Podstawy nauki o materiałach. Struktura i własności staliw. Struktura i własności staliw

Transkrypt

1

2 Spis Treści Wiadomości podstawowe Staliwo niestopowe Staliwo stopowe Piece do wytapiania staliwa

3 Produkcja podstawowych wyrobów hutnictwa w Polsce Produkcja podstawowych wyrobów hutnictwa w Polsce (tys. t) Wyszczególnienie Stal surowa Aluminium hutnicze 26,0 98,8 95,1 46,0 46,9 Miedź elektrolityczna 10,5 21,7 72, Cynk metaliczny Ołów rafinowany 20,0 22,2 39,7 54,5 82,0 64,8

4 Żelazo 26Fe - pierwiastek chem. z bloku d, grupy 8; ciężki metal, aktywny chemicznie, posiada właściwości ferromagnetyczne. Rok odkrycia starożytność. Stosowany w hutnictwie jako główny składnik stali, żeliwa i innych stopów; także pełni funkcję katalizatora (substytut platyny). Otrzymywane w tzw. wielkim piecu podczas redukcji rud żelaza węglem i tlenkiem węgla. Staliwo - jest to odlewniczy stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami o zawartości do 2% węgla. Otrzymuje się go w wyniku zalewania formy ciekła stalą.

5 O TEMPERATURA ( C ) Podstawy nauki o materiałach V ferryt αδ ( ) Ferroma gnetycznypara mag netyczny X ferryt α Układ żelazo-węgiel 1600 A cie cz+ ferryt αδ ( ) II D' 1538 Fe -Fe 3 C 1495 H B I Fe -C J ciecz 1400 N C ciecz+austenit cem entyt p ierwotny+ c iecz ferryt αδ ( ) III D austenitvi 2,08% 4,26% E' 1154 C C' IV 1227 C austenit γ E C F F' VII 2,11% 1148 C 4,30% G VIIIa VIIb VIIIc austenit+ ferryt α austenit+ ledeburyt+ l ede buryt+cementyt p ierwotny a ustenit+ 800 IXa cementyt wtórny M O 0,68% cementyt wtórny 770 S' 738 C K' IXb P' P S 727 C K 600 0,0218% 0,7 7% XIa fe rryt α+ cementyt trze c iorzêdowy 400 XI c XId XIe XIb perlit+c ementyt perlit+cementyt+ ledeburyt przemieniony+ cementyt ferryt α+ lede buryt przem ieniony 200 perlit + ce mentyt trzecio- 230 C Q -rzêd owy 0 0, ,67 7 perlit ledeburyt ledeburyt p rzemieniony STĘŻENIE MASOWE C (%) cementyt Fe 3 C

6 Klasyfikacja staliwa

7 Podział staliwa niestopowego: Ze względu na zawartość węgla: Staliwo niskowęglowe Staliwo średniowęglowe Staliwo wysokowęglowe Ze względu na zastosowanie: Staliwo zwykłej jakości Staliwo wysokiej jakości

8 Struktury staliw niestopowych W zależności od przebiegu chłodzenia odlewu, w staliwie niestopowym, w stanie surowym może występować struktura: - globulityczna, która charakteryzuje się ziarnem o kształcie zbliżonym do okrągłego - Widmannstattena charakterystyczną cechą takiej struktury są płytkowe wydzielenia ferrytu ułożone przeważnie pod kątem 60 i 120 Struktura Widmanstattena w staliwie podeutektoidalnym Struktura staliwa niestopowego ( )

9 Oznaczenia staliw niestopowych

10 Wpływ stężenia węgla na własności mechaniczne staliw niestopowych w stanie wyżarzonym (według K. Roescha i K. Zimmermanna

11 Skład chemiczny i własności mechaniczne staliw niestopowych konstrukcyjnych Gatunek staliwa Minimalne własności mechaniczne R e MPa R m Mpa A % Z % KV J Stężenie głównych pierwiastków C Mn Si ,25 1,00 0, W ,25 1,00 0, ,25 1,20 0, W ,25 1,20 0, ,25 1,20 0, W ,25 1,20 0, ,25 1,50 0, W ,25 1,50 0,60 P 0,035; S 0,035; Ni 0,4; Cr 0,35; Cu 0,4; Mo 0,15; V 0,05; Ni + Cr + Cu + Mo + V 1,0

12 Podział staliwa stopowego ze względu na zastosowanie: Staliwa konstrukcyjne Staliwa odporne na ścieranie Staliwa odporne na korozję Staliwa żaroodporne i żarowytrzymałe Staliwa narzędziowe Podział staliwa według stężenia dodatków stopowych: staliwo niskostopowe łączne stężenie dodatków stopowych nie przekracza 2,5% staliwo średniostopowe łączne stężenie dodatków stopowych zawarte jest w przedziale 2,5 5% staliwo wysokostopowe łączne stężenie dodatków stopowych większe niż 5%

13 Staliwa stopowe konstrukcyjne Skład chemiczny: Staliwa te zawierają od 0,15 0,45%C ze względu na optymalny stosunek R e /R m i właściwości odlewnicze, a łączna zawartość pierwiastków stopowych nie przekracza 4%. Skład chemiczny powinien zostać tak dobrany aby można było przy danej grubości ścianki, zahartować odlew na wskroś oraz uzyskać jednolite i dobre własności mechaniczne na całym przekroju ścianki po ulepszaniu cieplnym. Dlatego też zwiększenie hartowności jest ważnym celem pierwiastków stopowych. Własności: Staliwa te cechują się dobrą wytrzymałością i plastycznością oraz znaczną odpornością na zmienne i dynamiczne obciążenia. Obróbka cieplna: Odlewy poddaje się najczęściej ulepszaniu cieplnemu, choć niekiedy także wyżarzaniu ujednorodniającemu lub normalizującemu.

14 Struktura staliwa stopowego konstrukcyjnego ogólnego przeznaczenia (G30Cr3)

15 Staliwo manganowe (konstrukcyjne) Gatunki staliwa manganowego mają zróżnicowaną zawartość węgla, a mangan zawiera się w granicach 1,0 1,6%, mogą także zawierać dodatki krzemu i molibdenu. Staliwa zawierające tylko mangan mają mikrostrukturę pierwotną złożoną z ferrytu i minimalną zawartość perlitu lub perlitycznoferrytyczną w przypadku większej zawartości węgla. Dodatek krzemu do zawartości 0,8% bądź molibdenu do 0,3% sprzyja tworzeniu się mikrostruktury z przewagą perlitu. Zastosowanie: Ze staliw manganowych wytwarza się odlewy odporne na obciążenia zmienne i ścieranie takie jak np.: koła zębate, zwrotnice i piasty kół samochodowych, kule do młynów itp.

16 Staliwo chromowe (konstrukcyjne) Staliwo chromowe zawiera chrom w granicach 0,5-1,1%. Mikrostrukturę ma złożoną z perlitu i ferrytu umiejscowioną wzdłuż granicy ziarn pierwotnego austenitu, którego ilość zmniejsza się wraz ze zwiększeniem zawartości węgla. Często zawiera także molibden w granicach 0,2 0,6%. Zastosowanie: Staliwo chromowe stosuje się do wytwarzania odlewów o dużych przekrojach, silnie obciążonych i narażonych na ścieranie. [3,8]

17 Wpływ węgla i manganu na mechaniczne właściwości stali manganowej

18 Staliwo odporne na ścieranie Staliwo odporne na ścieranie powinno się charakteryzować właściwościami przeciwciernymi. Staliwa odporne na ścieranie można podzielić ze względu na główne pierwiastki stopowe na: manganowe chromowe Staliwo manganowe (odporne na ścieranie) Staliwa manganowe zawierające wyłącznie mangan (L45G i L120G13) mogą mieć mikrostrukturę perlityczno-ferrytyczną przy niskich zawartościach manganu i węgla, lub austenityczną z wydzieleniami węglików przy wysokiej zawartości manganu i węgla, jest nazywane staliwem Hadfielda. Staliwa zawierające poza manganem takie pierwiastki jak molibden, nikiel, chrom i krzem (L40GM, L20HGSNM, L35GSM, L30HGN2M, L120G13H, L120G13T) może mieć mikrostrukturę pierwotną złożoną z perlitu (chrom, molibden) poprzez bainit (chrom, nikiel, molibden) ze śladami ferrytu i węglikami wydzielonymi na granicach ziarn do austenitycznej (chrom) z węglikami i obszarami martenzytu wydzielonego wzdłuż granic ziarn.

19 Staliwa odporne na ścieranie Gatunki R m [MPa] Minimalne własności R e [MPa] A 5 [%] Z [%] Twardość HB Rodzaj obróbki cieplnej L45G min 200 Normalizowanie min 250 Ulepszanie L40GM min 200 Normalizowanie min 250 Ulepszanie L40HM min 400 Ulepszanie L20HGSNM Ulepszanie L35GSM min 300 Ulepszanie L30HGN2M min 430 Ulepszanie L40H3T min 220 Normalizowanie min 410 Ulepszanie L25SHNM min 400 Normalizowanie L100H6M Ulepszanie cieplne L120G13 nie podlegają sprawdzaniu Przesycanie L120G13H Przesycanie L120G13T L30GS Przesycanie wg PN-87/H-83156

20 Staliwa chromowe odporne na ścieranie Staliwa chromowe odporne na ścieranie zawiera 1,0 6,5% chromu i 0,32-1,1% węgla, tym więcej im więcej staliwo zawiera chromu. Może też zawierać molibden i tytan (L40HM, L40H3T, L100H6M) dwa pierwsze gatunki mają mikrostrukturę złożoną z bainitu. Mikrostruktura trzeciego gatunku złożona jest z perlitu i węglików występujących na granicach ziarn oraz przestrzeniach międzykrystalicznych. Staliwo niklowo-krzemowe-chromowo-molibdenowe Do niego jest zaliczany gatunek L25SHNM, jego mikrostruktura po odlaniu jest złożona z bainitu obecność krzemu w tym staliwie zapewnia utwardzenie bainitu. Zastosowanie: Staliwo odporne na ścieranie stosuje się do otrzymywania odlewów elementów koparek, szczęk i młotków do kruszarek, wykładziny młynów cementowych, ogniw gąsienicowych, rozjazdów kolejowych itp.

21 Staliwa stopowe odporne na korozje Ich podstawowym dodatkiem stopowym jest Cr, staliwa o strukturze austenitycznej zawierają poza Cr także Ni i N. Mo zwiększa odporność korozyjną, na działanie niektórych kwasów staliw austenitycznych. Aby zapobiec korozji międzykrystalicznej dodaje się Nb lub Ta W zależności od składu chemicznego staliwa stopowe odporne na korozję wykazują strukturę: - martenzytyczną, - austenityczną - austenityczno-ferrytyczną.

22 Staliwa stopowe odporne na korozję (martenzytyczne) Własności mechaniczne Stężenia pierwiastków % R m MPa A % KV J C Mn Si Cr Ni Mo Cu N Nb+Ta V , , ,05 0,35 0,08 Struktura: Martenzyt wysokoodpuszczony (ferryt i węgliki) Obróbka cieplna martenzytycznych staliw stopowych odpornych na korozję: - hartowanie z C i odpuszczanie w C Zastosowanie: Odlewy te są odporne na korozję atmosferyczną, w parze wodnej i w wodzie morskiej, w przemyśle mleczarskim i chemicznym, wały turbin wodnych i parowych, śruby okrętowe, armatura wodna.

23 Staliwa stopowe odporne na korozję (austenityczne) Własności mechaniczne Stężenia pierwiastków % R m MPa A % KV J C Mn Si Cr Ni Mo Cu N Nb+Ta ,07 2 1, , ,22 1 Struktura: austenit Obróbka cieplna austenitycznych staliw stopowych odpornych na korozję: - przesycanie z C z chłodzeniem w wodzie Zastosowanie: Odlewy te są odporne na działanie kwasów organicznych i nieorganicznych, wody morskiej pompy, zbiorniki, rurociągi, odlewy do pracy pod ciśnieniem, elementy kotłów parowych i innych urządzeń, zaworów o żarowytrzymałości do około 550 C, niektóre staliwa można stosować do -196 C.

24 Staliwa stopowe odporne na korozję (austenityczn-ferrytyczne) Własności mechaniczne Stężenia pierwiastków % R m MPa A % KV J C Mn Si Cr Ni Mo Cu N W ,08 2 1, ,5-8,5 5 3,5 0,1-0,25 1 Struktura: austenit i ferryt Obróbka cieplna austenitycznych staliw stopowych odpornych na korozję: - przesycanie z C z chłodzeniem w wodzie Zastosowanie: Odlewy te są szczególnie odporne na korozję naprężeniową, mają większą wytrzymałość w porównaniu ze staliwami austenitycznymi. Odlewy do pracy pod ciśnieniem, elementy kotłów parowych i innych urządzeń, zaworów o dużej żarowytrzymałości, odlewy na zbiorniki ciśnieniowe do około 250 C, niektóre staliwa można stosować do -70 C.

25 Staliwo chromowe Staliwa zawierające wyłącznie chrom w granicach 12-15% mają strukturę pierwotną złożoną z ferrytu, w której występują obszary martenzytu lub martenzytu z wydzieleniami ferrytu w przestrzeniach międzydendrytycznych, zależy to od zawartości węgla. Zastosowanie: Otrzymywanie odlewów narażonych na działanie atmosferyczne wody, pary, gorących par i rozcieńczonych roztworów alkalicznych Staliwo chromowo-niklowe Staliwa chromowo-niklowe zawierają 12-22% chromu i 0,7-6% niklu, zapewnia to zmianę mikrostruktury od martenzytycznej przy niskich zawartościach tych pierwiastków do austenitycznej z wydzieleniami ferrytu, fazy σ i węglików chromu na granicach ziarn przy wyższej zawartości chromu i niklu. Staliwa chromowo-niklowe zawierają jeszcze molibden, tytan lub mangan

26 Staliwa chromowo-niklowe z molibdenem zawierają 11,5-19% chromu, 3,5-11,0% niklu i 1,0-2,5% molibdenu mikrostruktura złożona jest z martenzytu przy niskich zawartościach chromu i niklu przechodzącą w austenityczną z wydzieleniami niewielkiej ilości węglików, a później ferrytu i fazy σ przy mniejszych zawartościach chromu i niklu. Molibden zwiększa odporność korozyjną na działanie jonów chlorkowych. Staliwa chromowo-niklowe z tytanem zwiększa odporność na korozję międzykrystaliczną. Tytan wprowadzamy w zależności od zawartości węgla, sprzyja on tworzeniu się mikrostruktury z większym udziałem ferrytu. Zastosowanie: Stosuje się do odlewania części pomp i innych urządzeń dla przemysłu azotowego, siarkowego, farmaceutycznego i urządzeń pracujących w środowisku wody morskiej.

27 Wpływ zawartości węgla na odporność na korozję staliwa chromowego

28 Staliwa żaroodporne przede wszystkim określa się składem chemicznym staliwa, rodzajem błonek tlenkowych, a w mniejszym stopniu jego strukturą. Żaroodporne nazywamy staliwo, które w wyższych temperaturach odporne jest na utlenianie (tworzenie się zgorzeliny). Staliwa żarowytrzymałe zależy od struktury, wielkości ziarna, postaci w której znajdują się w stopie wzmacniające fazy, ich więzi z roztworem stałym, czystości granic ziarn. Żarowytrzymałe nazywa się staliwo, które w wysokich temperaturach zachowuje dużą wartość właściwości mechanicznych, a przede wszystkim stosunkowo dużą wartość wytrzymałości na pełzanie. Pierwiastki zwiększające żaroodporność: Chrom Nikiel Krzem

29 Staliwa stopowe żarowytrzymałe i żaroodporne - wysokochromowe Własności mechaniczne Stężenia pierwiastków % Twardość HB C Mn Si Cr Ni Mo 300 0,2-1, , ,5 Struktura: Wysokochromowe staliwa średniowęglowe ferryt i węgliki Wysokochromowe staliwa wysokowęglowe z dodatkiem do 2,5%Si perlit i węgliki Obróbka cieplna: -wyżarzanie w C Zastosowanie: Żaroodporne i żarowytrzymałe staliwa na odlewy mało obciążone pracujące w atmosferze utleniającej do C

30 Staliwa stopowe żarowytrzymałe i żaroodporne chromowo-niklowe: Austenityczne Własności mechaniczne Stężenia pierwiastków % R m MPa A % C Mn Si Cr Ni Mo Co W Nb ,05-0,65 2 2, ,8 Struktura: austenit i węgliki Obróbka cieplna: - stosowane w stanie surowym Zastosowanie: Żarowytrzymałe staliwa na odlewy pracujące pod znacznym obciążeniem w atmosferze utleniającej do C, staliwa wysokoniklowe odporne na działanie gazów ze związkami siarki.

31 Staliwa stopowe żarowytrzymałe i żaroodporne chromowo-niklowe: Ferrytyczno-austenityczne Własności mechaniczne Stężenia pierwiastków % R m MPa Twardość HB A % C Mn Si Cr Ni Mo ,3-0,5 1,5 1-2, ,5 Struktura: ferryt, austenit i węgliki Obróbka cieplna: - stosowane w stanie surowym Zastosowanie: Żarowytrzymałe staliwa na odlewy pracujące w atmosferze utleniającej do 1100 C, odporne na działanie kąpieli solnych.

32 Staliwa stopowe narzędziowe Gatunki HB Przykłady zastosowania L150HSM L155HNM L180HNM L200HNM L200HSN1VT L70H2GNM L90HMF walce hutnicze kule miażdżące i pierścienie bieżne do młynów węglowych walce hutnicze L210H21NM min 560 bandaże, odlewy dla elektrowni L180H20F min 480 kule staliwne dla cementowni L35H17N2M rozwłókniacze dla przemysłu papierniczego Gatunki HB Przykłady zastosowania L40H5MF L45HN2MF L65HNM min min min L75HMF L100H2M L120HWMF min 320 L120HNMF L210H21S max 380 min 500 formy i wkładki do form ciśnieniowych matryce kuźnicze walce hutnicze, kule miażdżące do młynów węglowych walce hutnicze pierścienie do przeciągania

33 Staliwo to ze względu na strukturę i własności można zaliczyć do kilku grup. W szczególności wyróżnić można średniowęglowe, nisko- i średniostopowe staliwa do ulepszania cieplnego, do której grupy można zaliczyć staliwa L45HN2MF, L40H5MF oraz L65HNM. Chrom jest podstawowym pierwiastkiem stopowym staliwa narzędziowego. Poza chromem staliwa narzędziowe posiadać mogą jeszcze takie pierwiastki stopowe jak nikiel, molibden i wanad. Molibden wprowadza się celem zwiększenia hartowności i tworzenia węglików zwiększających twardość. Wanad wprowadza się celem uzyskania w mikrostrukturze węglików typu V 4 C 3. Mikrostruktura tego staliwa zmienia się od austenitycznej ze śladami węglików przy dużej zawartości chromu i niklu poprzez bainityczną dla zawartości chromu i niklu po około 1,3% do perlitycznej przy jeszcze mniejszych zawartościach chromu i niklu od podanych oraz molibdenu około 0,2%.

34 Te gatunki które nie zawierają niklu, posiadają obok chromu molibden o zawartości 0,15-1,6% i podwyższoną zawartość krzemu 0,3-1,7% oraz wanad, są to L150HSM, L90HMF, L180H20F, L40H5MF, L75HMF, L120HNMF, L210H21S. Staliwa te mają mikrostrukturę martenzytyczną przy wysokich zawartościach molibdenu do perlitycznej przy mniejszych zawartościach tego pierwiastka. Odlewy ze staliwa narzędziowego poddaje się często wyżarzaniu i ulepszaniu cieplnemu, a zaletą tego staliwa jest spawalność, co umożliwia regenerację narzędzi.

35 Materiały wsadowe w stalownictwie Materiały wsadowe i pomocnicze wprowadzone do procesu wytapiania mają podstawowy wpływ na jakość otrzymywanego staliwa. Wsad stalowniczy składa się z materiałów metalicznych i topników, a także z dodatków nawęglających. Do materiałów metalicznych zalicza się: zasadniczy wsad: surówkę wielkopiecową przeróbczą, złom, syntikom dodatki utleniające: rudę żelaza, zgorzelinę żelazostopy i odtleniacze Topniki to materiały żużlotwórcze: kamień wapienny wapno fluoryt boksyt piasek

36 Konwertory Odmiany procesu konwertorowego: besemerowski tomasowski tropenasowski tlenowy LD kaldo Schematyczne przedstawienie trzech sposobów doprowadzenia dmuchu do kąpieli metalowej w konwertorze a dmuch z dołu b dmuch z boku c dmuch z góry

37 Schemat konwertora tlenowego

38 Piece elektryczne łukowe Źródłem ciepła jest łuk elektryczny, który może nagrzewać wsad w sposób pośredni bądź bezpośredni. Nagrzewanie pośrednie następuje wtedy, gdy łuk płonie między elektrodami, natomiast nagrzewanie bezpośrednie, gdy łuk płonie między elektrodami a wsadem W odlewniach wytapia się stal przede wszystkim w piecach łukowych o wyłożeniu zasadowym (dolomitowym, magnezytowym). Jako wsad stosuje się surówkę i złom lub tylko odpowiednio przygotowany złom W piecach tego rodzaju wytwarza się stal na odlewy stopowe lub też na odlewy ze staliwa niestopowego wyższej jakości, z powodzeniem mogą być w niej wykonywane odlewy cienkościenne. W elektrycznych piecach łukowych można wytapiać stal ze zastosowaniem świeżenia lub też sposobem odzyskowym, polegającym na przetapianiu złomu w celu odzyskania zawartych w nim składników stopowych.

39 Piece elektryczne łukowe Schemat pieca łukowego Pełny proces wytapiania stali obejmuje: naprawę pospustową pieca ładowanie wsadu do pieca roztapianie wsadu świeżenie ściągnięcie żużla odtlenianie korektę składu chemicznego ewentualne wprowadzenie dodatków stopowych odtlenianie żelazokrzemem spust stali

40 Piec elektryczny indukcyjny Podział pieców elektrycznych indukcyjnych pod względem konstrukcji: piec indukcyjny bezrdzeniowy (tyglowy) piec indukcyjny rdzeniowy ( kanałowy) W piecu elektrycznym indukcyjnym bezrdzeniowym uzwojenie pierwotne stanowi induktor, a uzwojenie wtórne zwarta masa wsadu metalowego w środku induktora. Induktor wykonany z rurki miedzianej chłodzonej wodą, otaczający tygiel ceramiczny, zasilany przez generator prądem sieciowej lub średniej częstotliwości, wytwarza szybkozmienne pole magnetyczne, w wyniku czego we wsadzie występują prądy wirowe. Przy ściance tygla występują największe natężenia prądów wirowych, powodując intensywniejsze nagrzewanie warstwy przypowierzchniowej metalu i przyczyniając się do konwekcyjnego ruchu cieczy. Zmienne pole magnetyczne wywołuje elektrodynamiczny ruch kąpieli metalowej, a w rezultacie dokładne mieszanie metalu, przyspieszając proces homogenizacji i odtleniania stali

41 Schemat pieca indukcyjnego

42 Piec martenowski Proces martenowski (proces Siemensa Martina) jest to proces otrzymywania stali z surówki i złomu stalowego (z dodatkiem topników), przeprowadzany w piecach płomiennych. Proces martenowski polega na usunięciu domieszek (węgla, krzemu, manganu, fosforu, siarki) z ciekłego wsadu przez ich utlenienie w wysokiej temperaturze (świeżenie). Bardzo wysoką temp. ( C) uzyskuje się dzięki regeneracji ciepła spalin w pracujących parami regeneratorach (komorach o wyłożeniu ogniotrwałym). W piecach maretenowskich realizowano trzy sposoby wytapiania stali: - proces złomowy bezsurówkowy wsad metalowy składa się prawie w 100% ze złomu stalowego - proces złomowo-surówkowy wsad metalowy składa się z surówki 25-40% i złomu stalowego 60-75% - proces surówkowo-złomowo-rudowy wsad metalowy składa się w 75% z surówki i w 2% ze złomu stalowego

43 Rozróżnia się: - proces martenowski zasadowy w piecach o zasadowym wyłożeniu komory roboczej, (dolomitowym, rzadziej magnezytowym). W procesie martenowskim zasadowym zazwyczaj jako topnika dodaje się do wsadu wapno w celu usunięcia domieszek fosforu, częściowo siarki (przechodzą one do żużla) i uzyskania stali o dobrych właściwościach mech. - proces martenowski kwaśny w piecach o wyłożeniu kwaśnym (krzemionkowym). Proces martenowski kwaśny był i jest rzadko stosowany, gdyż wymaga bardzo czystych materiałów wsadowych (nie można w tym procesie usunąć ze wsadu domieszek fosforu i siarki). Paliwami gazowymi i ciekłymi w procesie martenowskim są: gaz czadnicowy, zawierający CO, H 2, CO 2, węglowodory i azot gaz ziemny zawierający metan CH 4 oraz niewielkie ilości CO, CO 2 i N 2 olej opałowy

44 Schemat pieca martenowskiego

45 Piec indukcyjny - spust Zalewnie Spust Konwertor