ocena śródroczna dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca Rozdział 1. Z historią na Ty 1. Historia nauka o przeszłości

Transkrypt

1 Wymagania na poszczególne oceny z historii dla klasy IVszkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś Wymagania na każdy stopień wyższy niż dopuszczający obejmują również wymagania na stopień poprzedni. *Gwiazdką oznaczono tematy dodatkowe (nieobowiązkowe) z podstawy programowej ocena śródroczna Temat lekcji Zagadnienia Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca Rozdział 1. Z historią na Ty 1. Historia nauka o przeszłości historia jako nauka o przeszłości historia a baśnie i legendy efekty pracy historyków i archeologów źródła historyczne, ich przykłady oraz podział współczesność, przeszłość, historia, historycy, legenda, baśń rozróżnia przeszłość od współczesności rozróżnia fikcję (np. baśń) od rzeczywistości historycznej potrafi krótko scharakteryzować, czym posługuje dzieje, archeologia, źródła pisane, źródła materialne rozróżnia pracę historyków i archeologów potrafi podać przykłady postaci legendarnych i, czym są przyczyny i skutki dokonuje podstawowego porównuje pracę historyków i archeologów wskazuje różne przykłady źródeł pisanych i niepisanych potrzebę edukacji historycznej omawia rolę źródeł w procesie poznawania dziejów wskazuje poza podręcznikowe przykłady różnych kategorii źródeł różne efekty pracy naukowców zajmujących się przeszłością potrafi zaproponować podział źródeł pisanych bądź niepisanych na podkategorie nowoczesne metody badania życia ludzi w przeszłości ocenia wiarygodność różnego rodzaju źródeł pisanych 1

2 2. Historia wokół nas drzewo genealogiczne sposób przedstawienia historii rodziny wielka i mała ojczyzna patriotyzm jako miłość do ojczyzny sposoby wyrażania patriotyzmu małe ojczyzny i ich tradycje terminów: tradycja, drzewo genealogiczne, ojczyzna, mała ojczyzna, patriotyzm zajmują się historycy nauczyciela poprawnie posługuje ojczyzna, patriotyzm świąt rodzinnych pamiątek rodzinnych podziału źródeł posługuje tradycja, drzewo genealogiczne, mała ojczyzna przygotowuje drzewo genealogiczne najbliższej rodziny, czym jest patriotyzm postaw i zachowań patriotycznych, czym jest genealogia wskazuje na mapie własną miejscowość, region, województwo i jego stolicę regionalnych tradycji własną małą ojczyznę na tle innych regionów wskazuje lokalne przykłady instytucji dbających o regionalną kulturę i historię tworzy przewodnik po własnej miejscowości i regionie inne regiony znaczenie dbałości o tradycję regionalną historyczną genezę regionu wskazuje wybitne postaci w dziejach regionu ocenia, w jaki sposób różnorodność małych ojczyzn wpływa na bogactwo wielkiej 2

3 3. Mieszkamy w Polsce 4. Czas w historii państwo polskie i jego regiony mój region częścią naród polski jako zbiorowość posługująca się tym samym językiem, mająca wspólną przeszłość i zamieszkująca to samo terytorium dziedzictwo narodowe polskie symbole narodowe polskie święta państwowe terminów: państwo, region, naród, mniejszość narodowa, społeczeństwo, symbole narodowe, Polonia chronologia i przedmiot jej badań oś czasu i sposób umieszczania na niej dat państwo, region, naród państwo polskie i jego granice zna poprawną nazwę państwa polskiego nauczyciela używa terminów chronologicznych (data, tysiąclecie, wiek) posługuje społeczeństwo, symbole narodowe, Polonia wymienia elementy współtworzące państwo wymienia najważniejsze czynniki narodowotwórcze polskie symbole narodowe najważniejsze święta państwowe stolicę państwa posługuje chronologia, okres p.n.e. i n.e zamienia cyfry arabskie na rzymskie wskazuje Polskę na mapie świata wskazuje na mapie główne krainy historycznogeograficzne oraz największe miasta rozróżnia pojęcia naród i społeczeństwo genezę najważniejszych świąt państwowych wskazuje przykłady instytucji dbających o dziedzictwo narodowe opisuje właściwy sposób zachowania względem symboli narodowych podaje cezury czasowe epok wskazuje na mapie świata największe zbiorowości Polonii, dlaczego należy szanować inne tradycje narodowe konsekwencje przynależności do UE główne epoki historyczne innych rachub mierzenia czasu omawia genezę polskich symboli narodowych pojęcia: emigracja, uchodźcy mniejszości narodowych żyjących w Polsce okoliczności ustanowienia roku 1 i podziału na dwie ery 3

4 5. Obliczanie czasu w historii 6. Czytamy mapę i plan podstawowe określenia czasu historycznego (data, okres p.n.e. i n.e., tysiąclecie, wiek) cyfry rzymskie oraz ich arabskie odpowiedniki epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność oraz ich daty graniczne obliczanie upływu czasu między poszczególnymi wydarzeniami określanie, w którym wieku doszło do danego wydarzenia podział czasu na wieki i półwiecza podobieństwa i różnice między mapą a planem mapy w pracy historyka umieszcza daty na osi czasu nauczyciela określa, w którym wieku miało miejsce dane wydarzenie wskazuje wydarzenie wcześniejsze w czasach p.n.e. oblicza upływ czasu między wydarzeniami w ramach jednej ery mapa, plan, czym jest epoka historyczna porządkuje fakty i epoki historyczne oraz umieszcza je w czasie (era, stulecie) samodzielnie przyporządkowuje wydarzenia stuleciom oblicza upływ czasu między wydarzeniami, w tym na przełomie obu er posługuje legenda, symbol, róża wiatrów przygotowuje proste plany miejscowe przy określeniu datacji wydarzenia sformułowaniami: początek, środek, koniec stulecia; półwiecze; przełom wieków przyporządkowuje wydarzenia do epok, czym jest kartografia, czym jest skala mapy rozróżnia mapę geograficzną, przy określeniu datacji wydarzenia sformułowaniami: początek, środek, koniec stulecia; półwiecze; przełom wieków przyporządkowuje wydarzenia do epok interpretuje i wyciąga wnioski z mapy różnicę między kalendarzem juliańskim i gregoriańskim elementy historii kartografii zasadę działania i rolę GPS-u we 4

5 odczytywanie informacji z planu i mapy historycznej najstarsze mapy świata dostrzega różnice między mapą a planem objaśnia symbole legendy mapy odczytuje z mapy podstawowe informacje polityczną, historyczną współczesnej lokalizacji przestrzennej Rozdział II: Od Piastów do Jagiellonów 1. Mieszko I i chrzest słowiańskie pochodzenie Polaków legendarne początki państwa polskiego książę Mieszko I pierwszym historycznym władcą małżeństwo Mieszka I z Dobrawą chrzest Mieszka I i jego znaczenie terminów: plemię, Słowianie, Piastowie plemię, Słowianie wie, kto był pierwszym historycznym władcą terminem: Piastowie przytacza przykłady legend o początkach państwa polskiego pochodzenie nazwy Polska wskazuje na mapie rozmieszczenie plemion słowiańskich na ziemiach polskich wyjaśnić okoliczności zawarcia małżeństwa z Dobrawą oraz przyjęcia chrztu przez Mieszka wymienia legendarnych protoplastów Mieszka najważniejsze konsekwencje przyjęcia chrztu lokalizuje na mapie Gniezno, Poznań oraz inne główne grody w państwie Mieszka I opisuje bitwę pod Cedynią znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa dla najważniejsze odkrycia archeologiczne na ziemiach polskich określa, jakie informacje może zdobyć historyk dzięki zastosowaniu metody dendrochronologicz nej omawia dokument Dagome iudex 5

6 2. Bolesław Chrobry pierwszy król *W średniowiecz nym klasztorze misja świętego Wojciecha w Prusach zjazd gnieźnieński i pielgrzymka cesarza Ottona III wojny Bolesława Chrobrego z sąsiadami i przyłączenie nowych ziem koronacja Bolesława Chrobrego na króla terminów: misja, relikwie, cesarz, arcybiskupstwo, koronacja, gród, wojowie zakony chrześcijańskie życie w klasztorze wpływ zakonów na rozwój rolnictwa rola zakonów w rozwoju wiedzy i piśmiennictwa cesarz, arcybiskupstwo, koronacja, gród, wojowie grodu wie, że Bolesław Chrobry był pierwszym królem duchowieństwo, zakon chrześcijański, mnich, klasztor wygląd mnichów opisuje podstawowe zajęcia terminami: misja, relikwie 1000, 1025 postać św. Wojciecha i uzbrojenie woja z drużyny książęcej terminami: reguła zakonna, skryptorium, pergamin zakonów opisuje życie wewnątrz klasztoru 997, opisuje przebieg misji św. Wojciecha do Prusów przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego wymienia najstarsze zakony na ziemiach polskich, jak należy rozumieć zasadę obowiązującą benedyktynów módl się i pracuj średniowiecznych ksiąg znaczenie wizyty Ottona III w Gnieźnie dla znaczenie utworzenia samodzielnej metropolii kościelnej znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego wkład duchowieństwa w średniowieczną kulturę znaczenie ksiąg i książek dla rozwoju wiedzy i nauki ocenia skutki polityki wewnętrznej i zagranicznej Bolesława dla wskazuje przykłady lokalizacji najstarszych budowli zakonnych na ziemiach polskich, jakie są związki między działalnością zakonów a nauką historyczną 6

7 najstarsze zakony na ziemiach polskich i ich znaczenie duchowieństwa zakonnego w średniowieczu, w jaki sposób zakony przyczyniły się do rozwoju rolnictwa na ziemiach polskich 3. Polska *Rycerze i zamki Kazimierz Wielki ostatnim królem z dynastii Piastów reformy zjazd monarchów w Krakowie uczta u Wierzynka umocnienie granic państwa (Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną) utworzenie Akademii Krakowskiej terminu: uniwersytet średniowieczni rycerze i ich rola funkcje i wygląd zamków od pazia do rycerza uzbrojenie rycerskie się terminem: uniwersytet, dlaczego historycy nadali królowi Kazimierzowi przydomek Wielki zamku rycerz, zbroja, herb, zamek rycerza terminami: dynastia, uczta u Wierzynka 1364, 1370 powiedzenie: Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną terminami: paź, giermek, pasowanie, kopia, dziedziniec, fosa, baszta, most zwodzony 7 wymienia główne reformy opisuje zjazd monarchów w Krakowie cele oraz znaczenie utworzenia Akademii Krakowskiej ziemie przyłączone do za panowania, w jaki sposób utrzymywali się rycerze powinności rycerskie kodeks rycerski oraz ocenia politykę wewnętrzną i zagraniczną prowadzoną przez argumentuje, dlaczego Kazimierz Wielki stał się wzorem dobrego władcy zachowanych zamków średniowiecznych w Polsce i w regionie porównuje politykę prowadzoną przez Bolesława Chrobrego i znaczenia panowania dla przykłady wzorców rycerskich utrwalonych w literaturze i legendach

8 4. Jadwiga i Jagiełło unia polskolitewska turnieje rycerskie kodeks rycerski objęcie władzy przez Jadwigę zasługi Jadwigi dla polskiej kultury, nauki i sztuki przyczyny zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie okoliczności objęcia władzy w Polsce przez Władysława Jagiełłę skutki zawarcia unii polsko-litewskiej zagrożenie ze strony Krzyżaków terminów: unia, Jagiellonowie nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: Jagiellonowie wie, kim był Władysław Jagiełło państwo polskie oraz obszar Księstwa Litewskiego, kto i w jaki sposób mógł zostać rycerzem zamku turnieje rycerskie terminem: unia 1385 główne konsekwencje unii w Krewie opisuje sytuację związaną z objęciem tronu polskiego po wygaśnięciu dynastii Piastów okoliczności zawiązania unii polsko-litewskiej wymienia postanowienia unii w Krewie omawia zagrożenie ze strony zakonu krzyżackiego dla obu państw stosunek Litwinów do unii w Krewie na podstawie mapy ocenia sytuację geopolityczną w Europie Środkowej po zawarciu unii 8

9 5. Zawisza Czarny i bitwa pod Grunwaldem 6. Mikołaj Kopernik wielki astronom rycerz cechy charakterystyczne postać Zawiszy Czarnego bitwa pod Grunwaldem i biorący w niej udział rycerze terminów: rycerz, miecz, kopia, herb, kodeks honorowy Mikołaj Kopernik i jego życie odkrycie Mikołaja Kopernika i powiedzenie: Wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię dokonania Kopernika spoza dziedziny astronomii terminu: astronomia nauczyciela poprawnie posługuje rycerz, miecz, herb i cechy rycerza nauczyciela poprawnie posługuje astronom, obserwacje wie, kim był Mikołaj Kopernik terminami: giermek, kopia, kodeks honorowy 1410 postać Zawiszy Czarnego powiedzenie: polegać jak na Zawiszy terminami: astronomia, diecezje, ekonomia powiedzenie: wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię rycerski kodeks honorowy przyczyny wielkiej wojny z zakonem krzyżackim opisuje przebieg bitwy pod Grunwaldem wie, gdzie urodził się Mikołaj Kopernik oraz gdzie znajduje się jego grobowiec poglądy na temat Ziemi i Układu Słonecznego przed odkryciem Kopernika, czym zajmuje się heraldyka charakter obyczajowości i kultury rycerskiej postanowienie pokoju toruńskiego oraz skutki bitwy pod Grunwaldem inne dokonania i zainteresowania Mikołaja Kopernika, czym jest nauka i jakie cechy musi spełniać wiedza naukowa opisuje, w jaki sposób zrekonstruowano wygląd Mikołaja Kopernika genezę i charakteryzuje różne zakony rycerskie różnych herbów terminem: układ heliocentryczny, dlaczego najważniejsze dzieło Kopernika zostało potępione przez Kościół 9