Inwentaryzacja i waloryzacja zasobów kultury materialnej

Transkrypt

1 Inwentaryzacja i waloryzacja zasobów kultury materialnej na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego Podsumowanie i wnioski oprac. mgr Piotr Rochowski Drewniana rzeźba ludowa Matki Bożej z Dzieciątkiem we wnęce szczytowej kapliczki z 1808 r. w Młynce

2 Dobra kultury materialnej zestawienie ilościowe po weryfikacji terenowej 138 obiektów z 12 kategorii tematycznych 3 zabytkowe zespoły architektoniczne (zespoły pałacowe w Balicach i Aleksandrowicach, budowle Twierdzy Kraków) 79 obiektów o najwyższej potencjalnej wartości wartości zabytkowej 2 zabytki o znaczeniu krajowym* 4 zabytki o znaczeniu regionalnym** 8 obiektów wpisanych do rejestru zabytków * ruiny zamków Lipowiec i Tenczyn Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie ** pałac i park pałacowy w Balicach oraz forty dawnej Twierdzy Kraków: fort nr 41a Mydlniki i fort nr 43 Pasternik

3 Architektura militarna 12 obiektów dokumentujących rozwój architektury militarnej od prehistorii do II wojny światowej Grodzisko wczesnośredniowieczne w paśmie Bukowicy Zamek Tenczyn, XIV-XVII w. Nielepice, niemiecki schron piechoty, 1944 r.

4 Architektura militarna Zamek Lipowiec z reliktami systemu wieżowego z XIII-XIV w. Widok na zamek od strony przedzamcza Korona wieży z XIII w. Wnętrze jednej z działobitni

5 Architektura militarna Zamek Tenczyn. Ewolucja systemów obronnych: wieża basteja bastion Fragment zamku górnego z wieżą Nawojową Wnętrze bastei z widocznym przejazdem przez tzw. szyję, prowadzącym wzdłuż galerii strzelniczej

6 Architektura militarna Umocnienia Twierdzy Kraków: forty, baterie forteczne, schron amunicyjny Fort nr 43 Pasternik, r. Bateria B3 Fortu nr 43 Pasternik, 1902 r. Schron amunicyjny Bronowice, r.

7 Młynka, bierny schron piechoty typu Regelbau 668 Architektura militarna Umocnienia niemieckie z okresu II wojny światowej Nielepice, schron Regelbau 668 Młynka, wnętrze schronu

8 Pałace i dwory Zespół pałacowo-parkowy w Balicach, dwory w Aleksandrowicach i Mnikowie Balice, pałac Radziwiłłów, XVI-XIX w. Aleksandrowice, dwór Radziwiłłów, 1900 r. Mników, dwór, 1. poł. XVII, XIX w.

9 Tradycyjne budownictwo regionalne Drewniane, zrębowe domy mieszkalne i zabudowania gospodarcze Nawojowa Góra, ul. Nawoja nr 53, k. XIX w. Stodoła w Aleksandrowicach Kleszczów nr 57, ok r.

10 Budownictwo przemysłowe Budynki i urządzenia związane z dawnym wydobyciem węgla kamiennego w rejonie Tenczynka i Nawojowej Góry (XVIII-XX w.) Tenczynek, budynki nadszybia kop. Krystyna, k. XIX w. Tenczynek, wapiennik, pocz. XX w. Tenczynek, rejon kopalni Nowa Krystyna, 1. poł. XX w.

11 Mała architektura sakralna Kapliczki domkowe i słupowe Płaza, kapliczka wnękowa, XIX w. Burów, kapliczka domkowa, ok r.

12 Mała architektura sakralna Figury kamienne: figura św. Jana Nepomucena w Aleksandrowicach (1755 r.)

13 Mała architektura sakralna Krzyże kamienne, żeliwne, drewniane Kwaczała, kamienny krzyż na Krzyku, 2. poł. XIX w. Tenczynek, krzyż żeliwny w Lesie Zwierzyniec Balice, drewniany krzyż przy drodze do Aleksandrowic

14 Zagrożenia Willa w Kochanowie (brak użytkowania, dewastacja, rozpad) oraz relikty dawnego górnictwa węglowego na Grzbiecie Tenczyńskim (rozpad obiektów, zatarcie śladów) Kochanów nr 104, willa drewniana, 1896 r. Tenczynek, rejon kopalni Nowa Krystyna, 1. poł. XX w. Tenczynek, d. kopalnia Krystyna, k. XIX w.

15 Zagrożenia Fort nr 41a Mydlniki - dewastacja

16 Ozdobne wykończenie obramienia okiennego chałupy, Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy Propozycje ochrony Działania szczegółowe Willa w Kochanowie: ekspertyza konserwatorska, rewaloryzacja, przywrócenie użytkowania w ramach nowych funkcji. Relikty dawnego górnictwa: zabezpieczenie istniejących obiektów, uczytelnienie śladów terenowych, rewitalizacja ścieżki dydaktycznej. Fort nr 41a Mydlniki: zabezpieczenie, rewaloryzacja, wprowadzenie czasowego użytkowania w ramach funkcji edukacyjnych, kulturalnych (ekspozycja) lub rekreacyjnych.

17 Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy Propozycje ochrony Działania ogólne Budownictwo ludowe - bieżąca dokumentacja, uzupełnienie kart ewidencyjnych, dla wybranych budynków ekspertyzy konserwatorskie, pomoc w remontach, wykorzystanie dla celów edukacyjnych i kulturalnych (otwarte ekspozycje, świetlice, kluby, filie biblioteczne, miejsca odpoczynku dla turystów). Zagospodarowanie przestrzenne - ochrona w mpzp wybranych obiektów nie wpisanych do rejestru zabytków (dodatkowe wartości). Edukacja szeroka definicja zabytku, krajobraz kulturowy, lokalne dziedzictwo kulturowe (materialne i niematerialne). Udostępnianie walorów kulturowych infrastruktura dla turystyki kulturowej. Korytarz prowadzący do dawnych cel więziennych zamku Lipowiec

18 Inwentaryzacja i waloryzacja zasobów kultury materialnej na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego Dziękujemy za uwagę oprac. mgr Piotr Rochowski