Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt opracowany przez Wielkopolskie

Transkrypt

1 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt opracowany przez Wielkopolskie Stowarzyszenie Sołtysów. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2 Odnowa wsi to zaplanowany i realizowany przez wiejską wspólnotę proces rozwoju oparty na lokalnych zasobach i wykorzystujący zewnętrzne wsparcie. Proces ten czerpie energię z zaangażowania obywateli motywowanych odpowiedzialnością za los własnej miejscowości. Jest wspierany przez poziom regionalny w formie regionalnych/ wojewódzkich programów odnowy wsi.

3 3

4

5 Nowa Wieś Głubczycka - zanim powstało miejsce spotkań mieszkańców 5

6 Nowa Wieś Głubczycka - miejsce spotkań mieszkańców 6

7 Walce zanim urządzono centrum wsi 7

8 Walce centrum wsi 8

9 Dorobek odnowy wsi w Polsce Mechanizmy rozwoju Rozwój programów regionalnych Implementacja metody rozwoju obszarów wiejskich Planowanie strategiczne w sołectwach Rozpoznanie przebiegu procesu odnowy wsi Sterowanie działaniami społeczności lokalnych Efekty Przeciwdziałanie umiastowieniu wsi, Implementacja paradygmatu rewitalizacji Jakość i efektywność projektów Efekty lokalne sekwencja korzyści Skala inicjatyw Narzędzia i polityki wsparcia Rozwój gminnych systemów wsparcia Uzyskanie wsparcia środków unijnych dla potrzeb społecznych wsi i ułatwienie ich implementacji Ułatwienie implementacji podejścia Leader Przetarcie drogi ustawie o funduszu sołeckim i ułatwienie implementacji funduszu 9

10 Rozwój programów regionalnych 4 programy istniejące 2 programy zaniechane 1 program w przygotowaniu 2500 uczestniczących sołectw zachodnio - pomorskie pomorskie r. kujawsko - pomorskie warmińsko mazurskie od 2012 r. podlaskie lubuskie wielkopolskie mazowieckie od 2009 r. Programy funkcjonujące Programy zawieszone Programy planowane dolnośląskie od 2009 r. Pojedyncze działania typowe dla programów odnowy wsi opolskie od 1997r. śląskie r.. łódzkie świętokrzyskie małopolskie lubelskie podkarpackie od 2012 r. Programy lokalne

11 Dorobek odnowy wsi w Polsce Mechanizmy rozwoju Rozwój programów regionalnych Implementacja metody rozwoju obszarów wiejskich Planowanie strategiczne w sołectwach Rozpoznanie przebiegu procesu odnowy wsi Sterowanie działaniami społeczności lokalnych Efekty Przeciwdziałanie umiastowieniu wsi, Implementacja paradygmatu rewitalizacji Jakość i efektywność projektów Efekty lokalne sekwencja korzyści Skala inicjatyw Narzędzia i polityki wsparcia Rozwój gminnych systemów wsparcia Uzyskanie wsparcia środków unijnych dla potrzeb społecznych wsi i ułatwienie ich implementacji Ułatwienie implementacji podejścia Leader Przetarcie drogi ustawie o funduszu sołeckim i ułatwienie implementacji funduszu 11

12 Przeciwdziałanie umiastowieniu wsi, implementacja paradygmatu rewitalizacji oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego Działania odnowy wsi realizują paradygmat rewitalizacji, który gospodarczo i społecznie jest bardziej efektywny niż obowiązujący w Polsce paradygmat wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Stare formy otrzymują nowe życie /funkcje.

13 Efekty lokalne sekwencja korzyści W pierwszym etapie odnowy wsi: w ciągu kilku lat stan wsi ulega jakościowej zmianie (wieś rozwija się o wiele szybciej niż gdyby działała jedynie gmina, najsłabsza wieś w gminie zaczyna przodować), negatywne trendy ulegają odwróceniu, wieś w oczach własnych i oceny zewnętrznej zyskuje opinię wsi rozwijającej się. W drugim etapie odnowy: wieś obiera specjalizację i wyróżnia się, ma szczególne osiągnięcia i zyskuje specyficzne walory oraz opinię wsi szczególnej, niepowtarzalnej, wieś staje się miejscem strategicznie ważnym dla gminy, a nawet regionu (zwiększa się jej konkurencyjność), wieś absorbuje duże środki (niekiedy wiele milionów zł) ze względu na wzrost swego znaczenia dla gminy oraz regionu.

14 Efekty lokalne skala inicjatyw Kilka, kilkanaście inicjatyw rocznie w aktywnym sołectwie (nawet 1,5 inicjatywy / 100 mieszkańców / rok)* Wartość inicjatyw*: w skali regionu ok. 100 zł / mieszkańca / rok w aktywnej gminie do ok. 200 zł / mieszkańca/ rok w aktywnym sołectwie do ok. 400 zł / mieszkańca / rok Wartość inicjatyw, na statystyczne sołectwo, 5 6 krotnie wyższa niż wsparcie SPO i PROW dedykowane odnowie wsi * na podstawie ewaluacji opolskiego programu odnowy wsi

15 Efekty lokalne skala inicjatyw Ilość przedsięwzięć rocznie na jedno sołectwo i na 100 mieszkańców w latach

16 Efekty lokalne skala inicjatyw Ilość przedsięwzięć rocznie w latach

17 Efekty lokalne skala inicjatyw Wartość zrealizowanych przedsięwzięć w mln zł w latach

18 Efekty lokalne skala inicjatyw Wartość przedsięwzięć na 1 mieszkańca w zł/rok w latach

19 Efekty lokalne skala inicjatyw Wartość przedsięwzięć na 1 mieszkańca w zł, w latach dla wybranych gmin

20 Dorobek odnowy wsi w Polsce Mechanizmy rozwoju Rozwój programów regionalnych Implementacja metody rozwoju obszarów wiejskich Planowanie strategiczne w sołectwach Rozpoznanie przebiegu procesu odnowy wsi Sterowanie działaniami społeczności lokalnych Efekty Przeciwdziałanie umiastowieniu wsi, Implementacja paradygmatu rewitalizacji Jakość i efektywność projektów Efekty lokalne sekwencja korzyści Skala inicjatyw Narzędzia i polityki wsparcia Rozwój gminnych systemów wsparcia Uzyskanie wsparcia środków unijnych dla potrzeb społecznych wsi i ułatwienie ich implementacji Ułatwienie implementacji podejścia Leader Przetarcie drogi ustawie o funduszu sołeckim i ułatwienie implementacji funduszu 20

21 Ułatwienie implementacji funduszu sołeckiego Fundusz sołecki w 2012 Regionalne programy odnowy wsi zachodnio - pomorskie 49% -8% lubuskie 55% + 9% dolnośląskie 76% +6% 40% 50% 50% 60% > 60% pomorski e 57% -7% wielkopolskie 53% +2% kujawsko - pomorskie 56% +2% opolskie 72% +9% warmińsko - mazurskie 48% -11% mazowieckie 48% +1% podlaskie łódzkie 44% lubelskie -1% 48% -6% śląskie 58% +5% świętokrzyski e 44% -3% małopolskie 52% -2% 40% -5% podkarpackie 71% -10% zachodnio - pomorskie lubuskie wielkopolskie dolnośląskie od 2009 r. od 2009 r. pomorskie r. kujawsko - pomorskie opolskie łódzkie od 1997r. śląskie r.. warmińsko - mazurskie mazowieckie świętokrzyskie małopolskie Programy funkcjonujące Programy zawieszone Programy planowane Pojedyncze działania typowe dla programów odnowy wsi Programy lokalne podlaskie lubelskie podkarpackie od 2012 r.

22 Ułatwienie implementacji funduszu Popularność funduszu ściśle koreluje z istnieniem regionalnych programów odnowy wsi. Czołówkę stanowią województwa: dolnośląskie i opolskie, jako liderzy odnowy wsi w Polsce. Pierwsza piątka to województwa, które mają, miały lub wkrótce będą miały programy odnowy wsi. Z pierwszej ósemki tylko województwo lubuskie nie ma doświadczeń w tym zakresie.

23 Odnowa wsi dorobek 15 lecia Budzenie świadomości znaczenia animacji procesu rozwojowego jako warunku skuteczności wspierania obszarów wiejskich Zdolność animacji procesu rozwojowego stanowi o zasadniczej przewadze regionalnych programów odnowy wsi nad działaniami programów operacyjnych, udzielających wsparcia w oderwaniu od stanu procesu rozwojowego danej miejscowości. Udzielanie wsparcia ze środków zewnętrznych musi być poprzedzone animacją procesu rozwojowego. Wdrożenie programów odnowy wsi gwarantuje wysoką efektywność wydatkowania środków publicznych na rozwój obszarów wiejskich.

24 Odnowa wsi dorobek 15 lecia Potencjał do wykorzystania Odnowa wsi to projekt cywilizacyjny, bazowy dla: wdrażania polityk rozwoju i przeciwdziałania głównym problemom obszarów wiejskich, zapewnienia wysokiej jakości życia na obszarach wiejskich, budowy społeczeństwa obywatelskiego i upodmiotowienia sołectw.

25 Opolski Program Odnowy Wsi w latach liczba sołectw liczba gmin nakłady w tys. zł (budżet województwa) 3

26 Program Odnowy Wsi w województwie opolskim Działania Szkolenia, seminaria Planowanie Ewaluacja Fachowe doradztwo Konkurs Piękna Wieś Opolska Otwarte konkursy ofert Akcja Wieś Przyszłości

27 Program Odnowy Wsi w województwie opolskim Działania Planowanie w procesie odnowy wsi Szkolenia, seminaria, podróże studyjne Otwarte konkursy ofert Konkurs Piękna Wieś Opolska Doradztwo fachowe dla uczestników programu Ewaluacja Programu Odnowy Wsi Akcja Wieś przyszłości

28 Uczestnictwo w konkursie Piękna Wieś Opolska w latach Wsie w kat. Najlepszy start Wsie w kategorii Wieś przyszłości Lata Wsie Zagrody Projekty RAZEM

29 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu 1. Ogólnodostępna sala dostosowana do przedsięwzięć szkoleniowych 2. Ogólnodostępne stanowiska komputerowe 3. Internet dostępny dla ogółu mieszkańców 4. Strona internetowa wsi - platforma komunikacji pomiędzy mieszkańcami 5. Dom mieszkańców - miejsce spotkań społeczności wiejskiej 6. Centrum wsi - ogólnodostępne z funkcją plenerowych spotkań 7. Przywództwo wsi grupa odnowy wsi, stowarzyszenie odnowy wsi 8. Sprecyzowania wizja rozwoju wsi i wynikające z niej strategia 9. Projekty wzmacniające tożsamość i życie wspólnotowe mieszkańców 10. Współpraca zewnętrzna mieszkańców na rzecz odnowy wsi

30 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu Lasowice Wielkie, gm. Lasowice Wielkie

31 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu Chrzelice, gm. Biała

32 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu

33 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu Biedrzychowice, gm. Głogówek

34 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu Kamionek, gm. Gogolin

35 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu

36 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu

37 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu

38 Akcja Wieś przyszłości Kryteria modelu

39 Dziękuję za uwagę Ryszard Wilczyński

40 40

41 41