REGULAMIN IV KONKURSU WIEDZY GENETYCZNEJ DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

Transkrypt

1 REGULAMIN IV KONKURSU WIEDZY GENETYCZNEJ DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

2 Rozdział 1 INFORMACJE OGÓLNE 1. Organizatorem konkursu jest Zakład Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, który jest odpowiedzialny za organizację i przebieg konkursu, powołuje Komisję Konkursową oraz ustala terminy poszczególnych etapów. 2. Konkurs składa się z dwóch etapów: I. szkolnego II. wojewódzkiego 3. Merytorycznie konkurs obejmuje wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej kształcenia ogólnego z genetyki w szkole ponadgimnazjalnej poszerzone o zagadnienia szczegółowe z profilaktyki prozdrowotnej, żywności modyfikowanej genetycznie oraz metod diagnostyki genetycznej. 4. Na wszystkich etapach konkursu uczniowie wypełniają ankietę, a następnie rozwiązują test konkursowy, który składa się z zadań otwartych i zamkniętych. 5. Udział uczniów w eliminacjach konkursowych jest dobrowolny. 6. Uczeń przystępujący do poszczególnych etapów konkursu zobowiązany jest do posiadania ważnej legitymacji szkolnej i okazania jej Komisji Konkursowej. 7. Podczas trwania konkursu uczeń pracuje samodzielnie, zachowuje spokój i nie zakłóca w żaden inny sposób przebiegu konkursu (nie opuszcza wyznaczonego mu w sali miejsca, nie porozumiewa się z innymi uczestnikami, nie wypowiada uwag i komentarzy, nie zadaje pytań dotyczących zadań konkursowych, nie korzysta z żadnych niedozwolonych materiałów, w tym kalkulatora i środków łączności, w tym telefonów komórkowych i tabletów). 8. W szczególnych przypadkach uczeń może opuścić salę, w której rozwiązuje test konkursowy, w każdym czasie po poinformowaniu o swoim zamiarze Komisji Konkursowej, oddaniu pracy konkursowej i wyrażeniu zgody przez Przewodniczącego Komisji. W czasie przebywania poza salą należy zapewnić uczniowi warunki wykluczające możliwość kontaktowania się uczestnika z innymi osobami (wyjątek stanowi sytuacja, w której konieczne jest skorzystanie z pomocy medycznej). Wydarzenie to zostaje odnotowane w protokole przeprowadzenia konkursu. 9. Uczestnik konkursu, który ukończył pracę przed wyznaczonym czasem, opuszcza salę za zgodą Przewodniczącego Komisji. 10. W przypadku stwierdzenia przez Komisję naruszenia przez ucznia zasad regulaminu konkursu Przewodniczący Komisji Konkursowej podejmuje decyzję o przerywaniu konkursu dla danego uczestnika i unieważnia jego pracę oraz nakazuje opuszczenie sali, co odnotowuje w protokole przeprowadzenia konkursu. 11. Za zapewnienie opieki i bezpieczeństwa uczniom/uczestnikom etapu szkolnego i wojewódzkiego odpowiada dyrektor szkoły, do której uczęszcza uczeń (w drodze na konkurs, w czasie jego trwania i w drodze powrotnej do szkoły).

3 12. Nie przewiduje się dodatkowego postępowania konkursowego dla uczestników, którzy w wyznaczonym terminie nie przystąpią do danego etapu konkursu. 13. W pracach Komisji etapu szkolnego i wojewódzkiego mogą uczestniczyć w charakterze obserwatorów Wizytatorzy Kuratorium Oświaty w Lublinie. Regulamin Konkursu nie może ulegać zmianom po jego ogłoszeniu i opublikowaniu na stronie internetowej Zakładu Genetyki Klinicznej ( w danym roku szkolnym.

4 Rozdział 2 ETAP SZKOLNY 1. Etap szkolny odbędzie się w szkołach, które zgłosiły do Zakładu Genetyki Klinicznej UM zamiar uczestnictwa w Konkursie minimum dwa tygodnie przed terminem etapu szkolnego poprzez wypełnienie formularza rejestracyjnego i przesłanie go pocztą elektroniczną na adres: genetyka.kliniczna@umlub.pl. 2. Za organizację i przeprowadzenie etapu szkolnego konkursu odpowiada Dyrektor szkoły oraz powołana przez niego Szkolna Komisja Konkursowa, w której skład wchodzą Przewodniczący i co najmniej dwóch nauczycieli, w tym przynajmniej jeden o specjalności zgodnej z przedmiotem konkursu (biologia, chemia). 3. Szkolna Komisja Konkursowa wykorzystuje testy przygotowane przez Zakład Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. 4. Czas przeznaczony na rozwiązanie zadań wynosi 60 minut. 5. Do etapu rejonowego konkursu kwalifikuje się uczeń, który na etapie szkolnym otrzymał minimum 75% możliwych do uzyskania punktów. 6. Do zadań dyrektora szkoły należy: zapoznanie uczniów, rodziców i nauczycieli z Regulaminem Konkursu, zgłoszenie szkoły do udziału w konkursie, nie później niż dwa tygodnie przed etapem szkolnym do Zakładu Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie ( genetyka.kliniczna@umlub.pl), odebranie, na dzień przed konkursem, zadań testowych oraz kluczy odpowiedzi, przesyłanych drogą elektroniczną do szkoły na adres mailowy podany przez dyrektora w formularzu rejestracyjnym, powielenie, zabezpieczenie i przechowywanie ww. materiałów konkursowych z zachowaniem tajemnicy służbowej, zapewnienie warunków samodzielnej, spokojnej pracy uczestnikom, ogłoszenie wyników etapu szkolnego konkursu w formie komunikatu, w wersji papierowej oraz elektronicznej w ciągu 3 dni od daty przeprowadzenia etapu szkolnego konkursu, przesłanie do Zakładu Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie sprawozdania (wg. załączonego wzoru, oryginałów prac uczniów, którzy osiągnęli 75% punktów oraz wszystkich wypełnionych ankiet,) w terminie do 7 dni od daty przeprowadzenia etapu szkolnego, zgłoszenia przesłane po wyznaczonym terminie nie będą brane pod uwagę; dyrektor szkoły przyjmuje odpowiedzialność za prawidłowość przesłanych danych,

5 przesłanie, drogą elektroniczną, w ciągu 5 dni od dnia przeprowadzenia etapu szkolnego, protokołu z prac Szkolnej Komisji Konkursowej, gromadzenie, przechowywanie i zabezpieczenie dokumentacji konkursowej obejmującej: listy uczestników konkursu, powołanie Szkolnej Komisji Konkursowej, prace konkursowe uczniów, protokoły z prac Szkolnej Komisji Konkursowej i inne dokumenty. 7. Do zadań Przewodniczącego Szkolnej Komisji Konkursowej należy: opracowanie zasad kodowania prac etapu szkolnego, przeprowadzenie konkursu zgodnie z Regulaminem Konkursu, sprawdzenie i ocena wszystkich prac konkursowych zgodnie z kryteriami opracowanymi przez Zakład Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie; każda praca powinna być czytelnie podpisana przez członka Komisji sprawdzającego pracę, rozkodowanie prac po ich sprawdzeniu i ocenieniu przez Szkolną Komisję Konkursową, sporządzenie, w formie pisemnej i elektronicznej, protokołu według wzoru, rozpatrywanie, wraz z innymi członkami Komisji, odwołań i zażaleń związanych z organizacją i przebiegiem eliminacji konkursowych etapu szkolnego.

6 Rozdział 3 ETAP WOJEWÓDZKI 1. Etap wojewódzki Konkursu odbędzie się co najmniej 20 dni po etapie szkolnym. 2. Etap wojewódzki organizuje i przeprowadza ZGK UM w Lublinie. 3. Przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji Konkursowej jest prof. UM dr hab. n. med. Janusz Kocki 4. Czas przeznaczony na rozwiązanie zadań wynosi 90 minut. 5. Wyniki Konkursu ogłaszane są w formie komunikatu. 6. Do roli Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Konkursowej należy: odebranie testów wraz z kluczem odpowiedzi, ich przechowanie i zabezpieczenie do dnia przeprowadzenia etapu wojewódzkiego konkursu, przeprowadzenie kodowania prac konkursowych uczestników, kierowanie pracami Wojewódzkiej Komisji Konkursowej; zapewnienie należytych warunków pracy dla uczestników, przestrzeganie ustalonych zasad organizacyjnych i regulaminowych, kierowanie pracami Komisji w celu zapewnienia rzetelnej analizy i sprawiedliwej oceny prac konkursowych uczniów zgodnie z kryteriami opracowanymi przez autora testu, każda praca powinna być czytelnie podpisana przez członka Komisji sprawdzającego pracę i Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Konkursowej, rozkodowanie prac po ich sprawdzeniu i ocenieniu przez Wojewódzką Komisję Konkursową, sporządzenie protokołu z przebiegu etapu wojewódzkiego wraz z wykazem laureatów.

7 Rozdział 4 ZAKRES WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI 1. Na każdym etapie Konkursu obowiązuje zakres wiedzy i umiejętności określonych podstawą programową z biologii dla IV etapu edukacyjnego: (rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; Dz. U. z 2009 r Nr 4, poz.17 z późn. zm.) 2. Zadania na kolejnych etapach będą zróżnicowane pod względem stopni trudności. 3. Niektóre treści zostały rozszerzone, wynika to z kumulatywnej podstawy programowej i szczególnych zainteresowań uczniów, którzy uczestniczą w Konkursie.

8 Rozdział 5 USZCZEGÓŁOWIONY ZAKRES WIEDZY 1. Zakres wiedzy wynikający z w/w podstawy programowej. 2. Genetyka jako nauka, cechy dziedziczne i niedziedziczne, zmienność organizmów. Istota dziedziczenia. 3. DNA - nośnik informacji genetycznej, budowa, występowanie, powielanie. 4. Kod genetyczny- zasady kodowania i odczytu. 5. Realizacja informacji genetycznej (translacja, transkrypcja). 6. Geny i ich dziedziczenie. Organizacja genów. 7. Dziedziczenie wg Mendla. 8. Dziedziczenie wg Morgana. 9. Zmienność organizmów i jej przyczyny, zmienność dziedziczna i niedziedziczna, zmienność mutacyjna, rekombinacyjna. Mutacje i przyczyny ich wystąpienia, przykłady czynników mutagennych. 10. Podstawowe pojęcia genetyki i ich prawidłowe stosowanie w zadaniach: gen, allel, homozygota, heterozygota, dominacja, recesywność, fenotyp, genotyp, chromosom. 11. Znaczenie biologiczne mitozy i mejozy, komórki haploidalne i diploidalne. 12. Budowa i rodzaje chromosomów, kariotyp. 13. DNA rola podwójnej helisy w przechowywaniu i powielaniu (replikacji) informacji genetycznej, zasada komplementarności. 14. Informacja genetyczna, a kod genetyczny. 15. Zależność pomiędzy genem, a cechą Pierwsze i drugie prawo Mendla i zastosowanie. 17. Krzyżówki jednogenowe i dwugenowe z dominacją zupełną, posługiwanie się szachownicą Punnett a i interpretacja wyników. 18. Dziedziczenie grup krwi człowieka (układ ABO i czynnik Rh). 19. Cechy dziedziczne i recesywne u człowieka. 20. Dziedziczenie płci u człowieka, bliźnięta jednojajowe i dwujajowe, przykłady cech sprzężonych z płcią (hemofilia, daltonizm).

9 21. Mutacje genowe (punktowe) i przykłady wywołanych przez nie chorób (mukowiscydoza, fenyloketonuria, anemia sierpowata, zespół Marfana). 22. Mutacje chromosomowe i przykłady chorób genetycznych wywołanych przez nie (zespół Downa, Turnera, Klinefeltera ). 23. Bioinformatyka. 24. Diagnostyka prenatalna. 25. Inżynieria genetyczna, możliwości i sposoby wykorzystania inżynierii genetycznej. 26. Żywność modyfikowana genetycznie, historia GMO, rodzaje modyfikacji żywności, kierunki modyfikacji żywności, metody otrzymywania GMO, przykłady GMO, zasady wprowadzania GMO na rynek. 27. Cel modyfikacji genetycznej organizmów. 28. Rośliny prawnie chronione w Polsce. 29. Rośliny lecznicze na teranie Polski, przykłady związków czynnych pozyskiwanych z tych roślin oraz możliwości ich zastosowania. 30. Nowotwory (choroby nowotworowe, czynniki sprzyjające rozwojowi choroby, zasady profilaktyki i badania profilaktyczne). 31. Badania kontrolne (stomatologiczne, podstawowe badania krwi i moczu, pomiar pulsu i ciśnienia krwi) i ich znaczenie. 32. Wpływ na zdrowie człowieka niektórych substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol), narkotyków i innych środków dopingujących oraz nadużywania kofeiny, teiny i niektórych leków. 33. Holistyczne pojęcie zdrowia człowieka. 34. Znaczenie krwiodawstwa i transplantacji narządów. Prof. UM dr hab. Janusz Kocki