogi prowadzone z partnerami międzynarodowymi, w tym z państwami Bałkanów Zachodnich, Ameryki Łacińskiej i w rejonie Karaibów (w tym z państwami Wspólnoty Andyjskiej), Afryki Zachodniej, Azji Środkowej i z Afganistanem, Partnerstwem Wschodnim, Rosją i Stanami Zjednoczonymi; pozwoli to zagwarantować lepszą znajomość strategii, celów i odpowiednich inicjatyw wśród osób i organizacji odpowiedzialnych za obszar polityki antynarkotykowej w państwach trzecich i w UE; 18. aby zagwarantować ciągłe skupienie na realizacji strategii i towarzyszących jej planów działania, a także na monitorowaniu i ocenie wyników, każda prezydencja pod koniec swojego sześciomiesięcznego okresu powinna przedstawić przegląd działań HDG przeprowadzonych w związku z aktualnym planem działań; 19. na zakończenie okresu objętego nową strategią i każdym z planów działania należy przeprowadzić ocenę, która pozwoli przygotować wkład i zalecenia dla przyszłego rozwoju polityki antynarkotykowej UE /12 mi/mik/tb 9